شکیبایی در برابر مشکلات - جلسه بیستم - (متن کامل + عناوین)

جلسه بیستم: آرامش در پناه باورها ی دینی

 (مسجد امیر المومنین علیه السلام)

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا، ابی القاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین.

راه بهشت در دل بلاها و مشکلات

خداوند متعال دردل بلاها و سختی‌ها، رضایت خود و بهشت را قرار داده است. اگر کسی بخواهد به رضایت و جنت خدا برسد، به تناسب هر مصیبت و رنج باید به میدان بیاید و راه شکیبایی در پیش بگیرد . اگر انسان شکیبایی به خرج ندهد بهره های الهی از دست او می‌رود.

البته باید سخنان پروردگار و پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام را با توجه به علم وحکمت باور کنیم، تا آرامش پیدا کنیم و دچار شک و تردید نشویم. کسی که می‌خواهد به نماز جماعت برود، یک ساعت باید لذتها را کنار بگذارد و زحمت گرما و سرما را بچشد. نماز هم برای بدن یک سلسله حرکاتی مانند رکوع، سجود، تشهد دارد و تحمل آنها همه رنج و زحمت است، اما از درون آنها نتیجه می دهد.

پاداش بی نهایت نماز جماعت

پیامبراکرم صلی الله علیه وآله می‌فرماید: « تعداد نفرات نماز جماعت که از ده نفر بگذرد محاسبه پاداش آن بر عهده خداست. هیچ فرشته و جن و انسی نمی‌تواند محاسبه کند.»[1] این پاداش به مؤمنی نمی‌رسد که نمازش فرادی بخواند، اما دل او با نماز جماعت است.

پیامبر اسلام می‌فرماید:

«مؤمن در مسجد مثل ماهی در دریاست»[2] یعنی مؤمن بیرون مسجد زجر می‌کشد.

«مؤمن وقتی آماده گفتن تکبیرة الاحرام می‌شود پروردگار به فرشتگان می‌گوید از دست راست تا دست چپ، از مشرق تا مغرب به او اقتدا کنید،که بهره نمازجماعت را ببرد.»[3]

روزه و حج هم همین گونه است، کسی که می‌گوید من نمی‌خواهم زحمت حج را تحمل کنم و پول خود را جای دیگر مصرف می کنم، قرآن می‌ فرماید: «وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمينَ »[4] من نیازی به حج تو ندارم. اعمال سخت حج را انجام بدهی چیزی به دست من نمی‌آید؟ تو نیازمند هستی.

من به نماز و روزه که نیازی ندارم، آنگاه که شما را خلق نکرده بودم وعبادتی وجود نداشت من فقیر نبودم، من رضایت وجنت خود را در عباداتی که برای انسان زحمت دارد،گذاشتم.

اگر عمق ترک عبادت را بنگرید، به این نتیجه می‌رسید کسی که خدا را عبادت نمی‌کند، بدترین بخیل نسبت به خود است، بخیل است که بهشت و رضایت خدا نصیب او شود، دل انبیاء و ائمه را با ایمان و اطاعت خود شاد کند.

آیات قرآن در قیامت به بخیل وعده دوزخ می‌دهد،اما به مؤمنین، « وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً في جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ »[5] خداوند درآیات قرآن هرگز به مردم مؤمن وعده دوزخ و سختی مرگ و برزخ و قیامت را نداده است.

نشانه های بهشت و دوزخ

خداوند به چهار گروه وضعیت دوزخ را نشان داده است، «كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ* إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ»[6] تمام انسانها دروجود خود زندانی هستند؛ مگراصحاب یمین، آنان زندانی نیستند. وقتی این آیات نازل شد، «وَ أَصْحابُ الْيَمينِ ما أَصْحابُ الْيَمينِ »[7]«وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ »[8] «وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ»[9]

راوی از پیامبر اکرم پرسید: اصحاب یمین چه کسانی هستند؟ پیامبرفرمود: اصحاب یمین شیعیان امیرالمؤمنین علیه السلام هستند.[10] زیرا امیرالمؤمنین مظهر عدل و رحمت، عبادت است.اما اصحاب شمال هم شیعیان شیاطین وستمگران هستند.درآخرآیات پروردگار اعلام می‌کند اهل شمال درقیامت غریب و بی‌یاورند. «وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرينَ »[11]

