سه جنبه‏اى كه بايد عمل را در قبولى بدرقه كنند

وَ الْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنْسانَ لَفى خُسْرٍ* إِلَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ*

اين سوره به ما دارد مى گويد، ايمان به خدا، به تنهايى براى سعادت انسان كافى نيست. به عمر، به زمان، به ايام بعثت پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلّم و به عصر ظهور امام دوازدهم، قسم، تمام مرد و زن عالم، در حال ضرر كردن هستند. اين خبر، از پروردگار عالم در قرآن مجيد است، از خدايى عالم، عادل، حكيم، بينا و شنوا كه انسان را مى بيند و از درون و از برونش خبر مى دهد كه: إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ ، و وَ هُوَ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عَليمٌ ؛ پروردگار عالم تمام امواج قلبى شما را در ذات دل شما مى داند و مى خواند، و بر روى اين مبنا خبر مى دهد كه إِنَّ الْإِنْسانَ لَفى خُسْرٍ.: تمام مرد و زن عالم در حال ضرر دادن هستند. إِلَّا الَّذينَ آمَنُوا، مگر كسانى كه پيوند عميق صحيح، متين، مستقيم و ريشه دار با ذات اقدس احديت دارند، ولى نه پيوند تنها، وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ.؛ يعنى آن ها قيافه آن اعتقاد معنوى اى را كه در خطّ خواسته هاى آن وجودى كه به او عقيده مندند، قرار دارد، در عالم خارج پياده مى كنند. دقت مسأله در اين مطلب است كه نمى گويد: «الا الذين آمنوا و عملوا»؛ چون خداوند هر عملى را هم قبول نمى كند؛ بلكه او آن عملى را كه رنگ، نور، خلوص براى خدا و امر و نهى خدا بر سر آن سايه داشته باشد، مى پذيرد، و عمل به طور مطلق مورد پذيرشش نخواهد بود، و لذا فقها حكم مى كنند روزه، نماز و حج با ريا باطل است. مبانى شرعى وجوبى، با ريا، خودنمايى و تظاهر در عمل سازگار نيست و عمل آلوده به آن ها را باطل مى دانند؛ يعنى هر عملى هم مورد توجّه نيست، بلكه عمل بايد رو به روى آينه ايمان باشد؛ يعنى همان گونه كه انسان وقتى در مقابل آينه قرار گرفت، خودش را مى بيند و در هنگام تنهايى، غير خود را نمى بيند، عمل بايد در آين ايمان انعكاس پيدا كند. اگر عمل بيگانه از ايمان باشد، در آينه ايمانى كه در درون است، انعكاس پيدا نمى كند؛ چون نمى تواند ربط با خدا پيدا كند تا خداوند آن را قبول نمايد. براى همين شرط عمل اين است كه هميشه بايد سه جنبه آن را بدرقه كنند: ايمان فرد، امر الهى و خلوص عمل.