كشف صداقت انبيا در روز محشر
آيه دوّم:
« قَالُوا يَـوَيْلَنَا مَنْ بَعَثَنَا مِن مَّرْقَدِنَا هَـذَا مَا وَعَدَ الرَّحْمَـنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ »[7]
در قيامت مرده ها از قبر كه بيرون آمدند؟ قرآن از قول مرده هايى كه زنده شده اند نقل مى كند:
از آنها پرسيده مى شود: انبياى مرا چرا مسخره كرديد؟ آنها كه حرفشان جاى مسخره كردن نداشت. چون منطقى حرف زدند و گفتند زنا نكنيد، مال مردم را نخوريد، بى حجاب بيرون نرويد، جوان ها را ساقط مى كنيد؛ اين مسخره كردن داشت؟
سفارش هاى اخلاقى خدا به پيامبر صلى الله عليه و آله
پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
«ان اقربكم منّى مجلسا يوم القيامة احسنكم اخلاقا»[8]
در روز قيامت نزديكترين شما به محلى كه من ايستاده ام، آن كسى است كه اخلاقش از همه بهتر باشد.
1 ـ عفو از ظلم كننده
اخلاق چيست؟ خدا اخلاق را به من وصيت كرد، كه چيست:
«اوصانى ربى ان أعف عمن ظلمنى»[9]
گفت: حبيب من! تو در خانواده، بچه ها، قوم و خويش ها و مردم آدم با مروت و با گذشتى باش.
2 ـ كمك به محروم كننده تو از كمك
سفارش دوّم:
«و اعطى عمن حرمنى»
به من گفت: يا رسول الله! مردم كم ظرفيت هستند، اگر يك زمانى رفتى و چيزى از كسى خواستى گفت نمى دهم، تو گذشت كن.
حبيب من! پيش مردم كه مى روى، چيزى از مردم مى خواهى كه انجام نمى دهند، اما حالا خودشان گرفتار شدند، آمدند، تو برو برايشان انجام بده. تو مثل آنها نباش و به رخ آنها نكش.
3 ـ صله رحم با قطع كننده رحم
سفارش سوم:
«و أوصل [أصل] من قطعنى»
خدا به من گفت: اين قوم و خويش هايت گاهى بى دليل، حالا يا حسود است، يا كم ظرفيت، يا متكبر و مغرور، يا بدخلق، به ديدن تو نمى آيند، حبيب من! سفارش من اين است كه اگر او نيامد، تو در مقابل او تكبر نكن و به ديدنش برو.[10]
4 ـ تفكر در سكوت
سفارش چهارم:
«و ان يكون صمتى فكرا»
به من گفت: حبيب من! هر وقت تنهايى، جايى هستى كه بنا نيست حرف بزنى، سكوتت را حرام نكن. در سكوت به فكر فرو برو. به گذشته و عاقبت خودت فكر كن، به مردم، به زن و بچه ات، فكر كن، ببين نقشه خوبى پيدا مى كنى كه به نفع مردم باشد تا پياده كنى.
5 ـ گفتار متذكر
«و ان يكون منطقى ذكراً»
به من سفارش كرد: رسول من! حرف و كلام تو چراغ هدايت مردم باشد. فقط حق بگو، فقط حرف خدا را بزن. حرفى بزن كه مردم تكان بخورند، بيدار بشوند، توبه كنند. حرفى بزن كه آتشى را خاموش كند و بين دو نفر كه با هم قهر كرده اند، آشتى بدهى و اختلافى را رفع بكنى.
6 ـ نگاه براى عبرت
سفارش ششم:
«و نظرى عبرا»
حبيب من! پلك چشمانت را كه باز كردى، به هر چه نظر مى كنى، براى درس گرفتن باشد. نگاهت فقط نگاه درس گيرى باشد. چگونه؟
عبرت ها را در قالب اين اشعار زيبا ملاحظه كنيد:
بنشين بر لب جوى و گذر عمر ببين
كاين اشارت ز جهان گذران ما را بس[11]
* * *
مزرع سبز فلك ديدم و داس مه نو
يادم از كشته خويش آمد و هنگام درو[12]
من از بى قدرى خار سر ديوار دانستم
كه ناكس كس نمى گردد، از اين بالا نشينى ها[13]
* * *
اظهار عجز پيش ستم پيشه گان خطاست
اشك كباب مايه طغيان آتش است[14]
* * *
صائب چه اعتبار بر اخوان روزگار
يوسف به ريسمان برادر به چاه شد[15]
* * *
مانع نشدى ز آمدن غير به چشمم
رو اى مژه، خار سر ديوار به از توست[16]
* * *
پرتو عمر چراغى است كه در بزم وجود
به نسيم مژه بر هم زدنى خاموش است[17]
* * *
جوانى گفت با پيرى دل آگاه
كه خم گشتى، چه مى جويى در اين راه؟
جوابش گفت پير خوش تكلم
كه ايام جوانى كرده ام گم[18]
* * *
دريغا كه بى ما بسى روزگار
برويد گل و بشكفد نوبهار
بسى تير و دى ماه و ارديبهشت
برآيد كه ما خاك باشيم و خشت[19]
* * *
تفرج كنان بر هواى و هوس
گذشتيم بر خاك بسيار كس
كسانى كه از ديگر به غيب اندرند
بيايند و بر قبر ما بگذرند[20]
* * *
برگ درختان سبز، پيش خداوند هوش
هر ورقش دفترى است، معرفت كردگار[21]
اين ها درس است. خدا به من سفارش كرد: حبيب من! پلك چشمت را كه باز مى كنى، به هر چه كه نگاه مى كنى، براى عبرت گرفتن نگاه كن.
