آثار مثبت عمل، ص: 79

بايد با تمام دقّت و هوشياری، رفتار خود را زير ذره بين محاسبه بگيريد.

پروردگار می فرمايد: شيطان و هوای نفس، زشتی های كردارِ آنها را زيبا نمايش می دهد، ولی اگر اين معرفت را حاصل كند، با مقدار اندكی فكر، می فهمد كه گناه، جنگ با ارزش ها و منافع خويش و زمينه ساز خسارت است.

هم چنين گناه، ضربه زننده به خود انسان، زن و بچه، جامعه، دنيا و آخرتش است. بعد هم خدايی كه از او سرپيچی، تمرد و سركشی كرده است، قبل از ولادت تا به حال، نسبت به انسان، جز كار عاشقانه، رحيمانه و كريمانه نداشته است.

2- حال قلبی در توبه

مرحله دوم كه بعد از معرفت است، مرحله حال قلبی است. قلب، بعد از اين علم و معرفت به درد می آيد. به تعبير محققانِ در اين بحث، قلب متألم، متأثر و رنجيده می شود. ممكن است در يك ساعت، صد بار به انسان نهيب بزند كه چرا معصيت كردی؟ چرا به ضرر خودت اقدام كردی؟ چرا با پروردگار مهربانت به جنگ برخاستی؟

وقتی اين حال تألّم پيدا شود، توبه خود را نشان می دهد. اين حال در وجود انسان، برای عمل، اراده و عزم نسبت به سه زمان ايجاد می كند؛ زمان حال، گذشته و آينده.

3- فعل و عمل در توبه

مرحله عمل و فعل مرحله سوم توبه است. در اين مرحله، زلف معرفت، حال و عمل، به هم گره خورده است، يعنی تا قدمِ معرفت در زندگی نيايد، قدم حال نمی آيد و اگر قدم حال نيايد، قدم اراده و عزم بر فعل نمی آيد و دوباره گناهش را