یکی از پرسش‌های مهم منتظران منجی عالم بشریت، پرسش از نوع وچگونگی حکومت جهانی امام‌مهدی (عج) است. در پاسخ به این پرسش باید گفت حکومتی که درمدینه فاضله اسلامی و در عصر حاکمیت امام مهدی (عج) مستقر خواهد شد، در تمام جهات با حکومت‌های موجود در عالم فرق دارد. حاکم، نوع حکومت، قوانین و نظامات جاری در آن؛ برنامه‌ها و فعالیت‌های آن؛ هیچ شباهتی با حکومت‌های موجود عالم ندارد، حاکم این حکومت، قاری، حافظ، معلم، مفسر معصوم، قرآن ناطق، حضرت مهدی (عج) می‌باشد و نوع حکومت او حکومت قرآنی است همان حکومتی که قرآن وعده و نوید آن را به بشریت داده است و قوانین و نظامات جاری در این حکومت و برنامه‌ها و فعالیت‌های حکومتی حول محور قرآن کریم و از متن قرآن می‌باشد. در این حکومت قرآن در تمامی شؤونات زندگی مردم و در متن برنامه‌های آنها قرار خواهد گرفت و دستورات قرآنی از جانب امام معصوم (ع) صادر می‌شود وجامعه اسلامی در سایهء این دستورات و عمل به آیات نورانی قرآن به رشد و کمال نائل می‌شود. توجه تام وکامل حکومت و دولت جهانی امام مهدی (عج) به احیاء قرآن و احکام و ارزش‌های قرآنی است. در حیات معنوی که امام زمان (عج) براساس قرآن کریم برای انسان‌ها بنا می‌کند تمامی ارزش‌ها و احکام و اصول قرآنی حاکمیت می‌یابد.
قرآن کریم:
قرآن؛ کتاب معرفت الله است که آیات نورانی آن برای هدایت، رشد و کمال بخشی بشریت بر وجود نازنین پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل شده است.
قرآن، کلام الهی و حقیقت متصل به خداوند است و از سوی او و عالم غیب و از لوح محفوظ آمده است (بل هو قرآن مجید فی لوح محفوظ)(1)
قرآن کریم معیار و الگو و محکِ درستی و نادرستی اندیشه‌ها و احکام و رفتار است. آنچه با قرآن مخالف باشد بی‌اعتبار است و تطبیق و هماهنگی هرکلام و فکری با وحی الهی، دلیل حجت و اعتبار آن است. قرآن کریم کتاب قوانین و نظامات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تربیتی و خانوادگی است که آیاتش ما را به علم و بصیرت، حکمت و اندیشه، امامت و نبوت و توحید حضرت حق تبارک وتعالی می‌رساند. این قانون نامه الهی وقتی در کتار مفسر واقعی خود قرار می‌گیرد و زمینه اجرایی می‌یابد عطر حکومت قرآنی بر سرتاسر عالم حاکم خواهد شد.
حاکم قرآنی:
حاکم قرآنی، حاکمی است که از هر جهت قرآن را می‌شناسد و بر بواطن آن آگاهی دارد و قرآن با تمام زوایای آن در زندگی او تجلّی دارد. ظهور آیات نورانی قرآن در سیرة حاکم قرآنی آنچنان مشعشع است که همة فعل و انفعالات حاکم را دربر می‌گیرد، استحقاق امام مهدی (عج) به‌عنوان حاکم قرآنی حکومت جهانی از جهات مختلف قابل اثبات است. یکی از آن جهات این است که آن حضرت از اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بوده و هرچه در بارة استحاق آن ذات‌های مقدس رسیده باشد شامل حضرت مهدی (عج) خواهد بود و دیگر از جهت نصوص ویژه‌یی است که در بارة صلاحیت علمی و عملی آن حضرت وارد شده است.
