وسائل هدايت - جلسه دهم (2) - (متن کامل + عناوین)

خوشحالى روزه دار

در روايت آمده است كه:

« للصائم فرحتان »⁽¹⁾

1 ـ الكافى: 4/65، حديث 15؛ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام أَنَّهُ قَالَ لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ فَرْحَةٌ عِنْدَ إِفْطَارِهِ وَ فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ.»

براى روزه دار هنگام افطار دو شادى هست؛ يكى اين كه موفق به تمام كردن روزه شده و خدا او را مى آمرزد، و يكى اين كه روز تمام شد و مى تواند بخورد. اين خوشحالى عيبى ندارد.

حالا بگذريم از آنهايى كه از قيد شكم آزاد زندگى مى كردند.

اول كسب معرفت است؛ يا با مطالعه كتاب، يا پاى منبر رفتن، بعد هم حوصله داشتن، بعد هم سراغ زن و بچه و كاسبى رفتن.

و اين هايى كه راجع به مسائل خانواده مى شنويد، هم علم است و هم تلقين؛ بايد به خودمان تلقين كنيم كه حوصله ما بالا برود، و هم به عنوان عبادت خدا به كار ببريم، اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايند: آن وقت تمام درهاى خير به روى ما باز مى شود.

حق اولاد بر پدر و مادر

بخش ديگر، بحث راجع به حقوق اولاد است. به اين معنا كه ما پدران و مادران نسبت به بچه هايى كه خدا به ما مرحمت كرده است كه دختر، احسان خدا و پسر نعمت خدا است. طبق ارزيابى رسول خدا صلى الله عليه و آله چه وظيفه اى داريم؟ چه مسائلى را گفتند؟ خوش به حال پدران و مادران بامعرفت و باحوصله و عمل كننده.

رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد:

« حق الولد على والده أن يعلمه الكتابة و السباحة و الرماية و أن لا يرزقه الا طيبا »⁽¹⁾

پدران در مقابل بچه هاى خود چهار وظيفه واجب دارند:

1 ـ نهج الفصاحة مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله : 447، حديث 1394؛ «حقّ الولد على الوالد أن يعلّمه الكتابة و السّباحة و الرّماية و أن لا يرزقه إلاّ طيّبا و أن يزوّجه إذا بلغ.»

اول: اين كه نوشتن را ياد بچه هاى خود بدهند، يا به تعبير ديگر بچه ها را به مدرسه ببرند. نگذارند بچه ها بى سواد بار بيايند.

دوم: وظيفه پدران است كه به بچه هاى خود شنا ياد بدهند، اما در جاهاى پاك. يك وقت او را در يك جا نگذارم كه كارت برايش بگيرم. برود و بعد از دو سه ماه ديگر بچه من نباشد، اين ها همه با مواظبت و دقت است و چقدر خوب بود كه در كنار اين مدرسه و مسجدسازى ها، اشخاص مذهبى هر شهرى مى آمدند، ده تا استخر درست مى كردند و چهره هاى پاك الهى را استخدام مى كردند، بچه هاى خانواده هاى مذهبى مى آمدند و آنجا شنا ياد مى گرفتند.

سوم: وظيفه ديگر پدران و مادران اين است كه راه استفاده از اسلحه را ياد بچه هاى خود بدهند.

بله، آتش بس عمومى و دائمى در كره زمين، زمان وجود مقدس امام عصر عليه السلام است. ما كه الان بين اين همه گرگ زندگى مى كنيم، انگليس و آمريكا و گرگهايى كه نزديك ما هستند، بچه هاى ما همه بايد استفاده از اسلحه را بدانند.

چهارم: وظيفه ديگر پدر اين است كه جز مال حلال از در خانه، مالى را داخل نبرد؛ مال پاك، خمس داده، حلال، طيب، طاهر، كه وقتى اين بچه مى نشيند و غذا را مى خورد، از باطن او، لقمه شوق به خدا در بيايد، نور معرفت بزند، شفا بيرون بيايد.