گفتگوی اصحاب یمین با اهل دوزخ در کنار جهنم

اصحاب یمین کجا هستند؟« في جَنَّاتٍ يَتَساءَلُونَ »[12] در بهشت هستند. زمانی بهشتیان برتمام دوزخ مشرف می‌شوند و تمام بهشتیان دوزخیان را می‌بینند، از آنان سوال می کنند، «ما سَلَكَكُمْ في سَقَرَ » [13] به چه علت شما جهنم رفتید. البته جهنمیان کوتاه می‌توانند سخن بگویند، جواب می‌دهند:

الف: « قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ »[14] نماز نمی خواندیم، وقتی دردنیا بودیم، سخن انبیا وائمه اطهار و عالمان مورد اعتماد را قبول نکردیم. این از سرنوشت بد کسی است که از در بهشت برگشته و به سوی جهنم رفت، این چه بدبختی است.

حکایت سرنوشت هرثمه در رکاب امیر المومنین علیه السلام

هرثمه بن ابی مسلم می‌گوید:

« من در مسیر صفین با امیرالمؤمنین همراه بودم، بعد از ظهر امام فرمان داد پیاده شوید، هیچ خبری از دشمن نبود، نزدیک رودخانه ای پیاده شدیم، شب را در بیابان ماندیم، آن شب امام عبادت وگریه‌ای عجیب می‌کرد، صبح من و لشکریان نماز را به امیرالمؤمنین علیه السلام اقتدا کردیم، امام سلام نماز را که داد از جلوی خود یک مشت خاک برداشتند و بوکردند و فرمودند: وای برتو ای خاک روز قیامت از تو اقوامی بیرون می‌آیند که در بهشت هستند و سپس با دست نشان داد گفت: اینجا جای غلطیدن عشاق است، اینجا پیاده می‌شوند.

من پرسیدم علی درباره چه کسی سخن می گوید؟ فرمود: از حسینم. بعد جنگ تمام شد و همه برگشتند.

زن من شیعه بود، به زنم گفتم که مولای تو خبر از غیب هم می دهد؟ زن گفت: هرچه امام علی می‌گوید حق و درست است.

بیست سال از این جریان گذشت و ما که بیست سال پیش در لشکر علی بودیم اکنون با لشکر ابن زیاد و شمر و عمرسعد و خولی به کربلا آمدیم، ناگهان یاد سخن همسرم افتادم که به من گفتک علی حق می‌گوید.

گفتم ای بدبخت چرا با آنان آمدی؟ به اسبم نهیب زدم کنار خیمه‌ها رفتم، ابی عبدالله خود درجنگ صفین بود، من را می‌شناخت، گفتم: یابن رسول الله من بیست سال کنار پدرت علی بودم این خاک را دید چنین مطلبی گفت.

حضرت فرمود: با ما هستی یا نه؟ گفتم: من نه با شما هستم نه با آنان، زن و بچه من درکوفه تنها هستند، اگرابن زیاد بفهمد که با تو هستم همسر و فرزندان مرا اذیت می‌کند. حضرت فرمود: پس راه باز است برو. هرثمه به اسب خود نهیبی زد و رفت و امام حسین علیه السلام را تنها گذاشت.»[15] پس یک علت به دوزخ رفتن نماز نداشتن است.

ب:« وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكينَ »[16] در عمر خود کسی را به کمک به تهیدستان و بیچارگان تشویق نکردیم. خداوند درقرآن آیه زیبایی دارد، اگر فراری هستید،« فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ »[17] به طرف خدا فرار کنید، آغوش من باز است شما را قبول می کنم ،کجا می‌روید؟ من بالاترین پناهگاه هستم.

ج: «وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضينَ»[18] به بهشتی‌ها می‌گویند: چه خوشی ها گذراندیم، اما نمی‌دانستیم پایان خوشی ‌ها به اینجا می رسد.

د : « وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ ِ»[19] هر کسی به ما گفت فکر قیامت باش به اوگفتیم قیامت دروغ است. از قیامت چه نصیب ما می‌ شود؟ قرآن بیشتراز دو هزار آیه درباره قیامت دارد.

