دفع ضرر محتمل

فلاسفه سخن جالبى درباره دفع ضرر احتمالی دارند كه يكى از بديهيات عقلی است و آن اين است كه عاقل هميشه در انديشه جلوگيرى از ضرر محتمل است. ضرر محتمل يعنى ضررى كه احتمال وقوع آن براى عاقل ضعيف است، ليكن ممكن است واقع شود.

چند نمونه

- وقتی انسان عاقل مى خواهد از جايى به جاى ديگر برود که احتمال مى دهد در راه به عقربى برخورد كند، احتياط بيشترى می‌كند وتمام نقاط بدنش را كه پيداست می‌پوشاند و از خودش به طور كامل محافظت می‌كند. اگر هم كسى او را در اين حال ببيند و بپرسد اين احتياط براى چيست؟ در پاسخ می‌گويد: براى محافظت جان و در امان ماندن از شرّ عقرب است. عقلاى عالم نیز حرف او را به جهت جلوگيرى از ضرر محتمل مى پذيرند.

- وقتی كسى كپسول آتش‌نشانی در خانه خود نصب می‌کند، عقلا نه تنها اين كار را مذمت نمى كنند، تایید هم مى كنند.

- آمپولى اختراع شده كه براى دفع سرماخوردگى بسيار مفيد است و مردم اول زمستان اين آمپول را مى زنند تا سرما نخورند. این از آن روست كه احتمال مى دهند در زمستان سرما بخورند. لذا اگر شخصی از دكتر تزریق اين آمپول را تقاضا كند، دكتر او را سرزنش نمى كند.

- جعل طلاق از طرف خداوند به منظور دفع ضرر محتمل بوده است. چون خداوند احتمال می‌داده که ميان زن و شوهرها گاهی اختلافاتی پیدا می‌شود که آشتى‌پذیر نیست و زندگی مشترک آن‌ها دیگر فایده‌ای ندارد.

- اگر انسان احتمال دهد كه ماشين او در مسافرت پنچر مى شود، خود را به یک سری از امكانات مجهز می‌کند و عقلا هم کار او را تایید مى كنند. از این روست که گفته‌اند: