صداى قلب مادر

 امام صادق عليه السلام در شهر مدينه كه فاقد ابزار علمى و وسايل پيشرفته امروز بود، به مادران توصيه سخت داشت به اين كه كودكان شيرخوار خود را در طرف چپ بخوابانند.

اين توصيه قرن ها چون يك سفارش زايد يا بى مورد جلوه مى كرد علتش اين بود كه هيچ كس به فايده اين سفارش پى نمى برد و بعضى هم به كار بستن اين سفارش را خطرناك مى دانستند و فكر مى كردند كه اگر طفل شير خوار در طرف چپ مادر خوابانيده شود ممكن است كه مادر هنگام خواب بغلطد و طفل را زير تنه خود خفه كند.

از محمد بن ادريس شافعى كه در سال 150 هجرى و دوسال پس از درگذشت امام صادق عليه السلام در غزّه متولد شد و در سال 199 هجرى در قاهره زندگى را بدرود گفت، پرسيدند كه آيا مادر طفل شيرخوار را بايد در طرف راست خود بخواباند يا در طرف چپ؟ در جواب گفت: بين چپ و راست تفاوتى وجود ندارد و مادر مى تواند طفل را در هر طرف خود كه راحت تر است بخواباند.

گاهى هم فرمايش حضرت صادق عليه السلام را مغاير با عقل سليم مى دانستند، چون از نظر آنها راست بيش از چپ احترام داشت و فكر مى كردند كه مادر بايستى طفل را در طرف راست خود بخواباند تا اين كه كودك از كرامت راست برخوردار شود.

نه كسى در شرق براى اين توصيه امام صادق عليه السلام ارزش قائل شد نه در غرب و حتّى در دوره تجدد دانشمندان با ديده انتقاد هر موضوع علمى را مورد توجه قرار دادند. و درصدد برنيامدند كه بفهمند آيا آن گفته از نظر علمى ارزش و فائده دارد يا نه؟

قرون شانزدهم و هفدهم و هيجدهم ميلادى كه قرون دوره تجدّد بود گذشت و قرن نوزدهم ميلادى فرا رسيد و در نيمه دوم آن قرن دانشگاه كورنيل در آمريكا ساخته و شروع به كار كرد.

«عزرا كورنيل، بانى دانشگاه كورنيل كه دوران شيرخوارگى و كودكى بسيار سخت را گذرانيده بود، تصميم گرفت كه در آن دانشگاه، يك انستيتوى مخصوص تحقيق در نوزادان و كودكان شيرخوار به وجود آورد. اين انستيتو در اولين سال شروع به تدريس از طرف دانشگاه كورنيل به وجود آمد و منضمّ به دانشكده پزشكى گرديد و اينك متجاوز از يك قرن است كه به تحقيق در مورد نوزادان و كودكان شيرخوار ادامه مى دهد.

در مسائل مربوط به نوزادان و كودكان شيرخوار، چيزى وجود ندارد كه مورد تحقيق اين مؤسسه قرار نگرفته باشد و در جهان هيچ مركز علمى از لحاظ داشتن اطلاعات راجع به نوزادان و كودكان شيرخوار به پاى اين مركز نمى رسد. محال است كه يك موضوع مربوط به نوزادان و كودكان شيرخوار وجود داشته باشد و اين مؤسسه راجع به آن تحقيق نكند، حتى تابلوهايى كه شكل نوزادان و كودكان شيرخوار روى آنها كشيده شده مورد تحقيق اين مؤسسه قرار گرفته است.

در نيمه اول قرن بيستم محقّقان اين مؤسسه تابلوهاى مربوط به نوزادان را در موزه هاى دنيا از نظر گذرانيده و از 466 تابلو كه در موزه هاى معروف جهان به نظرشان رسيد، ديدند كه اكثريت با تابلوهايى است كه در آنها مادران، كودكان خود را در طرف چپ بغل گرفته اند.

در 373 تابلو، مادران، كودك خود را در طرف چپ در بغل داشتند و در 93 تابلو در طرف راست. بنابراين در هشتاد درصد از تابلوها كه در موزه هاى معروف به نظر رسيد، مادران كودكان را در طرف چپ بغل گرفته بودند.

در ايالت نيويورك، چند زايشگاه وابسته به مركز تحقيق مربوط به نوزادان و شيرخواران دانشگاه كورنيل است و دكترهايى كه در آن زايشگاه كار مى كنند، نتيجه مطالعات و معاينات خود را براى مركز تحقيق مربوط به نوزادان و شيرخوران مى فرستند.

از گزارش هايى كه در طى يك مدّت طولانى از طرف آن دكترها به مركز تحقيق مى رسيد، اين نتيجه به دست مى آمد كه در روزهاى اول بعد از تولد، وقتى نوزاد در طرف چپ مادر مى خوابد آسوده تر از آن است كه در طرف راست بخوابد و اگر او را در طرف راست مادر بخوابانند، در فواصل نزديك از خواب بيدار مى شود و شيون مى كند.

محقّقان مركز تحقيق، مطالعات خود را منحصر به نژاد سفيد پوست آمريكايى نكردند بلكه درصدد برآمدند بدانند كه آيا در نژادهاى سياه و زرد نيز اين موضوع صدق دارد يا نه؟ بعد از يك دوره طولانى تحقيق در نژادهاى ديگر، متوجه شدند كه اين موضوع در تمام اقوام صدق مى كند و در همه جا نوزادان، به خصوص در روزهاى اول تولد، اگر در طرف چپ مادر بخوابند آرام تر از آن هستند كه در طرف راست مادر به خواب بروند و اين واقعيت اختصاص به نژاد سفيد پوست ندارد و يك واقعيت جهانى است.

مركز تحقيق دانشگاه كورنيل، بدون انقطاع اين موضوع را مورد مطالعه قرار مى داد. ساعت ها شكم زن باردار از طرف پزشكان مركز تحقيق به وسيله اشعه مجهول مورد معاينه قرار مى گرفت تا اين كه جنين را در شكم مادر ببينند، اما از ديدن جنين چيزى بر اطلاعاتشان افزوده نمى شد تا اين كه هولوگرافى اختراع كردند. بعد از اختراع هولوگرافى پزشكان مركز تحقيق درصدد برآمدند كه با هولوگرافى در حالى كه اشعه مجهول جنين را در شكم مادر روشن كرده از آن عكس بردارند و آن وقت ديدند كه امواج صداى ضربان قلب مادر كه در تمام بدن پخش مى شود به گوش جنين مى رسد.

بعد از اين مرحله و براى وقوف بيشتر، لازم بود بدانند توقّف ضربان قلب مادر، آيا در جنين عكس العمل به وجود مى آورد يا نه؟ چون نمى توانستند قلب مادر را متوقّف كنند؛ زيرا سبب هلاك آنها مى شد، تحقيق را در جانوران پستاندار ادامه دادند و هر بار كه قلب جانورى را كه جنين در زندان داشت متوقف مى كردند، مى ديدند كه در جنين واكنش به وجود مى آيد.

آزمايش هاى مكرر در مورد چند نوع پستاندار، ثابت كرد كه وقتى ضربان قلب مادر متوقف مى شود، در جنين واكنش به وجود مى آيد و بعد از مرگ مادر، جنين به هلاكت مى رسد. براى اين كه جنين از خون قلب مادر كه به وسيله شريان بزرگ موسوم به آئورت برايش فرستاده مى شود، تغذيه مى نمايد و وقتى قلب مادر متوقّف گرديد، غذا به جنين نمى رسد و هلاك مى شود.

بعد از آزمايش هاى متعدد، دانشمندان مركز تحقيق دانشگاه كورنيل دانستند كه طفل در شكم مادر نه فقط عادت به شنيدن ضربان قلب او مى كند، بلكه ضربان به حيات وى نيز وابستگى دارد و هرگاه ضربان ادامه نيابد، طفل در شكم مادر از گرسنگى مى ميرد.

عادتى كه جنين قبل از تولد، به شنيدن صداى ضربان قلب مادر دارد، طورى در وى نافذ مى شود كه بعد از تولد هم اگر صداى قَرعه هاى قلب مادر را نشنود، احساس اضطراب مى نمايد و هوش كودك نوزاد به خوبى صداى قرعه هاى قلب مادر را تشخيص مى دهد و به همين جهت وقتى نوزاد در طرف چپ مادر قرار بگيرد چون صداى قرعه هاى قلبش را مى شنود، آرام مى گيرد، ليكن در طرف راست چون آن صدا به گوشش نمى رسد مضطرب مى شود.

اگر بانى دانشگاه كورنيل، يك مركز تحقيق راجع به نوزادان و شيرخواران در آن دانشگاه به وجود نمى آورد و آن مركز به طور مستمر راجع به نوزادان و شيرخواران تحقيق نمى كرد، معلوم نمى شد گفته امام صادق عليه السلام كه به مادران توصيه كرد

فرزندان شيرخوار خود را در طرف چپ خود قرار بدهند و بخوابانند، مبتنى بر چه مصلحت و فايده مى باشد.

امروز در تمام شيرخوارگاه هاى وابسته به مركز تحقيق دانشگاه كورنيل در اطاقى كه نوزادان خوابيده اند، دستگاهى است كه صداى قَرَعات قلب مادر را به وجود مى آورد و در تختخواب هر نوزاد يك گوشى مى باشد كه قرعات مصنوعى قلب مادر را به گوش كودك مى رساند.

قلب انسانِ بالغ، زن يا مرد، به طور عادى در هر دقيقه 72 بار مى طپد. در شيرخوارگاههايى كه وابسته به مركز تحقيق دانشگاه كورنيل مى باشد، بارها آزموده اند كه اگر شماره قَرَعات مصنوعى قلب مادر در هر دقيقه يك صد و ده يا يكصد و بيست قرعه شود صداى شيون تمام كودكان كه در يك اطاق هستند به گوش مى رسد و بايستى شماره قرعات مصنوعى قلب مادر در هر دقيقه 72 قرعه باشد تا اين كه كودكان مضطرب نشوند و به شيون درنيايند.

در شيرخوارگاه هاى وابسته به مركز تحقيق، چند بار اين آزمايش را كرده اند، عده اى از نوزادان را در اطاقى قرار داده اند كه در آن جا صداى قرعات مصنوعى قلب مادر به گوش كودكان نمى رسيد و عده اى را هم در اطاقى قرار دادند كه نوزادان در آن جا صداى قرعات مصنوعى قلب مادر را مى شنيدند، هر دفعه كه اين آزمايش را كردند، معلوم شد كه در اطاقى كه آن جا قرعات مصنوعى قلب مادر شنيده مى شود وزن كودكان سريع تر از كودكان اطاق ديگر زياد مى شود، در صورتى كه غذايى كه به كودكان دو اطاق داده مى شود از حيث نوع مشابه است! اما در اطاقى كه صداى قرعات مصنوعى قلب مادر شنيده مى شود، كودكان با اشتهاى زيادتر غذا مى خورند و كودكان اطاقى كه صداى قرعات مصنوعى قلب مادر در آن جا به گوش نمى رسد كم اشتها مى شوند.

در شيرخوارگاه هاى وابسته به مركز تحقيق دانشگاه كورنيل راجع به صداى مصنوعى قلب مادر از لحاظ شدّت آنهم تحقيق كرده اند و متوجه شده اند كه اگر آن صدا شديدتر از صداى طبيعى قرعات قلب مادر باشد كودكان را مضطرب مى كند و به گريه درمى آيند.

يكى از پزشكان مركز تحقيق دانشگاه كورنيل ضمن سفرهايى كه در قاره هاى جهان مى كرد دقت مى نمود كه بداند مادران در كشورهاى مختلف، در معابر، فرزندان خود را چگونه در آغوش مى گيرند. اين پزشك كه به اسم دكتر «لى سالك» خوانده مى شود و اكنون در مركز تحقيق دانشگاه كورنيل مشغول كار است مى گويد كه اكثر زنها در تمام قاره هاى دنيا در معابر، فرزندان خود را در طرف چپ بغل مى گيرند.» «1» خداوندى كه پاره گوشتى را در سينه مادر، با قدرت كامله خود منبع اين همه آثار و فيوضات جهت آرامش و اطمينان و رشد و كمال و زمينه ساز اشتها براى كودك گهواره قرار داده، در سايه قدرتش دشوارى ها آسان مى گردد.

اگر شما در هنگام دچار شدن به بند دشوارى ها، با تضرّع و زارى و انابه و توبه و توكّل و اعتماد و بصيرت و دوربينى به پيشگاه مقدّس حضرت ربّ العزّه رو كنيد، با كليد قدرت حق و رحمت و رأفت جناب او دشوارى هاى شما به طور قطع آسان مى گردد.

توكّل و توسّل، اعتماد و يقين، تضرّع و زارى، ورع و زهد، انفاق و خوشدلى، رأفت و رحمت و به خصوص توبه و دعا و زارى و مناجات، عجيب در حلّ مشكلات و آسان كردن دشوارى ها موثّر است.

آرى، او وجود مقدس و مباركى است كه حضرت زين العابدين، امام عارفان و قبله عاشقان، درباره اش مى گويد:

«ذَلَّتْ لِقُدْرَتَكَ الصِّعَابُ»