صحيفه‌ سجاديه؛ كلاس درس مبارزه با شبهات و فرهنگ‌های وارداتی

 به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، استاد حسين انصاريان در نشست «سبك‌شناسی ادعيه صحيفه سجاديه» كه به همت خبرگزاری ايكنا و با مشاركت جامعةالمصطفی(ص) العالمية در مؤسسه دارالعرفان الشيعی قم برگزار شد، اظهار كرد: امام سجاد(ع) به دليل مضيقه‌های سنگينی كه بنی‌اميه برای آن حضرت ايجاد كرده بودند، نمی‌توانستند به‌شكل آزادانه كلاس درس تشكيل دهند، از سويی هم فرهنگ يونان در حال ورود به جهان اسلام بود؛ لذا برخی از دعاهای صحيفه سجاديه در واقع مبارزه با فرهنگ وارداتی به اسلام بوده است.
وی افزود: بحث خداشناسی در علوم فلسفی يونانيان و هنديان اختلاف اصولی با توحيد اسلام و قرآن مجيد دارد؛ لذا دعای اول صحيفه سجاديه كه درباره مسئله توحيد است، همچنين دعای عرفه امام سجاد(ع) كه در صحيفه سجاديه آمده است، ناظر به مبارزه با خداشناسی وارداتی است.
استاد حسين انصاريان ادامه داد: امام سجاد(ع) از اين طريق خواستند كه مسلمانان از خطاهای فلاسفه در مسئله خدا در امان بمانند ـ البته آن‌ها كه به سخن امام(ع) توجه می‌كردند يا حداقل شيعيان ـ و به‌دليل اين‌كه حساسيتی هم برای حاكمان بنی‌اميه ايجاد نكنند، تصميم گرفتند اين معارف الهيه را در قالب دعا انشاء فرمودند.
اين پژوهشگر برجسته دينی عنوان كرد: در حقيقت، صحيفه سجاديه يك كلاس كاملی بود كه امام سجاد(ع) در آن، مجموعه‌ای از رشته‌های علمی را برای مصونيت‌دادن به فكر مردم از شبهات و خطرات فرهنگ‌های وارداتی ارائه فرمودند. بنی‌اميه هم چيزی از كار امام(ع) نمی‌فهميدند.
مترجم صحيفه سجاديه با بيان اين‌كه بنی‌اميه تصور می‌كردند كه امام سجاد(ع) صرفاً دعايی می‌خوانند، تأكيد كرد: به‌همين دليل آن‌ها كاری با فعاليت امام نداشتند ولی همين دعاها بالاخره آن اسلام ناب را از خطر اختلاط با فرهنگ‌های ديگر حداقل در دنيای پيروان اهل‌ بيت(ع) حفظ كرد.
وی تصريح كرد: صحيفه سجاديه از بهترين كتاب‌های تربيتی و اخلاقی است. خصوصاً اگر ما به دو دعای «مكارم اخلاق» و «سيئات اخلاق» و دعای مربوط به پدر و مادر دقت كنيم، می‌بينيم امام(ع) زيباترين مسائل تربيتی را برای هر نسلی تا قيامت در اين سه دعای شريف بيان فرموده‌اند.
استاد حسين انصاريان افزود: اگر همين دعای «مكارم‌الاخلاق» و به قول خود حضرت، پناه‌بردن از سيئات اخلاقی به پروردگار و دعای مخصوص پدر و مادر وارد كتاب‌های درسی آموزش و پرورش شود و از طريق كتب درسی وارد فضای زندگی 18 ميليون دانش‌آموز و همچنين وارد كتب دانشگاهی شود، يقيناً اثر خيلی خوبی را در مردم و نسل جوان و تحصيل‌كرده خواهد گذاشت.
مترجم فارسی قرآن كريم با اشاره به برخی از فرازهای صحيفه سجاديه كه مطالب علمی در آن آمده است اذعان كرد: ايشان می‌فرمايند: «يا من يعلم وزن الهوی» آن روزگاری كه امام(ع) در مدينه زندگی می‌كردند، مردم اصلاً توجهی به هوا نداشتند، چه رسد به اين‌كه به وزن هوا دقت كنند.
شارح صحيفه سجاديه با بيان اين‌كه آن‌روز زمينه‌ای نبود كه امام(ع) به مردم بگويند كه هوا دارای جرم است و وزن دارد، اضافه كرد: به‌همين دليل امام سجاد(ع) حدود 1500 سال قبل در قالب دعا به مردم می‌گويند كه خداوند وزن هوا را می‌داند و اين مطلب اشاره به اين است كه هوا تركيبی از اتم‌های اكسيژن و ازت است.
وی اضافه كرد: همچنين امام سجاد(ع) كه خودشان اصلا سفر دريايی نرفتند و ظاهرا غير از مدينه، مكه، عراق و شام جای ديگری نرفته‌ بودند، حتی در زمان اسارت نيز آن حضرت را از كنار دريا عبور ندادند، با اين حال ايشان در مدينه در ضمن دعايی می‌فرمايند: «يا من فی البحار عجائبه؛ ای كسی‌كه عجايب او در درياهاست».
اين پژوهشگر برجسته دينی تصريح كرد: امام(ع) با وجود اين همه گياهان و حيوانات كه در روی زمين وجود دارد، به عجايب خلقت خداوند در درياها اشاره می‌فرمايند و الآن معلوم شده كه چيزهايی در دريا هست كه حتی نمونه‌اش در خشكی وجود ندارد و گياهان و حيوانات دريايی بسيار عجيبی در زير آب‌ها وجود دارد.
استاد حسين انصاريان تأكيد كرد: وجود چنين مطالبی در صحيفه سجاديه كه كم هم نيست، نشان‌ می‌دهد كه اين كتاب شريف قبل از اين‌كه كتاب دعا باشد، كتاب علم و دانش است و رشته‌های گوناگون علمی را می‌توان از آن استخراج كرد و اگر ما بتوانيم اين‌را به جهان عرضه كنيم، بسيار بااهميت است.
شارح صحيفه سجاديه تأكيد كرد: اين مطالب را در واتيكان به وزير ديالوگ پاپ گفتم و گفتم كه متأسفم كه شما از كتاب‌های ما و از معارف امامان ما هيچ اطلاعی نداريد، به‌ويژه شرح دعای كميل ـ كه به 7 زبان هم ترجمه شده است ـ به او دادم و نگفتم كه دعاست، بلكه گفتم اين نگاه امام علی(ع) به خدا، جهان و انسان است و با ديدن آن غرق در شگفتی شد كه 15 قرن قبل چه نگاه‌های اصولی و اساسی وجود داشته است.