ادب عاقلان عالم خلقت‏

حال به جمله اول از امام مجتبى عليه السلام برگرديم:

«لا ادب لمن لا عقل له»

عاقل نسبت به خدا ادب دارد. در دعاى ابوحمزه دقت كنيد، ادب امام زين العابدين عليه السلام نسبت به خدا را ببينيد. اين ادب عقل است. ادب حضرت ابى عبدالله عليه السلام را ببينيد. چهار هزار تيرانداز و بيست هزار شمشيرزن و نيزه به دست، آماده حمله هستند، اما امام عليه السلام در اول ظهر با هجده نفر ايستاد و نماز جماعت خواند. فرمود: اكنون وقت نماز و مناجات با خداست، بايد براى او صورت روى خاك گذاشت. آن وقت خيلى ها نماز نمى خوانند.

ادب امام زين العابدين عليه السلام خيلى بالا است. دعا را خوانده، با تكه اى نان افطار كرده و نماز خوانده، گريه دارد صورت مباركش را زخم مى كند، بعد از تعقيبات، صورت روى خاك مى گذارد و عرض مى كند:

«لا اله الا الله حقّاً حقّاً لا اله الا الله عُبُوديةً و رقّاً لا اله الا الله ايماناً و صدقا» «2» هزار بار مى گويد و سر از سجده بر مى دارد؟

ادب امام سجاد عليه السلام در برابر پدر و مادر

ادب به پدر و مادر نيز مهم است. شهادت بالاترين نعمت و جهاد بالاترين عبادت است. پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايند: «1» فوق شهادت چيزى در اين عالم وجود ندارد.

آن وقت در روز عاشورا، وقتى امام زين العابدين عليه السلام احوال پدر را مى پرسد، مى بيند پدر نفس سردى مى كشد كه از همه جاى بدن ايشان خون بيرون مى زند، به پدر عرض مى كند: پدر جان! كار شما با اين امت به كجا رسيد؟ امام حسين عليه السلام مى فرمايد: عزيزم! به جنگ پرداختيم و غير از من و تو مردى باقى نمانده است. كه زين العابدين عليه السلام صدا مى زند: عمه! عصا و شمشير بياور، پدرم غريب شده است.

امام حسين عليه السلام مى فرمايد: عزيز دلم! شما نبايد بجنگى. عرض كرد: چشم.

چيز ديگرى نمى گويد كه: شهادت در كنار تو بالاترين است، بگذار من هم از اين شربت بچشم، اما چون پدر مى گويد: جنگ نه، پسر هم مى گويد: چشم، اين ادب است.

ادب در مقابل مادر هم خيلى مهم است، وقتى امام زين العابدين عليه السلام به دنيا آمدند، يك ساعت بعد مادر ايشان از دنيا رفت. امام حسين عليه السلام اين فرزند روى دست مباركش بود، داغ همسر نيز ديده، جنازه را دفن كردند، امام فرمودند: زن شيرده بياوريد.

خانمى را پيدا كردند و امام فرمود: اين فرزند مرا شير بده، حقوق به او مى دادند.عجب شيرى به امام زين العابدين عليه السلام داد. در محصول اين شير، ادب موج مى زد.

سى سال اين دايه امام را نگهداشت تا از دنيا رفت. حضرت به او مادر مى گفت.

كسى به حضرت عرض كرد: شما حقّ مادر را تا كجا ادا مى كنيد؟ فرمود: من مادرم مرده است، اما اين كسى كه به من شير داده است، حتى يك بار با او هم غذا نشدم، چرا؟ چون كه مبادا لقمه اى را زودتر از من در نظر بگيرد و بخواهد بردارد، من زودتر از او آن لقمه را بردارم و حسرت آن لقمه به دل او بماند. من در قيامت تحمل جواب اين حسرت را ندارم.