اما جهت اول استحقاق امام مهدی (ع) به عنوان حاکم قرآنی؛ علاوه بر حدیث ثقلین(2) که شیعه و سنی به سند و متن آن ایمان و اذعان دارند، سخنان مولا امیرالمؤمنین علی (ع) در بارة عظمت اهل بیت عصمت و طهارت است که فرموده: «هم موضع سره و لجاء امره، و عیبته علمه و موئل حکمه وکهوف کتبه و جبال دینه».(3) و فرموده: «بنا یستعطی الهدی و یستجلی العمی»(4) «منهم کرائم القرآن و هم کنوز الرحمان»(5) «ان الله تبارک و تعالی طهرنا و عصمنا و جعلنا شهداء علی خلقه و حججاً علی عباده و جعلنا مع القرآن و جعل القرآن معنا لا تفارقه ولا یفارقنا»(6
«اهل بیت عصمت و طهارت حامل اسرار خدا و صندوق دانش او و قرارگاه کتاب‌های آسمانی خدا و سلسله جبال دین او هستند، به وسیلة اهل بیت (عج) هدایت عطا می‌شود و کوری باطنی انسان‌ها علاج می‌شود، حقیقت قرآن کریم و آیات کریمه‌ی او در باره‌ی آنها است و رموز آن در آنها مستقر است و اینان گنج‌های خدای رحمانند. خداوند آنان را از گزند گناه نگاه داشته، و آنها را شاهدان اعمال بندگان خود قرار داده، و آنها را با قرآن قرین و قرآن را با آنها همراه ساخته، به طوری که هرگز قرآن را رها نمی‌کنند و قرآن نیز آنان را رها نخواهد کرد.»
و جهت دیگر استحقاق امام مهدی (عج) صلاحیت علمی و شخصیتی امام است. آنچه از مجموعه روایات اهل بیت در ارتباط با صلاحیت علمی و شخصتی حضرت مهدی (عج) بدست می‌آید آن است که آن وجود مقدس منبع برکت، علم، زیبایی، خیرات، عبد صالح، امام بر حق، بنده برگزیده، مظهر رحمت، قدرت حق، مظهر عدل الهی، ولی مطلق الهی، میراث بر همة پیامبران الهی، قطب عالم امکان، ملجأ همه خلایق و گوهر درخشنده عظیم آفرینش، قرآن ناطق و امانت الهی می‌باشد. (7)
پیامبر گرامی اسلام (ص) فرموده‌اند:
«الائمه بعدی اثناعشر، عدد شهور الحول ومنّا مهدّی هذه الامّه له هیبه موسی و بهاء عیسی و حکم داود و صبر ایّوب»(8)
امامان بعد از من به تعداد ماه‌های سال دوازده نفرند و مهدی این امت از ما است، که هیبت موسی (ع) و شکوه درخشندگی عیسی (ع) و حکم داود (ع) و شکیبایی ایوب رادارا می‌باشد.
امام علی (علیه السلام) فرموده‌اند: «المهدّی رجل منّا من ولد فاطمه(9) …. و بمهدیّنا تقطع الحجج فهو خاتم الائمه ومنقذ الامه و منتهی الثّور»(10)
مهدی (ع) مردی است از ما و از نسل فاطمه (س) با مهدی ما حجت‌ها تمام می‌شود، او پایان بخش امامان و نجات‌بخش امت و منتهای نور است….مهدی ما وارث قدرت‌ها و علوم تمام انبیاء و جانشینان آنان و پدران بزرگوار خود می‌باشد.
حکومت قرآنی:
حکومتی که امام مهدی (ع) براساس قرآن کریم بنا می‌دارد همه قوانین، نظامات، برنامه‌ها و فعالیت‌ها حول محور قرآن می‌باشد. برای تحقق این مهم امام به احیاء قرآن و هدایت آراء واندیشه‌ها به سمت قرآن می‌پردازد.
