ترجمه مفاتيح الجنان، ص: 1058

چيزی برای شما گذاشته؟ گفتم: نه! كيسه ای كه هزار دهم در آن بود به من داد و گفت نيكو محافظت كن و با آن به كسب معاش برخيز، من خوشحال شده، نزد مادرم رفتم، و او را به اين مسئله خبر دادم، در پايان آن روز نزد يكی از دوستان پدرم رفتم كه برای من كسی مهيّا كند، او برايم سرمايه ای از جامه های سابری خريد، در مغازه ای نشستم، و مشغول كسب شدم حق تعالی مرا از آن كسب خير بسياری نصيب فرمود، وقت حج رسيد، به قلبم افتاد به حج روم، نزد مادر رفته و او را به حجّ رفتنم خبر كردم، مادر گفت هزار دهم آن مرد را بازگردان، پول آن مرد را تهيه و به او پرداختم، مانند اينكه پول را به و بخشيدم خوشحال شد و لی به من گفت: شايد پولی كه به تو دادم كم بوده، و نتوانستی با آن كسب كنی، اگر خواهی بيش از اين در اختيارت بگذارم، گفتم نه، قصد حجّ دارم، خواستم پول شما را بازگردانم، به مكه رفتم، اعمال حج را بجا آوردم، به مدينه شرفياب شدم و با گروهی از مدرم در وقتی كه اذن عام می دادند خدمت حضرت صادق عليه السّلام رفتم، چون جوان بودم و ناشناخته، آخر جمعيت نشستم، مردم شروع به پرسش كردند، و حضرت پاسخ آنان را لطف می فرمود، پس از گرفتن جواب می رفتند، تا جمعيّت كم شد، حضرت به جانب من اشاره كردند و فرمودند: آيا حاجتی داری؟ گفتم: فدايت شوم، من عبد الرحمن بن سيابه هستم. احوال پدرم را پرسيدند. گفتم: از دنيا رفت، محزون و غمگين شدند، گويا حضرت را دردی گرفت، فرمودند: خدا او را رحمت كند. پرسيدند: چيزی گذاشت؟ گفتم: نه.

فرمودند: از كجا توانستی به حج بيايی؟ قصه آن مردی را كه هزار درهم به من داد شروع كردم، حضرت فرصت تمام كردن قصه را ندادند و فرمودند: حج آمدی، هزار درهم آن مرد را چه كردی؟ گفتم: به صاحبش بازگردانم. فرمود:

احسنت، سپس فرمود: آيا تو را وصيّتی نكنم؟ گفتم: چرا، فرمودند: به راستی در گفتار، و ادای امانت ملازمت كن تا با مردم در اموالشان شريك شوی، آنگاه بين دو انگشت خود را جمع كرد، يعنی اگر گفتارت صادقانه شد، و دروغ نگفتی، و خلاف وعده نكردی، و در موعد معيّنی كه وعده كردی مال مردم را بازگردانی، و حق مردم را نخوری از مردم هرچه بخواهی به تو می دهند، روی اين حساب، به خاطر امانت و صداقتی كه در تو وجود دارد شريك مردم در اموالشان می شوی. من اين وصيت را از حضرت حفظ كردم، يعنی به آن عمل كردم، و آنقدر مال يافتم كه