نيّت‏هاى ناپاك و آلوده

قُلْ إِن تُخْفُوا مَا فِى صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمهُ اللّهُ وَيَعْلَمُ مَا فِى السَّماواتِ وَمَا فِى الأَرْضِ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ.
بگو : اگر آنچه [ از نيّت‏هاى فاسد و افكار باطل ] در سينه‏هاى شماست ، پنهان داريد يا آشكار كنيد ، خدا آن را مى‏داند . و نيز آنچه را در آسمان‏ها و آنچه را در زمين است ، مى‏داند و خدا بر هر چيز تواناست .
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاواتِ وَالأَرْضِ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللّهِ مِنْ وَلِىٍّ وَلاَ نَصِيرٍ .
آيا ندانسته‏اى كه فرمانروايى و حكومت آسمان‏ها و زمين فقط در سيطره اوست و شما را جز خدا هيچ سرپرست و ياورى نيست ؟
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِدُ مِنْ دُونِ اللّهِ أَنْدَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبّاً لِلَّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ  . و برخى از مردم به جاى خدا معبودهايى انتخاب مى‏كنند كه آن‏ها را آن گونه كه سزاوار است خدا را دوست داشت ، دوست مى‏دارند ؛ ولى آنان كه ايمان آورده‏اند ، محبت و عشقشان به خدا بيش‏تر و قوى‏تر است . و اگر كسانى كه [ با انتخاب معبودهاى باطل ] ستم روا داشتند ، هنگامى كه عذاب را ببينند ، بى‏ترديد بفهمند كه همه قدرت ويژه خداست [ و معبودهاى باطل ، هيچ و پوچ‏اند ] و خدا سخت كيفر است .
لَيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلاَ أَمَانِىِّ أَهْلِ الْكِتَابِ مَن يَعْمَلْ سُوءاً يُجْزَ بِهِ وَلاَ يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللّهِ وَلِيّاً وَلاَ نَصِيراً  .
 [ كيفر و پاداش ] نه بر وفق آرزوهاىِ [ واهىِ ] برخى از شما [ مسلمانان ] است ، و نه بر وفق آرزوهاىِ [ پوچِ ] اهل كتاب . هر كس مرتكب كار زشتى شود ، به آن كيفر داده مى‏شود و جز خدا سرپرست و ياورى براى خود نخواهد يافت . قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرّاً وَلاَ نَفْعاً وَاللّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ .
بگو : آيا به جاى خدا چيزى را مى‏پرستيد كه براى شما قدرت دفع هيچ زيان و جلب هيچ سودى را ندارد ؟ ! و خداست كه شنوا [ ىِ همه گفتارها ] و دانا [ ىِ‏همه اسرار و رازها ] ست .
قُلْ أَنَدْعُوا مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَيَنْفَعُنَا وَلاَ يَضُرُّنَا ... .
بگو : آيا به جاى خدا معبودى را بپرستيم كه نه سودى به ما رساند و نه زيانى ؟ .
إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُكُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْيَسْتَجِيبُوا لَكُمْ إِن كُنْتُمْ صَادِقِينَ  . يقيناً كسانى را كه به جاى خدا مى‏پرستيد بندگان و مملوكانى ناتوانْ چون شما هستند ؛ پس اگر راستگوييد [ كه مى‏توانند در زندگى شما مؤثر باشند ]آنان را [ در گرفتارى‏ها و نيازمندى‏هاى خود ]بخوانيد .
اُفٍّ لَّكُمْ وَلِمَا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ  . اُف بر شما و بر آنچه به جاى خدا مى‏پرستيد ؛ پس آيا نمى‏انديشيد ؟
ذلكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِىُّ الْكَبِيرُ  .
اين [ قدرت بى‏نهايت او نسبت به امور آفرينش و نسبت به وضع و حال مردم ] براى اين است كه فقط خدا حق است ، و اين‏كه آنچه را جز او مى‏پرستيد ، باطل است ، و اين‏كه فقط خدا بلند مرتبه و بزرگ است .
جز او كسى را نخوانيد ، غير او چيزى را به عنوان هدف و مقصد نگيريد ، غير او مالك چيزى از نفع و ضرر نيست ، هرچه جز او را انتخاب كنيد يا بخوانيد باطل صرف است . عبادت براى غير او جز شرك و ستم به خود چيزى نيست ، با توجه به اين‏گونه آيات كه قدرت ، مالكيّت ، حكومت ، قدرت بر نفع و ضرر را از غير حق به كلى سلب مى‏كند ، جايى براى اين كه انسان غير او را هدف گرفته و در اعمالش نيّت قرب غير او را نمايد ، نمى‏ماند .
فيض كاشانى آن فانى باقى در اين مرحله چنين شور و نوا داشت :
*
 يا رب تهى مكن زمى عشق جام ما
از بهر بندگيت به دنيا فتاده‏ايم
چون بندگى نباشد از زندگى چه سود
با تو حلال و بى تو حرام است عيش‏ها
 از صدق بندگيت به دل دانه‏اى فكن
بى‏صدق بندگى نرسد معرفت به كام
از بندگى به معرفت و معرفت به عشق
از تار و پود علم و عمل دامى ار تنيم
«فيض» اوفتد هماى سعادت به دام ما
    *
از معرفت بريز شرابى به كام ما
اى بندگيت دانه و دنيات دام ما
از باده چون تهى است چه حاصل زجام ما
 يا رب حلال ساز به لطفت حرام ما
شايد كه عشق و معرفت آيد به دام ما
بى ذوق معرفت نشود عشق رام ما
دل مى‏نواز تا كه شود پخته خام ما
«فيض» اوفتد هماى سعادت به دام ما