يكى از ويژگى هاى مهمى كه وجود مبارك رسول خدا صلى الله عليه و آله براى ماه مبارك رمضان بيان فرمودند، اين است كه اين ماه، ماه توبه است؛
«وَ هُوَ شَهْرُ التَّوْبَةِ»
كشش زمان براى توبه، در اين فرصت و موقعيّت، فوق العاده قوى است. اگر شخص گناهكارى بتواند اين فرصت باعظمت را غنيمت شمارد و به توبه واقعى گرايش پيدا كند، طبق آيات صريح قرآن، هديه هاى عظيمى از جانب پروردگار به او عطا مى شود.
وقتى كه آيات و روايات را كنار هم مى گذاريم، به اين نتيجه مى رسيم كه توبه در اسلام، يك حقيقت تركيبى است، يعنى توبه از چند عنصر معنوى به وجود مى آيد و تحقق پيدا مى كند.
عنصر اول براى كسى كه مى خواهد اهل توبه شود، علم، معرفت و آگاهى است. آگاهى به اين كه آن عملى را كه انجام داده است، هيچ جنبه مثبتى در آن نبوده، بلكه راهى به سوى خسارت، زيان و ضرر بوده است. طبع هر گناهى، اين موارد را اقتضا مى كند، يعنى گناهكار وقتى كه گناهى را مرتكب مى شود، با اختيار خودش، به خود، خانواده، جامعه، دنيا و آخرت و به ارزش هاى خودش لطمه مى زند.
اين آگاهى و معرفت، بايد در باطن او خيلى جدى باشد، يعنى دردِ ضرر و زيان و خسارت گناه را لمس و درك كند. علاوه بر اين بايد به اين معنا هم توجّه داشته باشد كه گناه، نافرمانى چه كسى است؟ يعنى توجّه كند كه طرف مقابلش كه به عصيان او برخاسته و از او سرپيچى كرده و به دشمنى و جنگ با او برخاسته است، چه كسى است؟ توجه كند كه در هنگام گناه، وجود مقدس پروردگار را معصيت نموده است و در حال گناه از او سرپيچى و تمرّد مى كند. در حقيقت، در حال گناه با خدا مى جنگد و به خشم و ستيز با او رفتار مى كند.
اين را در درون خودش تفهيم كند. مثلًا فكر كند كه پروردگار عالم چه ظلمى به من كرده است كه من به تلافىِ ظلم او، به گناه برخيزم؟ آيا شايسته بوده كه من با خالق، مدبر و رازق خودم، با يك وجود مباركى كه كرم، عشق و رحمت بى نهايت در بى نهايت است، در محضر او مرتكب گناه شوم؟ و از امر او سرپيچى كنم؟
چهره ظاهرى و واقعى گناه
كسى كه مى خواهد توبه كند، چراغ علم را بايد در درون خودش به نحو جدى روشن كند و در آن تعمّق كند. چون چهره خطرناك و ديو صفتِ گناه، خودش را به آسانى نشان نمى دهد، بلكه در مرحله اولِ، خودش را زيبا نشان مى دهد، مى گويد:
من باعث لذت تو هستم.
گناه، چهره ظاهرش را اين گونه نشان مى دهد، چنان كه قرآن مى فرمايد:
«زُيّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْملِهِمْ»
بايد با تمام دقّت و هوشيارى، رفتار خود را زير ذره بين محاسبه بگيريد.
پروردگار مى فرمايد: شيطان و هواى نفس، زشتى هاى كردارِ آنها را زيبا نمايش مى دهد، ولى اگر اين معرفت را حاصل كند، با مقدار اندكى فكر، مى فهمد كه گناه، جنگ با ارزش ها و منافع خويش و زمينه ساز خسارت است.
هم چنين گناه، ضربه زننده به خود انسان، زن و بچه، جامعه، دنيا و آخرتش است. بعد هم خدايى كه از او سرپيچى، تمرد و سركشى كرده است، قبل از ولادت تا به حال، نسبت به انسان، جز كار عاشقانه، رحيمانه و كريمانه نداشته است.
منبع : پایگاه عرفان