امام علی (ع) در ارتباط با احیاء گری قرآن توسط امام مهدی (عج) و نقشی که این احیاءگری در حکومت قرآنی جامعه عصر ظهور دارد، فرموده‌اند: «یعطف الهوی علی الهدی اذا عطفوا الهدی علی الهوی و یعطف الرأی علی القرآن اذا عطفوا القرآن علی الرأی»(11)
امام مهدی (عج) هواهای نفسانی را به متابعت هدایت الهی باز می‌گرداند، در روزگاری که هدایت الهی را به متابعت هواهای نفسانی درآورده باشند و آراء و اندیشه‌ها راتابع قرآن می‌گرداند. آن زمانی که قرآن را تابع آراء و اندیشه‌های خود ساخته باشند فعالیت امام برای احیاء قرآن و آوردن آراء وافکار و اندیشه‌ها حول محور قرآن یک فعالیت اساسی است، حضرت مهدی (عج) قرآن فراموش شده و مهجور مانده را احیاء می‌کند و قرآن، حیات خویش را در متن جامعه باز می‌یابد و همگان منطبق با آن فعالیت‌ها، برنامه‌های خود را تنظیم می‌کنند.
امام محمدباقر (ع) در ارتباط با احیاء قرآن وجریان یافتن اوامر قرآنی وجلوگیری از نواهی در دولت قرآنی امام مهدی (عج) فرموده‌اند:
«عن ابی جعفر(ع): قال: یظهر المهدّی بمکّه ….فاذاصلّی العشاء نادی بأعلی صوته. یقول أذکرکم، ایّهاالنّاس….بعث الانبیاء وانزل الکتاب وامرکم ان لاتشرکوا به شیاً و ان تخافظوا علی طاعته و طاعه رسوله (ص) و ان تحیوا ما احیا القرآن و تمیتوا ما أمات و تکونوا اعوانا الهدی….فانی أدعوکم الی الله و رسوله و العمل بکتابه و اماته الباطل و احیاء سنته….»(12)
«حضرت مهدی (ع) با نشانه‌ها و نورانیت و بیان ویژه‌ای در مکه ظهور می‌کند، پس هنگامی که نماز عشایش پایان یافت با صدای بلند خطبه می‌خواند و اینچنین می‌گوید: «ای مردم خداوند پیامبر اکرم را مبعوث و قرآن را نازل کرد از شما می‌خواهم که به هیچ وجه شرک نورزید و پیوسته در اطاعت از خدا و رسولش بکوشید و بدانچه که قرآن مورد توجه قرار داده توجه داشته و زنده نگهدارید و از آنچه که قرآن از آن روی‌گردان است برکنار بوده و از بین ببرید و یار و یاور هدایت‌آوران باشید. من شما را به خدا و رسول خدا و عمل به قرآن کریم و از بین بردن باطل و زنده نگهداری حق دعوت می‌کنم.»
حکومت حضرت بقیه‌الله – اروحنا فداه – حکومتی است که همه پیغمبران الهی، برای تهیه مقدمات آن از جانب الهی مبعوث شدند، یعنی، ایجاد یک حکومتی که بشریت در آن حکومت بتواند به رشد وکمال متناسب خود برسد. حکومتی که سرشار از عدالت، پاکی، راستی، معرفت، محبت، معنویت، فضیلت و انسانیت باشد و امام مهدی (عج) چنین حکومتی را براساس قرآن کریم بنا کرده و آن را رهبری می‌نماید و تمامی انسان‌ها را به تبعیت و عمل به قرآن کریم دعوت می‌نماید. و به جهت رویکرد تمام عیار دولت امام مهدی (عج) به قرآن، توجه آحاد مردم به قرآن کریم آنچنان افزایش پیدا می‌کند که تا قبل از آن در هیچ حکومتی سابقه نداشته است.
فرهنگ قرآن آموزی:
از آنجا که قرآن محور فعالیت‌ها و برنامه‌های دولت امام مهدی (عج) می‌باشد – قرآن آموزی- قرآن خوانی، قرآن مأنوسی، قرآن فهمی و عمل به قرآن به‌عنوان یک فرهنگ زنده و پویا در جامعه مهدوی جریان دارد. امام مهدی (عج) برای گسترش این فرهنگ و تحقق جامعه قرآنی فعالیت‌های متعددی را انجام می‌دهد، از جمله آنها تشکیل کلاس‌های آموزش و تفسیر قرآن کریم می‌باشد. «قال ابوجعفر الباقر (ع): اذا قام القائم من آل محمد (ص) ضرب فساطیط لمن یعلم الناس القرآن علی ما انزل الله عزّ و جلّ» امام محمد باقر (ع) فرموده‌اند: آنگاه که مهدی آل محمد ظهور می‌کند، خیمه‌هایی جهت آموزش و فراگیری قرآن برای مردم برپا می‌دارد.(13) با توجه به قید (علی ما انزل الله) معلوم می‌شود آنچه به‌عنوان آموزش قرآن به مردم ارائه می‌گردد تفسیر ناب قرآن است که امام بدون واسطه باطن‌های قرآنی را برای مردم مشخص می‌سازد و راه عمل به قرآن را برای جامعه هموار می‌سازد.