قدرت اثر گذارى لقمه حلال

شيخ بهايى⁽¹⁾ از حضرت امام حسن عليه السلام در كتاب «المخلاة» خود نقل مى كند كه

1 ـ شرح حال ايشان در كتاب تواضع و آثار آن، جلسه 22 آمده است.

حضرت مى فرمايد:

اگر يك نان تافتون حلال واقعى به من بدهند، من روى آتش اين نان تافتون را خشك مى كنم و اين نان خشك شده را مى كوبم، گرد اين نان كوبيده را در شيشه مى ريزم و در خانه پنهان مى كنم. اگر مريض به در خانه من آمد و گفت: يابن رسول الله! طبيب به من گفته است كه خوب نمى شوى، من يك مقدار از اين گرد حلال را به او مى دهم كه بخورد، تا خوب شود.

اين قدر نان حلال مفيد است. و اين را قطعى بدانيد، تجربه هم شده، كه حرام جز تاريكى، كسالت، دورى از خدا، فرار از واقعيت ها، هيچ چيز ديگرى براى ما نمى آورد. عزيزان! ما كه چهل پنجاه سال بيشتر در دنيا نيستيم.

پادشاهى يكى از علما را دعوت كرد، گفت: بفرماييد، گفت: من ميل ندارم، گفت: مگر گرسنه نيستيد؟ گفت: چرا، اما چشمم كه به اين سفره مى افتد، سير مى شوم. گفت: غذاى به اين خوبى، جاى ديگرى ديده اى؟

گفت: نه، من تا به حال نديده ام. گفت: پس بخور، گفت: نمى خواهم. گفت: مى خواهى گرسنه از اينجا بروى؟ گفت: بله.

ديد اصرار مى كند، از ديس يك مشت برنج برداشت و بالا آورد، فشار داد، شروع كرد به خون چكيدن، گفت: اين را بخورم؟ اين غذا است؟

مگر قرآن نمى گويد:

« وَرَزَقْنَـهُم مِّنَ الطَّيِّبَـتِ »⁽¹⁾

ما روزى بندگان را از حلال قرار داديم؟ نمى خورم.

1 ـ يونس (10) : 93؛ «و به آنان از انواع روزى هاى پاكيزه ، روزى بخشيديم.»

تنبيه خدا بر اوليا به خاطر لقمه حرام

آقا شيخ محمد حسين زاهد⁽¹⁾ مى فرمودند: من هر شب براى نماز شب بلند مى شدم. يك روز بعد از ظهر ما را يك جا دعوت كردند، بايد نمى رفتيم، ولى رفتيم. هيچ چيزى هم نخوردم، اما يك بستنى براى ما آوردند، هوا گرم بود، ديدم چيز خوبى است، گرفتم و خوردم.

شب كه براى نماز شب بلند شدم، آمدم از پله ها پايين بيايم كه بروم وضو بگيرم، با سر افتادم، سرم شكافت. همسرم بيدار شد، آمد و زير بغلم را گرفت. سرم را بست. تمام بدنم درد مى كرد.

خوابم برد، در خواب كسى آمد، گفت: شيخ! تو را به بستنى بعد از ظهر چه كار؟ اين كله شكستن جريمه دنياى تو بود كه آخرت كارى به تو نداشته باشيم.

