مرگ و فرصت ها، ص: 178

هر كس از بيرون مريض می آورد و جا ندارد در يكی از اتاق های مانند هتل آن می ماند، و غذايش را رايگان می دهند تا مريضش خوب شود. مسجدی در يكی از شهرها ساخته است كه نمونه ندارد. اين چنين شخصی را غنيمت دان فرصت مال می گويند.

افرادی نيز فرصت قلم را مانند علّامه حلّی «1» غنيمت می شمارند و پانصد و بيست و سه جلد كتاب می نويسند. مرحوم فيض كاشانی «2»، سيصد جلد كتاب نوشته است. سعدی «3» دو كتاب گلستان و بوستان را نوشته است، اما همين دو كتاب جهانی شده است.

شما جوان ها فرصت علم را با خواب طولانی نكشيد. فرصت عمر را با رفيق بازی و سر كوچه و سر چهارراه به بطلان نكشيد و بيهوده نابود نكنيد. بيست سال از فرصت عمر خود را به علم، هنر، قلم و شعر بدهيد. مگر سعدی از مادر به دنيا آمد، شاعر بود؟ بچه يتيمی بود كه خودش می گويد:

من يتيم بودم، اما سعدی شدم. فرصت ها را غنيمت بدانيد. روزی می آيد كه به خدا می گوييد: ما را برگردان تا پول خود را در راه صحيح خرج كنيم، اما می گويند:

نه.

اما به دوزخيان جواب می دهند:

«أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَ جاءَكُمُ النَّذِيرُ» «5»

آيا من به اندازه كسی كه در عمر خود متذكر حقايق باشد و فرصت ها را غنيمت بداند، به شما عمر ندادم؟ يعنی شما هم به اندازه ای كه در آن فرصت بهشت را به دست بياوريد، فرصت داريد.

والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته

______________________________
(1)- علّامه حلّی؛ ابوالقاسم نجم الدين جعفر بن حسن يحيی معروف به محقق اول يا محقق حلی از بزرگان شيعه (676 ه. ق) ايشان معاصر نصير الدين طوسی بوده و از پدر وی اجازه گرفت. از تأليفات ايشان شرايع الاسلام؛ نافع؛ معتبر؛ مسالك؛ نكت النهايه؛ معارج؛ تنبيه؛ نهج الاصول و ... می باشد.

فرهنگ فارسی معين (اعلام): 5/ 465.

(2)- فيض كاشانی؛ محمد بن مرتضی مشهور به ملا محسن فيض حكيم و عارف و شاعر عهد صفويه (1006- 1090 ه. ق) وی در شيراز نزد صدر الدين شيرازی به تحصيل حكمت پرداخت و در عرفان و حكمت دست يافت. وی تاليفات و اشعار بسياری داشته كه از جمله آثار وی تفسير صافی؛ تفسير اصفی؛ كتاب وافی؛ شافی؛ مفاتيح؛ المحجة البيضاء؛ رساله اسرار الصلاه؛ شرح صحيفه السجاديه؛ ديوان اشعار حدود 12 هزار بيت و ...

فرهنگ فارسی (اعلام): 6/ 1399.

(3)- سعدی؛ مشرف الدين مصلح بن عبد الله شيرازی نويسنده و گوينده بزرگ قرن هفتم (691- 695) اجداد وی عالم دينی بودند و پدرش در جوانی او درگذشت. وی در شيراز به كسب علم پرداخت و سپس به بغداد شتافت و در مدرسه نظاميه به تحصيل مشغول شد. سپس به سفر در آفاق و انفس پرداخت و در سفری طولانی با مردم گوناگون جهان ارتباط برقرار نمود. و در بازگشت با فراغت بسيار به سال 655 بوستان و در سال 656 گلستان را تأليف كرد. علاوه بر اين قصايد و غزليات و رباعيات و مقالات و قصايد عربی وی را هم در كليات جمع كرده اند. سعدی در شيراز درگذشت.

فرهنگ فارسی معين (اعلام): 5/ 763.

(4)- سعدی شيرازی

(5)- فاطر (35): 37؛ «آيا شما را چندان عمر نداديم كه هر كس می خواست در آن مقدار عمر متذكّر شود، متذكّر می شد؛ و [آيا] بيم دهنده ای به سوی شما نيامد؟»