فرهنگ قرآن آموزی و عمل به قرآن آنچنان در جامعه مهدوی گسترش می‌یابد که دختران خردسال حافظ قرآن می‌شوند و زنان در خانه می‌نشینند و قرآن را باز می‌کنند و از متن قرآن، حقایق دین را استخراج می‌کنند و می‌فهمند. آن‌قدر سطح فکر و فرهنگ اسلامی و دینی بالا می‌رود که همه مردان و زنان در سطوح مختلف، قدرت فهم دین و استنباط از کتاب الهی را دارند، این جامعه غرق در نور قرآن است و هیچ نقطه‌ای از ظلمت در این جامعه نیست. (14)
تلاوت نبوی (ص):
در روایات آمده است هنگامیکه رسول گرامی (ص) مشغول تلاوت قرآن می‌شدند همه مجذوب تلاوت زیبا و صوت دلربای داودی ایشان می‌شدند، همین صوت دلربا وجذاب در تلاوت وجود نازنین امام مهدی (عج) می‌باشد. یکی از عوامل مؤثر در گسترش فرهنگ قرآن خوانی جامعه مهدوی همین تلاوت زیبای امام مهدی است که تا عمق جان نفوذ می‌کند و همه را شیفته سینه چاک قرآن می‌سازد.
چه خوش است صوت قرآن ز دلربا شنیدن به رخت نظاره کردن سخن خدا شنیدن
از متن روایات و تشرفات بسیاری که در کتب متعدد نقل شده است بدست می‌آید که حضرت در همه حال مشغول قرائت و تلاوت قرآن است. این توجه و عنایت حضرت به قرآن کریم تکلیف را برای مشتاقان و منتظران ظهورش روشن می‌سازد که اگر بخواهند در مسیر حضرت و سیره و فکر حضرت قرار گیرند، بایستی با قرآن مأنوس باشند. نهضت قرآنی امام خمینی رحمه الله علیه در همین ارتباط بود تا قرآن را از مهجوریت نجات بخشیده و آن را در متن زندگانی مردم قرار دهد و با تربیت قرآنی مردم، آنها را مهیای ظهور و پذیرش دولت قرآنی امام مهدی (عج) بنماید. پیوسته باد نهضت قرآنی امام خمینی تا دولت قرآنی امام مهدی (عج)! انشاءالله
پی‌نوشت و مصادر:
1-قرآن کریم، سوره بروج، آیه 22
2-بحارالانوار ج 23، ص 106، سطر 7
3-نهج‌البلاغه، خطبه 2
4-نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 144، بند 4
5-نهج البلاغه، خطبه‌ی 154، بند 4
6-مستدرک نهج‌البلاغه 183
7- میزان الحکمه باب الامامه(2)، جلد یک، ص 240
8- کنزالعمال، 39675
9-نهج‌السعاده، جلد یک، ص 472
10-بحارالانوار، ج32، ص303
11-نهج‌البلاغه، خطبة 138
12-مابعدالظهور، صدری، ص 542، روضه الکافی، ج 2، ص 145، سیوطی، ج 2، ص 144
13- نورالثقلین، ج 5، ص 27، سفینه البحار، ماده عجم، کشف الغمه، ج 2، ص 466
14-فصلنامه علمی تحقیقی انتظار، شماره 2 سال اول، ص 51، پاراگراف اول
منبع : پایگاه معارف قرآن
