پرسشها و پاسخها، ص: 102
راحتی زندگی كند و در قيامت غرق رحمت شده و برای ابد وارد بهشت گردد، ولی اين انسان است كه با سوء اختيار و انتخاب خويش به دست خود زمينه تيره بختی خود را فراهم می آورد و خويش را بر اثر تكبّر از حق و آلوده شدن به گناهان سزاوار دوزخ می نمايد.
اين خدا نيست كه انسان را برای دوزخ آفريده، اين انسان است كه خود را به دست خود مستحقّ دوزخ می كند. در دعای كميل می خوانيم:
«من قاطعانه می دانم اگر فرمان تو در عذاب منكرانت و حكم تو به ابدی ماندن دشمنانت در آتش نبود حتماً همه آتش را سرد و با امنيّت می كردی و احدی در آن جای نمی گرفت در حقيقت همه دوزخ هم بايد بخشی از بهشت می بود ولی انكار منكران و دشمنی دشمنان، آن بخش را تبديل به دوزخ كرد و آن جا را جايگاه عذاب قرار داد».
پس انسان نسبت به خود ظالم است و حق تعالی نسبت به او كم ترين ستمی روا نداشته و بايد درباره گرفتاران به عذاب دوزخ گفت: خود كرده را تدبير نيست.
تو چون می كنی اختر خويش را بد |
مدار از فلك چشم نيك اختری را |
|