خطر به اندازه اى در اين زمينه سنگين است كه پروردگار مهربان كه جز خوشبختى انسان و رشد و كمال او را نمى خواهد ، در قرآن مجيد به صراحت و كنايه هشدار مى دهد كه از معاشران ناپاك بپرهيزيد و با آنان دوستى مكنيد و دل از علاقه به آنان حفظ كنيد و هيچ نوع ولايتى را از آنان نپذيريد . حضرت حق دامن مؤمنان را در اين زمينه پاك دانسته و حريم زندگى آنان را به روى اين معاشران ناجنس بسته مى داند گرچه آنان از نزديك ترين افراد نسبى و حسبى انسان باشند . لاَ تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللهَ وَالْيَوْمِ الآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ . . ..گروهى را كه به خدا و روز قيامت ايمان دارند ، نمى يابى كه با كسانى كه با خدا و پيامبرش دشمنى و مخالفت دارند ، دوستى برقرار كنند ، گرچه پدرانشان يا فرزاندانشان يا برادرانشان يا خويشانشان باشند . . .آرى ; اگر پدران يا فرزندان يا برادران يا اقوام چهره شيطانى داشته باشند و انسان احساس يقينى كند كه مى خواهند وى را از خدا جدا كنند و ارزش هاى او را برباد دهند و شخصيت انسانى اش را لگدمال نمايند و دنيا و آخرتش را لجن مال كنند ; بايد از دوستى با آنان براساس خواست خدا بپرهيزد و تنها با والدين خود در حدّ رعايت احترام ، رابطه داشته باشد .َیا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَتَّخِذُوا عَدُوِّى وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوْا بِمَا جَاءَكُم مِنَ الْحَقِّ . . ..اى اهل ايمان ! دشمنان من و دشمنان خودتان را دوستان خود مگيريد ، شما با آنان اظهار دوستى مى كنيد ، در حالى كه آنان به طور يقين به آنچه از حق براى شما آمده كافرند . . .رسول خدا (صلى الله عليه وآله) در لزوم روى گردانى از اشرار و مفسدان و آنان كه براى دنيا و آخرت انسان زيان بارند و به ويژه براى دين و ديندارى خطرناك اند مى فرمايد :« إذا رَأيْتُم أَهْلَ الرَّيْبِ وَالبِدَعِ مِنْ بَعْدِى فَأظْهِرُوا البَرَاءَةَ مِنْهُمْ وَأكْثِرُوا مِن سَبِّهِم وَالقَوْلِ فِيهِم والوقِيعَةِ وَبَاهِتُوهُم كَيلاَ يَطْمَعُوا فِى الفَسَادِ فِى الاسلاَمِ وَيَحذَرَهُمُ الناسُ وَلاَ يَتَعَلَّمُوا مِن بِدَعِهِمْ ، يَكْتُبُ اللهُ لَكُم بِذَلِكَ الحَسَنَاتِ وَيَرفَعُ لَكُم بِهِ الدَّرَجَاتِ فِى الاخِرَةِ ».هنگامى كه پس از من اهل بدعت را كه با نوآورى هاى فرهنگى ضد حق و نسبت دادنش به دين قصد دارند در آيين كامل و جامع اسلام اضافه و نقصان ايجاد كنند و نيز ترديداندازان در عقايد و احكام حقه را ديديد ، بيزارى از آنان را آشكار نماييد و فراوان به آنان طعنه بزنيد و آنان را با گفتار خود از اعتبار بيندازيد و متخصصانه با آنان بحث علمى كنيد تا جايى كه مبهوتشان نماييد و آنان به گفتار باطل دم بر نياورند براى اينكه اميد به فساد در اسلام نبندند و مردم را از آنان بر حذر بداريد و بدعت هايشان را نياموزيد كه با اين برخورد عاقلانه ، خدا در پرونده شما حسنات ثبت كند و به اين خاطر درجات آخرتتان را بالا ببرد .رسول خدا (صلى الله عليه وآله) مى فرمايد :« المَرْءُ عَلى دِينِ خَلِيلِهِ ، فَلْيَنْظُرْ أحَدُكُمْ مَن يُخَالِلُ ».انسان بر طريقه دين و آيين دوست خود است ، پس بايد هر يك از شما با ديد عقل بنگرد با چه كسى رفاقت و دوستى مى كند .باز رسول خدا (صلى الله عليه وآله) مى فرمود :« مَن كَانَ يُؤمِنُ بِاللهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ فَلاَ يُواخِيَنَّ كَافِراً وَلاَ يُخالِطَنَّ فَاجِراً وَمَنْ آخى كَافِراً أوْ خَالَطَ فَاجِراً كَانَ كَافِراً فَاجِراً ».