عرفا چگونه می بينند؟، ص: 9

النَّاسُ إِلَی ظَاهِرِهَا» «1»: كلّ مردم فقط ظاهر دنيا را می بينند و هر چيزی را هم ارزيابی می كنند، با همان ظاهر دنياست. با ديدن ظاهر دنيا، بيش تر ارزيابی ها هم غلط است، و در فضای اين ارزيابی ها، آدم هم از پروردگار گله مند می شود و هم از زندگی سير می شود. چند ميليون چون و چرا برايش می آيد و نسبت به عدل پروردگار بی اعتقاد می شود و نسبت به مسايل دينی ضعيف می گردد، اما آن هايی كه باطن نگرند؛ يعنی داخل دريا هستند، هيچ وقت تحت تأثير موج ها قرار نمی گيرند؛ چون می دانند موج می آيد و می رود. موج هم سوار بر باد است؛ يعنی ريشه موج باد است. خود باد مگر چيست؟ اين باد يك جا به جايی هواست و هيچ چيز ديگری نيست. می دانند كه تازه خود موج هم پشتش باد است و می دانند باد هم باد است و هيچ چيز نيست: پيش صاحب نظران ملك سليمان باد است

______________________________
(1) 2. همان.