بنا به فرموده ى قرآن مجید ایمان به خدا و روز قیامت و فرشتگان ، و قرآن و انبیا ، و پرداخت مال در عین عشق به مال به اقوام ، ایتام ، مساکین ، از راه مانده ، درخواست کنندگان و براى آزادى بردگان و اقامه ى نماز ، و اداى زکات ، و وفاى به عهد ، و صبر در کارزار و سختیها و به وقت بیمارى و رنجورى و تعب از مظاهر بر و نیکى و صدق و تقواست(2) .رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرموده اند :اِنَّ اَسْرَعَ الْخَیْرِ ثَواباً الْبِرُّ ، وَاَسْرَعَ الشَّرِّ عِقاباً الْبَغْىُ(3) .سریع ترین خیر از نظر رسیدن به ثواب ، نیکى و بر و پر شتاب ترین شر در جهت رسیدن به مکافات ، سرپیچى از حق است !رسول الهى نشانه ى نیکوکار را ده خصلت مى داند :
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ کنز الفوائد : 2 / 10 ، فصل من کلام رسول اللّه ( ص ) ; بحار الانوار : 67 / 285 ، باب 56 ، حدیث 7 .
2 ـ بقره ( 2 ) : 177 .
3 ـ خصال : 1 / 110 ، حدیث 81 ; ثواب الاعمال : 166 ; بحار الانوار : 72 / 273 ، باب 70 ، حدیث 1 .
یُحِبُّ فِى اللهِ ، وَیُبْغِضُ فِى اللهِ ، وَیُصاحِبُ فِى اللهِ ، وَیُفارِقُ فِى اللهِ ، وَیَغْضَبُ فِى اللهِ ، وَیَرْضى فِى اللهِ ، وَیَعْمَلُ للهِِ ، وَیَطْلُبُ اِلَیْهِ ، وَیَخْشَعُ خائِفاً مَخوفاً طاهِراً مُخْلِصاً مُسْتَحْیِیاً مُراقِباً ، وَیُحْسِنُ فِى اللهِ(1) .عشق ورزد براى خدا ، دشمنى کند براى خدا ، رفاقت نماید براى خدا ، جدا شود براى خدا ، خشم گیرد و خشنود شود و عمل کند براى خدا ، علاقه مند به حضرت او شود ، نسبت به خداوند با حالت ترس و پاکى و اخلاص و حیا و مراقبت فروتنى نماید ، و خوبى کند براى خدا.حضرت على (علیه السلام) مى فرمایند : سه چیز از ابواب نیکى است :سَخاءُ النَّفْسِ ، وَطیبُ الْکَلامِ ، وَالصَّبْرُ عَلَى الاَْذى(2) .بخشیدن جان در راه حق ، سخن پاکیزه و شکیبایى بر آزار مردم.امام باقر (علیه السلام) فرمودند :اَرْبَعٌ مِنْ کُنوزِ الْبِرِّ : کِتْمانُ الْحاجَهِ ، وَکِتْمانُ الصَّدَقَهِ ، وَکِتْمانُ الْوَجَعِ ، وَکِتْمانُ الْمُصِیبَهِ(3) .چهار چیز از گنجهاى نیکى است : پنهان داشتن حاجت ، صدقه ، درد و مصیبت.موسى بن جعفر (علیه السلام) فرمودند :مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِاِخْوانِهِ وَاَهْلِهِ مُدَّ فِى عُمْرِهِ(4) .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ تحف العقول : 21 ; بحار الانوار : 1 / 121 ، باب 4 ، حدیث 11 .
2 ـ محاسن : 1 / 6 ، باب 1 ، حدیث 14 ; بحار الانوار : 68 / 89 ، باب 62 ، حدیث 41 .
3 ـ تحف العقول : 295 ; بحار الانوار : 75 / 175 ، باب 22 ، حدیث 5 .
4 ـ تحف العقول : 387 ; بحار الانوار : 75 / 302 ، باب 25 ، حدیث 1 ; مستدرک الوسایل : 12 / 421 ، باب 32 ، حدیث 14498 .
کسى که نیکى اش به برادران دینى و اهلش نیکو باشد به عمرش افزوده مى گردد.