«اوصانى ربى ان اعفو عمن ظلمنى و اعطى عمن حرمنى و أصل عمن قطعنى و ان يكون صمتى فكرا و منطقى ذكرا و نظرى عبرا»[22]
اين شش سفارش، توصيه هاى خدا به پيغمبر است كه حبيب من! چگونه زندگى كن.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته
پی نوشت ها:
[7] ـ يس 36 : 52؛ «مى گويند : اى واى بر ما ، چه كسى ما را از خواب گاهمان برانگيخت ؟ اين واقعيتى است كه [ خداى ]رحمان وعده داده بود و پيامبران راست گفته بودند ! !»
[8] ـ مستدرك الوسائل: 17/ 415، باب 6، حديث 21709؛ بحار الأنوار: 310/101، باب 2، حديث 4؛ «عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله إِنَّ أَقْرَبَكُمْ مِنِّي مَجْلِساً يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَحْسَنُكُمْ أَخْلاَقاً وَ إِنَّ أَبْغَضَكُمْ إِلَيَّ وَ أَبْعَدَكُمْ مِنِّي وَ مِنَ اللَّهِ مَجْلِساً شَاهِدُ زُوْر ٍ.»
مجموعة ورام: 1/198؛ «قال صلى الله عليه و آله إن أحبكم إلينا و أقربكم منا في الآخرة أحسنكم أخلاقا و إن أبغضكم إلينا و أبعدكم منا الثرثارون المتشدقون المتفيهقون قالوا يا رسول الله صلى الله عليك قد علمنا الثرثارون و المتشدقون فما المتفيهقون قال المتكبرون.»
[9] ـ معدن الجواهر: 58، باب ذكر ما جاء في سبعة؛ «عن الإمام الحسين بن علي عليه السلام قال قال رسول الله صلى الله عليه و آله أوصاني ربي بسبعة أشياء أوصاني بالإخلاص له في السر و العلانية و أن أعف عمن ظلمني و أعطي من حرمني و أوصل من قطعني و أن يكون صمتي تفكرا و نظري عبرا.»
هم چنين درباره گذشت آمده:
الكافى: 2/107، حديث 1؛ « عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله فِي خُطْبَتِهِ أَ لاَ أُخْبِرُكُمْ بِخَيْرِ خَلاَئِقِ الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ الْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَ الاْءِحْسَانُ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَيْكَ وَ إِعْطَاءُ مَنْ حَرَمَكَ.»
وسائل الشيعه: 12/172 ـ 173، باب 113، حديث 15994؛ «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عليه السلام قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ جَمَعَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ فِي صَعِيدٍ وَاحِدٍ ثُمَّ يُنَادِي مُنَادٍ أَيْنَ أَهْلُ الْفَضْلِ قَالَ فَيَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَتَتَلَقَّاهُمُ الْمَلاَئِكَةُ فَيَقُولُونَ وَ مَا كَانَ فَضْلُكُمْ فَيَقُولُونَ كُنَّا نَصِلُ مَنْ قَطَعَنَا وَ نُعْطِي مَنْ حَرَمَنَا وَ نَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَنَا قَالَ فَيُقَالُ لَهُمْ صَدَقْتُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ.»
[10] ـ در اهميت و ارزش صله رحم آمده: الكافى: 2/150، حديث 2؛ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام أَنَّ رَجُلاً أَتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَهْلُ بَيْتِي أَبَوْا إِلاَّ تَوَثُّباً عَلَيَّ وَ قَطِيعَةً لِي وَ شَتِيمَةً فَأَرْفُضُهُمْ قَالَ إِذاً يَرْفُضَكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً قَالَ فَكَيْفَ أَصْنَعُ قَالَ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَ تُعْطِي مَنْ حَرَمَكَ وَ تَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَكَ فَإِنَّكَ إِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ كَانَ لَكَ مِنَ اللَّهِ عَلَيْهِمْ ظَهِيرٌ.»
الكافى: 2/150، حديث 3؛ «قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام يَكُونُ الرَّجُلُ يَصِلُ رَحِمَهُ فَيَكُونُ قَدْ بَقِيَ مِنْ عُمُرِهِ ثَلاَثُ سِنِينَ فَيُصَيِّرُهَا اللَّهُ ثَلاَثِينَ سَنَةً وَ يَفْعَلُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ.»
الكافى: 2/150، حديث 4؛ «عَنْ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ عليه السلام صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُزَكِّي الْأَعْمَالَ وَ تُنْمِي الْأَمْوَالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى وَ تُيَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تُنْسِئُ فِي الْأَجَلِ.»
[11] ـ حافظ شيرازى.
[12] ـ حافظ شيرازى.
[13] ـ صائب تبريزى.
[14] ـ صائب تبريزى.
[15] ـ صائب تبريزى.
[16] ـ صائب تبريزى.
[17] ـ ساير مشهدى.
[18] ـ صائب تبريزى.
[19] ـ سعدى شيرازى.
[20] ـ سعدى شيرازى.
[21] ـ سعدى شيرازى.
[22] ـ معدن الجواهر: 58.
منبع : پایگاه عرفان