كسى كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد ، رابطه برادرى و دوستى تنگاتنگ با كافر برقرار نكند و با بدكار آميزش و رفاقت نداشته باشد ; كسى كه با كافر دوستى تنگاتنگ برقرار كند يا با بدكار معاشرت نمايد كافر ، و بدكار است .و نيز پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) فرمود :« الوَحْدَةُ خَيْرٌ مِنْ قَرِينِ السَّوْءِ » .تنها زيستن بهتر از همنشين بد است .از اميرالمؤمنين على (عليه السلام) روايت است كه در پاسخ پير مرد شامى هنگامى كه از حضرت پرسيد : همنشين شرّ و آلوده به بدى كيست ؟ فرمود :« المُزَيِّنُ لَكَ مَعصِيَةَ اللهِ » .كسى است كه معصيت خدا را براى تو جلوه مى دهد و آن را در نظرت مى آرايد تا ارتكابش بر تو سهل و آسان گردد .و نيز آن حضرت فرمود :« ثَلاثٌ مَن حَفِظَهُنَّ كَانَ مَعصُوماً مِنَ الشَّيطَانِ الرَّجِيمِ وَمِن كُلِّ بَلِيَّة : مَنْ لَم يَخْلُ بِامرَأة لَيْسَ يَملِكُ مِنهَا شَيئاً وَلَمْ يَدخُل عَلى سُلطَان وَلَم يُعِن صَاحِبَ بِدعَة بِبِدْعَتِهِ » .سه چيز است كه هر كس خود را از آنها حفظ كند ، از شيطان رانده شده در امان مى ماند و از هر بلايى معصوم خواهد بود : كسى كه با زن نامحرم خلوت نكند و بر پادشاه وارد نشود و صاحب بدعتى را در بدعتش كمك ننمايد .امام موسى بن جعفر (عليهما السلام) از حضرت عيسى (عليه السلام) روايت مى كند كه آن حضرت فرمود :« إنَّ صَاحِبَ الشَّرِّ يُعْدِى وَقَرِينَ السَّوْءِ يُردِى فَانْظُر مَنْ تُقَارِنُ ».بى ترديد دارنده خطاها و لغزش ها ، دشمنى مىورزد و به حقوق انسان تجاوز مى كند و رفيق بد و ناجنس ، آدمى را هلاك مى كند و از اعتبار و آبرو مى اندازد ، پس با دقت بنگر كه با چه كسى همنشين مى شوى .امام صادق (عليه السلام) به عمار بن موسى فرمود :« يَا عَمّارُ ! إنْ كُنْتَ تُحِبُّ أن تَستَتِبَّ لَكَ النِّعْمَةُ وَتَكْمُلَ لَكَ المُرُؤَةُ وَتَصْلُحَ لَكَ المَعِيشَةُ فَلاَ تُشَارِكِ العَبِيدَ والسَّفِلَةَ فِى أمْرِكَ فِانَّكَ إن ائْتَمَنْتَهُمْ خَانُوكَ وَإنْ حَدَّثُوكَ كَذبُوكَ وَإنْ نُكِبْتَ خَذَلُوكَ وَإنْ وَعَدُوكَ أخْلَفُوكَ » .اى عمار ! اگر دوست دارى كه نعمت برايت آماده شود و پابرجا بماند و مروت و مردانگى ات كامل گردد و معيشت و زندگى ات اصلاح شود ، بردگان و مردم پست را در زندگى خود شريك مكن زيرا اگر آنان را امين خود قرار دهى به تو خيانت مىورزند و اگر با تو سخن گويند به تو دروغ مى گويند و اگر دچار مصيبت و بلايى شوى رهايت مى كنند و اگر وعده ات دهند از وعده خود تخلّف مىورزند .امام صادق (عليه السلام) به داود رقّى فرمود :« اُنظُر إلى كُلِّ مَنْ لا يُعْنِيكَ مَنفَعَةً فِى دِينِكَ ، فَلاَ تَعتَدَّنَّ بِهِ وَلاَ تَرغَبَنَّ فِى صُحبَتِهِ ، فَانَّ كُلَّ مَا سِوَى اللهِ تَبَارَكَ وَتَعَالى مُضمَحِلٌّ وَخيمٌ عَاقِبَتُهُ » .به كسى كه در دينت سودى به تو نمى رساند ، عاقلانه بنگر ، پس به او اعتماد مكن و در رفاقت و دوستى اش رغبت نشان نده زيرا هر چه غير خداى تبارك و تعالى است نابود و عاقبتش بد است .
امام جواد (عليه السلام) فرمود :« إيّاكَ وَمُصَاحَبَةَ الشَّرِيرِ فَانَّهُ كَالسَّيفِ المَسْلُولِ يَحسُنُ مَنْظَرُهُ وَيَقْبُحُ أثَرُهُ » .از دوستى و رفاقت با مردم آزار و بدكار بپرهيز زيرا او مانند شمشير از نيام كشيده است ، منظرش زيبا و محصولش زشت است .
بر گرفته از کتاب معاشرت استاد حسین انصاریان
