علل هلاكت‏

قرآن مجيد در بسيارى از آيات از هلاكت امت ها، به وسيله ى عذابهاى گوناگون و علل هلاكتشان سخن به ميان آورده.

توجه به آن آيات كه در اكثر سوره هاى قرآن آمده، عالى ترين زمينه ى رشد و تربيت و دورى از علل هلاكت را به انسان مى دهد.

قرآن مجيد ظلم به خود، ظلم به ديگران، اسراف، كفر و انكار حق، فسق، طغيان، و غفلت و جرم را از علل هلاكت امت هاى گذشته بيان مى كند .

پيامبر اسلام فرمودند:

امَّا الْمُهْلِكاتُ: فَشُحٌّ مُطاعٌ، وَهَوىً مُتَّبِعٌ، وَاعْجابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ .

اما هلاك كننده ها: بخلى است كه دنبال شود، و هواى نفسى است كه پيروى گردد، و نيز خودبينى انسان است.

و نيز فرمودند:

انَّ الدّينارَ وَالدِّرْهَمَ اهْلَكا مَنْ كانَ قَبْلَكُم وَهُما مُهْلِكاكُمْ .

دينار و درهم و مال و ثروت، گذشتگان شما را هلاك كرد، و هلاك كننده ى شما هم هست.

حضرت على عليه السلام فرمودند:

مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْيِهِ هَلَكَ .

كسى كه در رأى و نظرش استبداد به خرج داد، و از قواعد الهى و مردم عاقل نظرخواهى نكرد هلاك شد.

امام صادق عليه السلام فرمودند:

هَلَكَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْ قَدْرَهُ .

كسى كه قدر و اندازه ى خود را نشناخت و به موقعيت و موقف خود آگاه نشد به هلاكت رسيد.

امام صادق عليه السلام فرمودند:

يُهْلِكُ اللَّهُ سِتّاً بِسِتٍّ: الْامَراءَ بِالْجَوْرِ، وَالْعَرَبَ بِالْعَصَبِيَّةِ، وَالدَّهاقِينَ بِالْكِبْرِ، وَالتُّجارَ بِالْخِيانَةِ، وَاهْلَ الرُّسْتاقِ بِالْجَهْلِ، وَالْفُقَهاءَ بِالْحَسَدِ «3».

خداوند شش طايفه را به شش چيز هلاك مى كند: حكمرانان را به ستم، عرب را به تعصب، رؤسا را به تكبر، تاجران را به خيانت، روستاييان را به نادانى و فقيهان را به حسد.