همه جا آدم بايد برود؟ سر هر سفره اى بايد بنشيند؟ هر كسبى را بايد داشته باشد؟ هر پولى از هر جا رسيد، بايد به جيب بزند؟

اسم نيك بر فرزند نهادن

اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايد:

« حقُ الولد على الوالد أن يُحسن اسمه »⁽²⁾

1 ـ شيخ محمد حسين زاهد تهرانى رحمه الله در تهران به تقوا و زهد و پارسايى مشهور و زبانزد همگان بود و به اين صفت سرآمد روزگار خويش گرديد و شاگردان متقى و پارساى وى در تهران و شهرستان ها بسيارند. در سال 1331 هجرى شمسى در تهران دار فانى را وداع نمود و مدفن ايشان در قبرستان ابن بابويه شهررى در جوار شيخ صدوق است. (گلچين صدوق: 1/58)

2 ـ نهج البلاغه: حكمت 399؛ «إِنَّ لِلْوَلَدِ عَلَى الوالِدِ حَقَّاً وَ إِنَّ لَلْوالِدِ عَلَى الوَلَدِ حَقَّاً. فَحَقَّ الْوَالِدِ عَلَى الْولَدِ إَنْ يُطِيعَهُ فى كُلِّ شَى ءٍ اِلاّ فى مَعْصِيَةِ اللّهِ سُبْحانَهُ وَ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوالِدِ اَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ يُحَسِّنَ اَدَبَهُ وَ يُعَلِّمَهُ الْقُرآنَ.»

يكى از حقوقى كه فرزند به عهده پدر دارد اين است كه نام نيكو بر او بگذارد. نام خوب هم نام لغتى نيست. نامى است كه معنى داشته باشد. نام نيكو، نام هاى عالى؛ صديقه، فاطمه، فهيمه، زهرا، زينب، مريم، خديجه، طاهره، زكيه، مطهره، ساجده، مرضيه، حانيه اين ها نامهاى حضرت زهرا عليهاالسلام است.

اگر پسر است، پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد: هر كس در خانه اش بچه هم نام من دارد، من در قيامت او را از ياد نخواهم برد.

هر كس پسر دارد و اسمش را حسين بگذارد، مى گويد: هر وقت مادر يا پدر صدايش مى زنند: حسين! حضرت فاطمه عليهاالسلام جواب مى دهد، حسين من را كه در كربلا شهيد شد مى خواهى؟ يا حسين خودت را مى خواهى؟ دعايش مى كنم.

يك اسمى روى بچه ام بگذارم كه دعاى حضرت زهرا عليهاالسلام و شفاعت پيغمبر صلى الله عليه و آله را در بر داشته باشد.

نام فرزندان امام حسين عليه السلام

امام حسين عليه السلام سه تا پسر داشت؛ يكى از شهر بانو عليهاالسلام كه شب تولد زين العابدين عليه السلام مادرش سر زاييدن از دنيا رفت، گفتند: آقا جان! اسم اين بچه را چه بگذاريم؟ فرمود: على.

بعد از مردن حضرت شهر بانو عليهاالسلام يك زن ديگر گرفتند، به نام ام ليلا، ايشان هم على اكبر را چند سال بيشتر نداشت كه در مدينه از دنيا رفت، ولى وقتى به دنيا آمد، گفتند: آقا! اسم اين بچه دوم را چه بگذاريم؟ فرمود: على.

شش ماه به روز عاشورا مانده، حضرت رباب عليهاالسلام پسر زاييد، گفتند: آقا جان!

اسم اين پسر را چه بگذاريم؟ فرمود: على.

گفتند: آقا! چرا همه را على نام گذارى مى كنيد؟ فرمود: خدا هر چه پسر به من بدهد، اسمش را على مى گذارم.⁽¹⁾

آنهايى كه فرزندى به نام على دارند، قيامت يك حسابى با خدا دارند. ما هم با اسم بچه هاى خودمان يك حسابى با خدا داشته باشيم.

تربيت و ادب آموختن به فرزند

« و يُحسِن أدبه »

وظيفه واجب پدر است كه خانه، رفت و آمدها، برخوردها، حرف ها، نگاه كردن ها، نشست و برخاست ها را يك طورى قرار بدهد كه بچه در آن خانه، سنگين، با وقار و با ادب بار بيايد، چون بچه، امانت خدا است.

ادادمه دارد ...