جلوه‏اى از حيات اميرمؤمنان عليه‏السلام

حضرت مجتبى  عليه‏السلام مطلب بسيار مهمى را نقل كرده‏اند كه نشان دهنده عظمت حقايق الهى و پستى امور وابسته به شيطان و هواى نفس است. حضرت مى‏فرمايد : پدرم اميرالمؤمنين  عليه‏السلام ، در آخرين لحظات زندگى بود و نفس‏هاى آخر را مى‏كشيد. لحظه جدايى از دنيا براى ايشان نزديك شده بود. من چهره مبارك ايشان را تماشا مى‏كردم و بى‏تاب مى‏شدم. ايشان نگاه خود را متوجه من كرد و فرمود : حسن جان! تو و بى‏تابى! يعنى وجود مقدسى كه از سوى خداوند، به عنوان صاحب ولايت كبرى انتخاب شده است، چرا بى‏تابى مى‏كند؟ تو بايد آرام باشى.

به ايشان گفتم: چرا بى‏تابى نكنم؟ شخصى مانند من كه شما را مى‏شناسد و مى‏داند كه شما گنج خدا در هستى هستيد و خدا اين گنج را در دنيا ظاهر كرده است تا كه انسان‏ها سرمايه‏دار شوند ، اما تا لحظاتى ديگر، ما شما را از دست مى‏دهيم، آيا نبايد بى‏تابى كنم؟

امام جوابى نفرمود. شگفتى مطلب اين جا است كه اميرالمؤمنين  عليه‏السلام ضربت ديده و زهر خورده، اين لحظات را به كلاس موعظه تبديل كرد. اين چه درس خوبى است كه حتى نفس‏هاى آخر را بايد درست خرج كرد! حساب نكن كه من چند لحظه ديگر، به جدايى مى‏رسم. در همان چند لحظه‏اى كه باقى مانده بود، فرمود: 
«ألا أُعَلِّمُكَ خِصالاً أَربَعَ؟»

 آيا چهار واقعيت ملكوتى را به تو نگويم؟ اين چهار حقيقت را به تو مى‏گويم و بعد مى‏ميرم:

 «اِن أنتَ حَفَظتَهُنَّ نِلتَ بِهِنَّ النَجاة»

 اگر اين چهار حقيقت را حفظ كنى و از دست ندهى، خود را به نجات رسانده‏اى

 «واِن ضَيَّعْتَهُنَّ»

 اگر شما كه امام هستى، اين‏ها را ضايع كنى،

 «فاتَكَ الدّارانِ»

 نه دنيا براى تو مى‏ماند و نه آخرت :

 «لا غِنى أكبرُ مِنَ العَقلِ»

 يعنى ، سرمايه‏اى بزرگ‏تر از عقل، در اين دنيا نيست. وقتى مى‏فرمايد: أكبر، يعنى با هيچ ميزانى نمى‏توان آن را ارزيابى كرد.

 «العَقلُ ما عُبِدَ بِهِ الرَحمان وَاكْتُسِبَ بِهِ الْجَنانْ»

 به وسيله عقل ، خدا پرستش مى‏شود به خاطر شعور و عقل خود، على  عليه‏السلام حاكم شد و كشور به دست على افتاد. كشور او هم پهناور بود و مدير شايسته هم كم داشت. استاندار صالح و كارگردان كم داشت ، اما كوچك‏ترين كليد و سِمَتى را به برادرها وبرادرزاده‏هاى خود نداد. چون مى‏دانست بايد درباره حكومت، به خداوند پاسخ بدهد.