بعضی از فواید یاد مرگ بر اساس روایات اهلبیت علیهمالسلام عبارت است از:
1 ـ بازدارنده انسان از بیهودگی و بازیهای دنیوی است.
امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرمایند:
«به خدا سوگند یاد مرگ مرا از هزل و بیهودگی و بازی باز میدارد»[1].
2 ـ موجب انجام دادن اعمال و کردار نیک است.
پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله میفرمایند:
«آن که چشم به راه مرگ باشد در کارهای نیکو بکوشد»[2].
3 ـ مانع انجام دادن کارهای زشت و ناروا است.
امیرالمؤمنین علی علیهالسلام میفرمایند:
«یاد کنید از مرگ؛ نابود کننده لذّات و بر هم زننده عیشها و قطع کننده آرزوها، آن زمان که شتابان به سوی گناهان میروید»[3].
4 ـ انسان را از خواب غفلت بیدار میکند.
امام صادق علیهالسلام میفرمایند:
«ذِکر المَوتِ یمیتُ الشَّهواتِ فی النَّفْس وَیقْطَعُ مَنَابِتَ الغَفْلَةِ ویقَوِّی القَلْبَ بِمَواعِد اللّه تعالی ویرِقُّ الطَّبْعَ ویکسِرُ اعلامَ الهوی ویطْفِیءُ نارَ الحِرْصِ ویحَقِّرُ الدّنیا»[4].
«یاد مرگ میمیراند و برطرف میکند شهوتها و خواهشهای نفس را، ریشه کن میکند هر چه را که مورِّث غفلت است و قوّت میدهد میل به جانب خدا را و دل را نرم میکند و آثار و علامات هوا و هوس را در هم میشکند و آتش حرص را خاموش میکند و دنیا را در نظر انسان بیقدر و بیاعتبار میکند».
5 ـ باعث قناعت انسان و راضی بودن او میشود.
امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرماید:
«کسی که زیاد یاد مرگ کند از دنیا به کم و اندک راضی گردد»[5].
و در سخن دیگر میفرمایند:
«کسی که مرگ را فراوان یاد کند از دنیا به قدر کفاف خرسند شود»[6].
6 ـ مصائب را برای انسان آسان میکند.
امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرمایند:
«مرگ و روز بیرون آمدنتان از قبرها و ایستادنتان در پیشگاه خداوند عزّ وجلّ را فراوان یاد کنید تا مصائب بر شما آسان شود»[7].
7 ـ باعث زنده شدن دل و آسانی مرگ میشود.
پیامبر اسلام علیهالسلام فرمودند:
«مرگ را فراوان یاد کنید؛ زیرا هیچ بندهای آن را بسیار یاد نکرد مگر این که خداوند دلش را زنده گردانید و مردن را بر او آسان ساخت»[8].
8 ـ پاک کننده گناهان است.
پیامبر گرامی اسلام علیهالسلام فرمودند:
«مرگ را فراوان یاد کنید؛ زیرا که یاد مرگ گناهان را میزداید و به دنیا بیرغبت میکند...»[9].
[1] بحار الانوار : 77/171 ، حدیث 7 .
[2] نهج البلاغة : حکمت 98 .
[3] مصباح الشریعه : 506 ؛ بحار الانوار : 6/133 ، باب 4 ، حدیث 32 .
[4] نهج البلاغه : حکمت 349 .
[5] میزان الحکمه : 12/5685 .
[6] میزان الحکمة : 12/5683 ؛ بحار الانوار : 6/132 ؛ الخصال : 2/616 .
[7] کنز العمال : 15/232 ، حدیث 42098 .
[8] همان : 15/231 ، حدیث 42091 .
[9] مجمع البحرین : 2/430 ؛ تفسیر نور الثقلین : 3/553 ، حدیث 122 ؛ میزان الحکمة : 1/252 .