فراز 4 از دعای 11 ( دعا برای پرده پوشی در قیامت )

و پرده‌ای که بر گناهان ما پوشاندی، در برابر حاضران روز قیامت، از روی ما برندار، روزی که خبرهای بندگانت را آشکار می‌کنی.

رحمت حق‌

آنان كه در ميان مردم براى آبرو و حيثيت خود ارزش قائل نيستند و در برابر ديدگان جمع از هيچ گناه و معصيتى باك ندارند چگونه مورد پوشش عنايت حق و رحمت حضرت رحيم قرار بگيرند؟

آنان كه آبروى بين مردم را سرمايه و مايه زندگى و خمير عزّت و شخصيّت خود مى‌دانند و در حدّ خود سر و سرّى هم با حضرت محبوب دارند، چون آلوده به گناه شوند و بر خلاف رضاى دوست قدمى بردارند، ستّار العيوبى حقّ، عيوب آنان را مى‌پوشاند و آبروى آنان را حفظ مى‌نمايد.

يا سَتَّارَ الْعُيُوبِ، وَ يا كاشِفَ الْكُرُوبِ.«1»

اى پرده انداز بر عيوب و اى برطرف كننده رنج‌ها و ناراحتى‌ها.

وَ بِرَحْمَتِكَ أخْفَيْتَهُ، وَ بِفَضْلِكَ سَتَرْتَهُ.«2»

تويى آن آقايى كه معاصى و گناهانم را با رحمتت پنهان داشتى و با فضل و عنايتت بر جرمم پرده پوشيدى.

در آن روزى كه درباره آن فرموده‌اى:

﴿يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ﴾«3»

روزى كه رازها فاش مى‌شود.

و نيز فرموده‌اى:

﴿وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إلى‌ عالِمِ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ﴾«4»

و بگو: عمل كنيد يقيناً خدا و پيامبرش و مؤمنان اعمال شما را مى‌بينند، و به زودى به سوى داناى نهان و آشكار بازگردانده مى‌شويد، پس شما را به آنچه همواره انجام مى‌داديد، آگاه مى‌كند.

ستّار العيوب‌

از اوصاف جمالى و مظهر منّانى حق تعالى؛ ستّار العيوب است. آن خدايى كه زيبايى‌ها را آشكار مى‌كند و زشتى‌ها را مى‌پوشاند؛ خدايى كه بندگان را به خاطر جسارت بر ارتكاب معاصى كيفر نمى‌دهد و حريم بندگان را پرده‌درى نمى‌كند.

مؤمن كه جامه پرهيزكارى و صداقت بر تن دارد به واسطه اين كه مظهر صفات‌ الهى و فراگير اسماى الهى است بايد از حق بياموزد و پوشش عيوب نمايد.

پنهانى‌هايى را كه از بندگان مى‌داند يا مى‌بيند آشكار ننمايد.

هتك اسرار مردم از ديدگاه حضرت حق سخت مبغوض است و به همين جهت كسانى را كه اسرار را منتشر مى‌كنند در محضر قيامت و ديدگاه حاضران؛ علنى مجازات مى‌كند؛ زيرا قيامت زمان ظهور واقعيت‌ها و برطرف شدن حجاب ظاهرى دنياست؛ به گونه‌اى كه تمام رنگ‌ها و نقاب‌هاى دروغين برطرف مى‌شود. از اين روى قيامت را؛

﴿يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ﴾«5»

روزى كه رازها فاش مى‌شود.

ناميده‌اند.

درخواست پرده پوشى و ترس از رسوايى در آخرت آنگاه حتمى مى‌شود كه همين راه و روش زندگى حيوانى را در دنيا بگذرانيم و سپس منتظر محاكمه حق باشيم تا پس از محاسبه گناهان و عصيانگرى و برداشتن خيرات و حسنات نامه عمل؛ در پايان كار با دستى خالى روانه دوزخ شويم.

حضرت على (عليه السلام) پرده‌دارى بين حرمت خداوند و حياى انسان را لازم مى‌داند و مى‌فرمايد:

إِتَّقِ اللَّهَ بَعْضَ التُّقَى‌ وَ إِنْ قَلَّ، وَ اجْعَلْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اللَّهِ سِتْراً وَ إِنْ رَقَّ.«6»

خدا را بپرهيز اگر چه كم باشد و بين خود و خداوند پرده حرمت قرار داده اگر چه نازك باشد.

بنابراين حفظ حريم الهى به اين است كه بايد پلى براى ارتباط و پوششى براى‌ التفات خداوند باقى گذاشت تا در هنگام گرفتارى و رسوايى بتوان به دامن حق بازگشت و پناهى مطمئن انتخاب كرد.

مردى به رسول خدا (صلى الله عليه و آله) گفت:

أُحِبُّ أَنْ يَسْتُرَ اللَّهُ عَلى‌ عُيُوبى‌ قالَ: اسْتُرْ عُيُوبَ إِخْوانِكَ يَسْتُرُ اللَّهُ عُيُوبَكَ.«7»

دوست دارم خداوند عيب‌هايم را بپوشاند، حضرت فرمود: عيب‌هاى برادرانت را بپوشان تا خداوند عيب‌هاى تو را بپوشاند.

بر اساس اين فرمايش پيامبر عزيز اسلام (صلى الله عليه و آله)، پرده‌پوشى از صفات نيك مؤمن است.

مَنْ سَتَرَ أَخاهُ فى‌ فاحِشَهٍ رَآها عَلَيهِ سَتَرَهُ اللَّهُ فى‌ الدُّنْيا وَ الآخِرَةِ.«8»

هر كه از برادر خود كار زشتى مشاهده كند و آن را بپوشاند خداوند در دنيا و آخرت عيب‌پوش او باشد.

