چرا از میان زنان کسی به مقام نبوّت نرسیده است؟

رسالت کاری اجرایی است و پیامبر باید با مردم در تماس باشد چرا که در نبوّت و رسالت اموری مانند صلح و جنگ، آموزش احکام، پاسخ به سؤالات و امامت در جماعات مطرح است و زن این خصیصه و قدرت بدنی کافی را ندارد تا بتواند با همه انسان‌ها تماس بگیرد؛ امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در مورد ویژگی‌های بدنی و روانی زنان می‌فرمایند:

«لاتَمْلِک المَرْأةَ ماجاوَزَ نفس‌ها فانَّ المَرْأةَ رَیحانَةُ ولی است بِقَهْرَمانَةٍ».

«بر زن فراتر از توان تحمیل مکن؛ زیرا زن ریحانه است و نه قهرمان»[1].

البتّه اختصاص رسالت به مردان هرگز از مقام معنوی زن نمی‌کاهد؛ زیرا ممکن است زن به مقام ولایت برسد و نسبت به بسیاری از انبیای الهی برتر باشد چنان که حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام به آن مقام والا نائل شد و سَیدة نساء العالمین گردید، همین طور حضرت مریم علیهاالسلام که به مقام منیعی دست یافت و سرور زنان زمان خودش شد و قرآن کریم او را الگوی همه مؤمنان معرّفی می‌کند[2] و برای حضرت مریم علیهاالسلام مقاماتی بس ارزشمند چون اصطفا، طهارت[3] و مکالمه فرشتگان[4] برمی‌شمارد. بنابر این ولایت که مقامی ملکوتی و معنوی است بین مرد و زن مشترک است و در سایه ولایت انسان به قرب الهی می‌رسد و گاه در این مقام، مقامی اجرایی مانند نبوّت و رسالت به وی داده می‌شود.

پس اگر هیچ زنی به مقام رسالت و نبوّت نمی‌رسد به این معنا است که هیچ زنی از نظر دریافت وحی و ابلاغ آن به مسؤولیت اجرایی نمی‌رسد ولی ممکن است به مقام معنوی ولایت دست پیدا کند. پس آنچه مخصوص مرد است کاری اجرایی است که مربوط به ویژگی‌های بدنی، روانی و شرایط اجتماعی او است.

[1]  عیون الحکم : 526 ، باب 28 ؛ نهج البلاغه : نامه 31.

 
[2]  « ضَرَبَ اللّه‌ُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کفَرُوا امْرَأَةَ نُوحٍ وَامْرَأَةَ لُوطٍ کانَتَا تَحْتَ عَبْدَینِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَینِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یغْنِیا عَنْهُمَا مِنَ اللّه‌َ شَیئاً وَقِیلَ ادْخُلاَ النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ * وَضَرَبَ اللّه‌ُ مَثَلاً لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَةَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِندَک بَیتاً فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ » « خدا برای کافران ، زن نوح و زن لوط را مثل زده که تحت سرپرستی و زوجیت دو بنده شایسته از بندگان ما بودند ، ولی [ در امر دین و دین‌داری ] به آن دو [ بنده شایسته ما  ]خیانت ورزیدند ، و آن دو [ پیامبر ] چیزی از عذاب خدا را از آن دو زن دفع نکردند و [ هنگام مرگ  ]به آن دو گفته شد : با وارد شوندگان وارد آتش شوید . * و خدا برای مؤمنان همسر فرعون را مثل زده است هنگامی که گفت : پروردگارا ! برای من نزد خودت خانه‌ای در بهشت بنا کن ومرا از فرعون وکردارش رهایی بخش ومرا از مردم ستمکار نجات ده » تحریم  66  : 10 ـ 11.

 
[3]  « أُولئِک هُمُ الْوَارِثُونَ » « اینانند که وارثان‌اند » مؤمنون  23  : 10.

 
[4]  « وَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِکةُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللّه‌َ اصْطَفَاک وَطَهَّرَک وَاصْطَفَاک عَلَی نِسَاءِ الْعَالَمِینَ * یا مَرْیمُ اقْنُتِی لِرَبِّک وَاسْجُدِی وَارْکعِی مَعَ الرَّاکعِینَ * ذلِک مِنْ أَنْبَاءِ الْغَیبِ نُوحِیهِ إِلَیک وَمَا کنتَ لَدَیهِمْ إِذْ یلْقُونَ أَقلاَمَهُمْ أَیهُمْ یکفُلُ مَرْیمَ وَمَا کنْتَ لَدَیهِمْ إِذْ یخْتَصِمُونَ * إِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِکةُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللّه‌َ یبَشِّرُک بِکلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیمَ وَجِیهاً فِی الْدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ » « و [ یاد کنید ] هنگامی که فرشتگان گفتند : ای مریم ! قطعاً خدا تو را برگزیده و [ از همه آلودگی‌های ظاهری و باطنی ] پاک ساخته ، و بر زنان جهانیان برتری داده است . * ای مریم ! فروتنانه برای پروردگارت به طاعت برخیز و سجده به جای آور و با رکوع کنندگان رکوع کن . * این [ حقایق ] از خبرهای غیبی است که به تو وحی می‌کنیم . و تو هنگامی که آنان قلم‌های خود را [ به عنوان قرعه زدن در آب ] می‌انداختند که کدامیک از آنان سرپرستی مریم را عهده دار شود ، و نیز زمانی که [ برای کفالت او ] با یکدیگر جدال و ستیز می‌کردند ، نزد آنان نبودی . * [ یاد کنید ] زمانی که فرشتگان گفتند : ای مریم ! یقیناً خدا تو را به کلمه‌ای از سوی خود که نامش مسیح عیسی بن مریم است مژده می‌دهد که در دنیا و آخرت دارای مقبولیت و آبرومندی و از مقربّان است » آل عمران  3  : 42 ـ 45.