معناى (تقوا) و (اخلاص) چيست و براى تقوا و خلوص نيت، چه‏كار بايد كرد؟

تقوا؛ يعنى، قدرت كنترل نفس به گونه اى كه محرمات را ترك كرده و به واجبات عمل نمايد. اگر چنين نيرويى در انسان وجود دارد تقوا در او حضور دارد. براى تقويت تقوا بايد در دو بعد نظرى و عملى اقدام نمود. در بعد نظرى با تقويت مبانى عقيدتى، به ساختمان و چهارچوب عقايد استحكام بخشيد و سپس با عمل، در راسخ تر شدن آنها كوشيد. در اين زمينه مطالعه منظم كتاب هاى زير توصيه مى شود: 1- گناهان كبيره،شهيد دستغيب 2- جهان بينى اسلامى،شهيد مطهرى 3- نامه ها و برنامه ها،حسن زاده آملى 4- نقطه هاى آغاز در اخلاق عملى،مهدوى كنى «اخلاص» به معناى پيراستن نفس از همه تعلقات و انگيزه هاى غير الهى است. و نه تنها همه اعمال را براى خدا انجام دادن، كه حتى وجود خويش را نيز براى خدا خواستن. در روايتى از پيامبر(ص) خطابه به ابوذر آمده است: ... و ما بلغ عبد حقيقةالاخلاص حتى لايحب ان يحمد على شيئى من عمل للَّه ...؛ بنده هرگز به حقيقت اخلاص نمى رسد، جز آن كه دوست نداشته باشد او را بر عمل خدايى بستايند...»(بحارالانوار، ج 82، ص 204 و ج 51، باب 116) . براى رسيدن به اين مرحله عزمى راسخ و تلاشى دراز آهنگ لازم است و هركس به قدر همت و تلاش خويش - البته با عنايات و فيوضات خداوندى - مراتبى را سير خواهد كرد و به فيوضاتى نائل خواهد آمد. آنچه در اين مرحله بسيار ضرورى است دو جهاد همسو و همراه است: جهاد علمى و عملى. الف) جهاد علمى مستلزم داشتن مطالعات روشمند خداشناختى از طريق مطالعات فلسفى و عرفان نظرى است. ب ) جهاد عملى پيوستگى قلبى، ياد دائم حضرت حق و عبوديت و سر سپارى در پيشگاه پروردگار است، و آن نيز مراتبى دارد: مرتبه اول ترك محرمات و انجام واجبات است. مرتبه دوم ترك مكروهات و انجام مستحبات بويژه اهتمام به نماز شب است. مرتبه سوم ترك آنچه موجب اشتغال قلب به غير خداى مى شود. مانند بسيارى از مباحات، و همواره در جست و جوى خدا بودن و التزام به آنچه مقرب درگاه الهى است. اگر كسى اين مراحل را به طور جدى پشت سر گذارد باز يك قدم به پيش برداشته و آن تسليم نمودن اقاليم سبعه تن تحت فرمان الهى است. مرحله دوم بيرون راندن تمام رذايل نفسانى و حب دنيا از نهانخانه دل است و آن كس كه بتواند شيطان نفس اماره را از خانه دل بيرون افكند، آن گاه خواهد ديد كه خداى سبحان - كه صاحبخانه است - فضاى دل او را پر نموده است. در حديث قدسى نيز آمده است كه: قلب المؤمن عرش الرحمان . به هر حال بهترين راه شروع نماز است كه كون جامع و عبادت تام است و تا آن اصلاح نشود به جايى نمى توان رسيد.