بخشندگى از بزرگترين خصلت‌هاى خداوند است كه موجب نزديكى خدا و بنده اوست. بخشندگى يكى از درختان بهشت است كه شاخه‌هاى آن در دنيا آويزان است. بنابراين هر كه بخشنده باشد به يكى از شاخه‌هاى آن آويزان شده و آن شاخه او را به طرف بهشت مى‌كشاند.

امام على (عليه السلام) مى‌فرمايد:

السَّخاءُ سَتْرُ الْعُيُوبِ.«9»

بخشش‌گرى، پوشش عيب‌هاست.

غِطاءُ العُيُوبِ السَّخاءُ وَ الْعَفافُ.«10»

روپوش عيب‌ها، بخشش و مناعت طبع است.

چگونه بخشش و بزرگوارى معايب را مى‌پوشاند؟

همان گونه كه خداوند تعالى با بخشش و گذشت از خطاها و عيب‌هاى بندگان زمينه‌هاى زندگى طبيعى و نيكوتر را فراهم مى‌سازد و آنان را به مرز توبه و اصلاح نفس مى‌رساند، نسبت به مؤمن هم اين گونه است كه بزرگ‌منشى و بخشش او پوششى بر معايب است.

بنابراين اميرمؤمنان (عليه السلام) نشانه‌اى از فضيلت خردمند را چنين بيان مى‌فرمايد:

إِحْتَمِلْ ما يَمُرُّ عَلَيْكَ؛ فَإِنَّ الْاحْتِمالَ سَتْرُ الْعُيُوبِ وَ إِنَّ الْعاقِلَ نِصْفُهُ احْتِمالٌ وَ نَصِفُهُ تَغافُلٌ.«11»

آنچه را بر تو مى‌گذرد تحمّل كن؛ زيرا تحمّل پوشش عيب‌هاست و همانا عاقل نصف او بردبارى و نصف او چشم‌پوشى است.

به تعبير ديگر از حوادث روزگار شكوه و ناله نكن؛ زيرا در بردبارى و آسان‌گيرى ناخوشى‌ها و چشم‌پوشى از نادانى‌ها و كمبودهاى اخلاقى مردم، نشانه‌اى از خردمندى است. از اثرات آن بخشندگى‌ها تحوّل انسان‌هاست.

جماعتى را به نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله) آوردند. آن حضرت به اميرمؤمنان (عليه السلام) دستور داد گردنشان را بزند و سپس امر فرمود: يك نفر از آنان را جدا كند و او را نكشد.

آن مرد پرسيد: چرا مرا از دوستانم جدا كردى در حالى كه جنايت من و دوستانم يكسان است.

پيامبر (صلى الله عليه و آله) فرمود: خداى عزوجلّ وحى فرمود: تو بخشنده قوم خود هستى؛ تو را نكشم.

مرد گفت: پس من نيز گواهى مى‌دهم كه خدايى نيست مگر اللّه و تو رسول خدايى.«12»

هرگاه خداوند سبحان مصلحت بنده‌اى را بخواهد، كم‌گويى و كم‌خورى و كم‌خوابى را در دل او قرار مى‌دهد چون هر كه در سخن و خوراك و خواب زياده‌روى كند خطاهاى او بسيار مى‌شود بى‌شرم و بى‌حيا شده سپس پارساييش كم مى‌گردد، بعد دلش مى‌ميرد و به آتش دوزخ مى‌رود.

بر اين اساس امام على (عليه السلام) به همه دوستداران اهل بيت (عليهم السلام) سفارش مى‌فرمايد:

اگر علاقمند جان خود و پوشيده ماندن عيب‌هايت هستى، كمتر سخن بگو و بيشتر خاموش باش، تا انديشه‌ات فزونى گيرد و دلت نورانى شود.«13»

پس نادان، اسير زبان خويش است و با سخنى نابجا و نپخته نفس خود و جان ديگران را به زحمت مى‌اندازد و به آلودگى‌ها و لغزش‌هاى اخلاقى دامن مى‌زند.

از اين رو حضرت على (عليه السلام) در اين باره فرموده:

قِلَّةُ الكَلامِ يَسْتُرُ الْعُيُوبَ وَ يُقَلِّلُ الذُّنُوبَ.«14»

كم گويى، عيب‌ها را مى‌پوشاند و گناهان را مى‌كاهد.

خلاصه اين كه: تلافى آنچه به خاطر خاموشى از دست برود، آسانتر از جبران چيزى است كه به موجب فك زدن از بين رفته باشد و نگهدارى آنچه در ظرف است با بستن درِ آن امكان‌پذير است.

______________________________

(1)- بحار الأنوار: 84/ 341، باب 13، حديث 19؛ المصباح، كفعمى: 247.

(2)- مصباح المتهجّد: 849، دعاء الخضر (عليه السلام)، دعاى كميل؛ إقبال الأعمال: 709.

(3)- طارق (86): 9.

(4)- توبه (9): 105.

(5)- طارق (86): 9.

(6)- نهج البلاغه: حكمت 242.

(7)- كنز العمال: 16/ 129، حديث 44154.

(8)- كنز العمال: 3/ 250، حديث 6392؛ كشف الخفاء: 2/ 252، حديث 2497.

(9)- غرر الحكم: 379، حديث 8566.

(10)- غرر الحكم: 379، حديث 8569.

(11)- غرر الحكم: 284، حديث 6361.

(12)- بحار الأنوار: 68/ 354، باب 87، حديث 16؛ الإختصاص: 253.

(13)- غرر الحكم: 211، حديث 4093.

(14)- غرر الحكم: 211، حديث 4093.