دستگاه تنفس و عوامل نَفَس

امام صادق عليه السلام در ابتداى روايت باب شكر مى فرمايد :
در هر نفسى از نفس هايت شكرى لازم ، بلكه هزار شكر يا بيش تر لازم است . اين مسئله جدا احتياج به توضيح و تشريح دارد و در اين زمينه ، لازم است عزيزانى كه نسبت به حقايق دنبال معرفت هستند ، اطلاعات مهمى در زمينه هاى مربوط به شكر كسب كنند .
شكر چون در ارتباط با نعمت هاى معنوى و مادىّ است ، نعمت هايى كه انسان بى واسطه و به واسطه با آن سر و كار دارد ، اگر بخواهد به نحو مفصّل مورد بحث قرار بگيرد ، از چند جلد كتاب و شايد از مجلّدات غير قابل شمارشى تجاوز كند و براى يك انسان با اين عمر كوتاه و گرفتارى هاى گوناگون ، ميسّر نيست ، بنابراين بايد از حدّ امكان خود و كمى دقت و مطالعه اهل دل استفاده كرد و تا جايى كه امكان دارد به مطلب چهره كلّى و دورنمايى داد ، در قسمت اوّل ، لازم است دورنماى دستگاه تنفس كه عامل نفس كشيدن انسان است و حضرت صادق عليه السلام در مرحله اوّل روايت به مسئله نفس و شكر آن اشاره فرموده توضيح داده شود ، سپس در شرح بقيه حديث شريف با كمك آيات قرآن و روايات به خواست حضرت دوست ، اقدام گردد .
در كتاب «فيزيولوژى انسان» كه كتابى است تحقيقى و علمى و بر اساس تحقيقات و تجربيّات علمى و عملى هزاران فيزيولوژيست به رشته تحرير درآمده ، مى خوانيم :
ساده ترين تعريف تنفس عبارت است از : روشى كه توسّط آن مبادلات گازى بين يك سلّول زنده و محيط آن به انجام مى رسد .
بنابراين ، تنفس شامل كيفيّت هاى ديگر به غير از عمل مكانيكى نفس كشيدن است ، دستگاه گردش خون با همه اهميّتى كه دارد ، نمى تواند اكسيژن و انيدريد كربنيك را به سوى سلّول يا بالعكس حمل كند ؛ مگر اين كه دستگاه تنفس ، عمل خود يعنى ، قرار دادن اكسيژن در اختيار خون و گرفتن انيدريد كربنيك از آن را انجام دهد ، پس تنفس مجموعه اى از چندين عمل بوده و همكارى و شركت تعدادى از اعضاى اندام را در بر مى گيرد .