در چه صورتي ميتوان از دعا نتيجه خوبی داشته باشیم ؟

 ابتدا بايد بدانيم نتيجه دعا چيست تا نتيجه قاطع را درك كرده و راههاي وصول آن را بشناسيم. مطمئناً نتيجه مطلوب دعا، فقط برآورده شدن حاجت نيست، بلكه چه بسا گاهي نتيجه واقعي و قاطع دعا، برآورده نشدن دعا است؛ يعني خداوند با دعاي بنده، لطف و عنايت خاص خود را متوجه بندهاش ميسازد اما بعضي اوقات لطف و عنايت خداوند اقتضا دارد حاجتي كه طلب ميكند، برآورده نشود، زيرا برآورده شدن خواسته، به ضرر و زيان شخص تمام ميشود، اما او آگاهي ندارد.
بنابراين دعا و راز و نياز با خدا هميشه و در هر حال نتيجه بخش است و حتماً اثر و فايده خوبي براي انسان دارد، خواه دعا مستجاب شود يا مستجاب نشود، يعني خواسته انسان برآورده شود يا نشود. گاهي دعا خود مطلوبيت و موضوعيت دارد، يعني خود دعا و مناجات، فايده مطلوب است، صرف نظر از نتيجه و مطلوب آن. با قطع نظر از پاداشي كه براي دعا هست و قطع نظر از اثر استجابتي كه بر دعا مترتب است، دعا اگر از حد لقلقه زبان بگذرد و دل با زبان هماهنگي كند و روح انسان به اهتزاز آيد، روحانيت بسيار عالي دارد؛ مثل اين است كه انسان خود را غرق در نور ببيند و شرافت گوهر انسانيت را در آن وقت احساس ميكند. دعا نياز هر انساني است، چون دري از دلها به سوي خدا است، حتي بدبختترين افراد در موارد گرفتاري در وقتي كه اميد به كلي از او بريده ميشود، به خدا پناه ميبرد. اين ميل فطري و طبيعي در وجود انسان است.
براي استجابت دعا شرايطي هست:
1 - خواستن و طلب در وجود انسان و در تمام ذرات وجود او پيدا شود و انسان مظهر خواستن گردد. آنچه ميخواهد واقعاً به صورت احتياج و استدعا و حاجت درآيد.
تا دل انسان با زبان هماهنگي نداشته باشد، دعا واقعي نيست.
2 - ايمان و اعتقاد به رحمت الهي و اين كه رحمت الهي هيچ گاه روي بندهاي بسته نميشود و بداند نقص و قصور از جانب بنده است. در حديث است: اذا دعوت فظن حاجتك بالباب؛ آن گاه كه دعا ميكني، حاجت خود را دم در آماده فرض كن.
3 - دعا و خواسته انسان نبايد برخلاف نظام تكويني و نظام تشريع باشد. دعا استمداد و استعانت است براي اين كه انسان به هدف هايي كه آفرينش و تكوين براي او قرار داده و يا تشريع و قانون الهي كه بدرقه تكوين است معين كرده برسد. دعا اگر به اين صورت باشد، شكل نياز طبيعي به خود ميگيرد. اگر كسي از خدا بخواهد هميشه در دنيا زنده بماند و هيچ وقت نميرد يا از خدا بخواهد كه قطع رحم كند، قابل استجابت نيست.
4 - كسب و روزي انسان حلال باشد و مظالم مردم بر گردن نداشته باشد. امام صادق(ع) فرمود: هرگاه خواستي دعايت مستجاب شود، كار و كسب و راه درآمد خود را پاكيزه كن، زيرا كسي كه مال حرام در شكمش و زير بار مظلمههاي مردم است، دعايش مستجاب نميشود.
5 - دعا نبايد مانع انجام وظيفه يعني امر به معروف و نهي از منكر، ارشاد و هدايت شود. اگر كسي بايد امر به معروف بكند، ولي آن را انجام ندهد و به جاي آن دعا كند؛ يا بايد كار و تلاش كند، ولي به دنبال كار نرود و فقط دعا كند يا بايد به پزشك مراجعه كند، ولي به جاي آن دعا كند، اين گونه دعاها كارساز نيست و جايگزين كار و تلاش و دوا و درمان ميشود.