چکیده
تاریخ رسمى اسلام، بر پایه گردش ماه استوار است که در اصطلاح تاریخ هجرى قمرى نامیده مى شود. رویدادهاى تاریخى، برنامه هاى عبادى، قراردادهاى حقوقى و... با این تاریخ محاسبه مى شود.
اما از دیرباز، تاریخ ایران زمین بر میزان گردش خورشید پایه گذارى شده است. و چون گردش و چرخش کره زمین به دور خورشید از ثبات بیشترى برخوردار است امروزه استوارترین تاریخ ها را بر پایه گردش خورشید (در واقع زمین) محاسبه مى کنند.
از ره گذر پژوهش در تطبیق تاریخ هجرى قمرى بر تاریخ هجرى شمسى و بالعکس، نکته هاى زیبا، جالب و دل نشینى فراهم مى آید که در خور اندیشه است.
نوشته حاضر، این هدف را تعقیب مى کند که زاد روز حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)و شهادت آن سرور را از دیدگاه محاسبات شمسى بکاود. تاریخ شهادت امام حسین(علیه السلام)طبق ماه هاى شمسى، از دو راه قابل بررسى است: ۱. از راه زیج، ۲. با روش ریاضى و بدون مراجعه به جدول زیج; یعنى از طریق محاسبه از آغاز مبدأ سال اول هجرى تا روز عاشورا. در نتیجه مى توان چنین اظهارنظر کرد که روز عاشوراى سال شصت و یکم هجرى، برابر با روز دوشنبه بیستم مهرماه سال پنجاه و نه شمسى (۲۰/۷/۵۹) بوده است.