علاوه بر زكاتى كه به اموال در صورت وجود داشتن شرايط تعلق ميگيرد، يك منبع ساده و عادى نيز براى رفع نيازهاى فردى و اجتماعى در نظر گرفته شده است كه آن را زكات فطرة ميگويند.
زكات فطرة اين است كه هر فرد مسلمان كه توانائى اداره كردن زندگى خود و اشخاص تحت اداره خود را داشته باشد و براى تأمين نيازهاى سالانه خويش نيازى به غير ندارد، مكلف است بابت خود و هر كس ديگرى كه مخارج آنان را به عهده دارد، از افراد خانواده و غير آنان مقدارى از خوراك معمولى يا معادل آن را از نظر قيمت بپردازد.
اين مقدار بابت هر يك نفر حدود سه كيلوگرم است، و راه مصرف آن همان راه مصرف زكات مال است.
خصوصيتى كه اين منبع دارد اين است كه اگر چه بنظر ناچيز ميرسد اولًا مشقتى در آن احساس نميشود، و ثانياً مقرر است كه در روز معينى از سال يكجا جمع آورى شده و پرداخت گردد، تا در رفع نيازمنديهاى متناسب در هر جامعه و محيط و زمان نقش مؤثرى داشته باشد.
پس از تمام شدن ماه رمضان هر سال در شب اول ماه شوال همه كسانى كه تمكن پرداخت اين مقدار ناچيز از ارزاق عامه يا بهاى آن را دارند، آن را حاضر كرده و اول صبح روز اول ماه شوال كه روز عيد فطر است، پيش از اداى نماز عيد آن را پرداخت خواهند كرد.
اين نكته را بايد در نظر گرفت كه: چنانچه با نظم صحيحى در هر محيط از محل كار و قصبه و شهر و كشورى اين منابع جمع آورى شود، و با مطالعات قبلى كه در راه سازندگى و تأمين نيازهاى اساسى مورد استفاده شايسته قرار گيرد، چه نقش سازنده و مؤثرى در بهبود وضع جامعه خواهد داشت، مثلًا در شهرى مانند تهران كه امروز كه اين سطور نوشته ميشود داراى بيش از 12 ميليون جمعيت است، و قوت اغلب آنان برنج يا نان است قيمت سه كيلو برنج كه اكنون نزديك به هفت هزار تومان پول رايج كشور است يا قيمت سه كيلو نان كه قابل توجه است با احتساب ضربدر در دوازده ميليون در يك روز جمع شود چه مشكلى را از جامعه نميتواند حل كند، و چه دردى و نيازى را برطرف نمايد؟!
منبع: کتاب تفسير حكيم ج 5 ص : 300
منبع : پایگاه عرفان
