یاد مرگ چه فواید و آثاری دارد؟

بعضی از فواید یاد مرگ بر اساس روایات اهلبیت علیهم‌السلام عبارت است از:

1 ـ بازدارنده انسان از بیهودگی و بازی‌های دنیوی است.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند:

«به خدا سوگند یاد مرگ مرا از هزل و بیهودگی و بازی باز می‌دارد»[1].

2 ـ موجب انجام دادن اعمال و کردار نیک است.

پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:

«آن که چشم به راه مرگ باشد در کارهای نیکو بکوشد»[2].

3 ـ مانع انجام دادن کارهای زشت و ناروا است.

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌فرمایند:

«یاد کنید از مرگ؛ نابود کننده لذّات و بر هم زننده عیش‌ها و قطع کننده آرزوها، آن زمان که شتابان به سوی گناهان می‌روید»[3].

4 ـ انسان را از خواب غفلت بیدار می‌کند.

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند:

«ذِکر المَوتِ یمیتُ الشَّهواتِ فی النَّفْس وَیقْطَعُ مَنَابِتَ الغَفْلَةِ ویقَوِّی القَلْبَ بِمَواعِد اللّه تعالی ویرِقُّ الطَّبْعَ ویکسِرُ اعلامَ الهوی ویطْفِی‌ءُ نارَ الحِرْصِ ویحَقِّرُ الدّنیا»[4].

«یاد مرگ می‌میراند و برطرف می‌کند شهوت‌ها و خواهش‌های نفس را، ریشه کن می‌کند هر چه را که مورِّث غفلت است و قوّت می‌دهد میل به جانب خدا را و دل را نرم می‌کند و آثار و علامات هوا و هوس را در هم می‌شکند و آتش حرص را خاموش می‌کند و دنیا را در نظر انسان بی‌قدر و بی‌اعتبار می‌کند».

5 ـ باعث قناعت انسان و راضی بودن او می‌شود.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید:

«کسی که زیاد یاد مرگ کند از دنیا به کم و اندک راضی گردد»[5].

و در سخن دیگر می‌فرمایند:

«کسی که مرگ را فراوان یاد کند از دنیا به قدر کفاف خرسند شود»[6].

6 ـ مصائب را برای انسان آسان می‌کند.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند:

«مرگ و روز بیرون آمدنتان از قبرها و ایستادنتان در پیشگاه خداوند عزّ وجلّ را فراوان یاد کنید تا مصائب بر شما آسان شود»[7].

7 ـ باعث زنده شدن دل و آسانی مرگ می‌شود.

پیامبر اسلام علیه‌السلام فرمودند:

«مرگ را فراوان یاد کنید؛ زیرا هیچ بنده‌ای آن را بسیار یاد نکرد مگر این که خداوند دلش را زنده گردانید و مردن را بر او آسان ساخت»[8].

8 ـ پاک کننده گناهان است.

پیامبر گرامی اسلام علیه‌السلام فرمودند:

«مرگ را فراوان یاد کنید؛ زیرا که یاد مرگ گناهان را می‌زداید و به دنیا بی‌رغبت می‌کند...»[9].

[1]  بحار الانوار : 77/171 ، حدیث 7 .

[2]  نهج البلاغة : حکمت 98 .

[3]  مصباح الشریعه : 506 ؛ بحار الانوار : 6/133 ، باب 4 ، حدیث 32 .

[4]  نهج البلاغه : حکمت 349 .

[5]  میزان الحکمه : 12/5685 .

[6]  میزان الحکمة : 12/5683 ؛ بحار الانوار : 6/132 ؛ الخصال : 2/616 .

[7]  کنز العمال : 15/232 ، حدیث 42098 .

[8]  همان : 15/231 ، حدیث 42091 .

[9]  مجمع البحرین : 2/430 ؛ تفسیر نور الثقلین : 3/553 ، حدیث 122 ؛ میزان الحکمة : 1/252 .