حضرت نوح به امت خویش می‌فرمود: «إِنِّي أَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ عَظيمٍ ٍ» [20]، من از عذاب بزرگ آن روز بر شما می‌ترسم. همه انبیا چنین گفتند وما از سخنان آنها می‌گوییم. خداوند می‌فرماید: بهشتی‌ها به دوزخیان می گویند: «فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعينَ»[21] وساطت شفیعان درقیامت به حال آنان فایده ای ندارد.

چند روز سختی عبادات و روزه را تحمل می‌کنید، البته ما نیستیم که تحمل می‌کنیم خدا کمک می‌کند.

پروردگار در قرآن به انسان امان ‌نامه داد، وفرمود: « فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ »[22]، در قیامت هر کسی را از جهنم دورکنم در بهشت به سعادت رسیده است، خدایا ما تو را باور داریم، تمام هستی دلیل بر وجود تو است. تمامی سخنان پیامبر وائمه طاهرین علیهم السلام به جهت دلسوزی و خیرخواهی است، ما بر سختی روزه صبرکردیم، شب بیداری و انجام مستحبات را تحمل کردیم، این همه برای سعادت ابدی انسان است.

پی نوشت ها:

.[1] بحار الأنوار: 85/ 14، باب1،حديث26؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله أَتَانِي جَبْرَئِيلُ مَعَ سَبْعِينَ أَلْفَ مَلَكٍ بَعْدَ صَلَاةِ الظُّهْرِ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَبَّكَ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ أَهْدَى إِلَيْكَ هَدِيَّتَيْنِ لَمْ يُهْدِهِمَا إِلَى نَبِيٍّ قَبْلَكَ قُلْتُ وَ مَا تِلْكَ الْهَدِيَّتَانِ قَالَ الْوَتْرُ ثَلَاثُ رَكَعَاتٍ وَ الصَّلَاةُ الْخَمْسُ فِي جَمَاعَةٍ قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ مَا لِأُمَّتِي فِي الْجَمَاعَةِ قَالَ يَا مُحَمَّدُ إِذَا كَانَا اثْنَيْنِ كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ مِائَةً وَ خَمْسِينَ صَلَاةً وَ إِذَا كَانُوا ثَلَاثَةً كَتَبَ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ سِتَّ مِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا أَرْبَعَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ أَلْفاً وَ مِائَتَيْ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا خَمْسَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ أَلْفَيْنِ وَ أَرْبَعَمِائَةٍ وَ إِذَا كَانُوا سِتَّةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ أَرْبَعَةَ آلَافٍ وَ ثَمَانَمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا سَبْعَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ تِسْعَةَ آلَافٍ وَ سِتَّ مِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا ثَمَانِيَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ تِسْعَةَ عَشَرَ أَلْفاً وَ مِائَتَيْ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا تِسْعَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ سِتَّةً وَ ثَلَاثِينَ أَلْفاً وَ أَرْبَعَمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا عَشَرَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ سَبْعِينَ أَلْفاً وَ أَلْفَيْنِ وَ ثَمَانَمِائَةِ صَلَاةٍ فَإِنْ زَادُوا عَلَى الْعَشَرَةِفَلَوْ صَارَتِ السَّمَاوَاتُ كُلُّهَا مِدَاداً وَ الْأَشْجَارُ أَقْلَاماً وَ الثَّقَلَانِ مَعَ الْمَلَائِكَةِ كُتَّاباً لَمْ يَقْدِرُوا أَنْ يَكْتُبُوا ثَوَابَ رَكْعَةٍ وَاحِدَةٍ يَا مُحَمَّدُ تَكْبِيرَةٌ يُدْرِكُهَا الْمُؤْمِنُ مَعَ الْإِمَامِ خَيْرٌ مِنْ سِتِّينَ أَلْفَ حَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ وَ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا سَبْعِينَ أَلْفَ مَرَّةٍ وَ رَكْعَةٌ يُصَلِّيهَا الْمُؤْمِنُ مَعَ الْإِمَامِ خَيْرٌ مِنْ مِائَةِ أَلْفِ دِينَارٍ يَتَصَدَّقُ بِهَا عَلَى الْمَسَاكِينِ وَ سَجْدَةٌ يَسْجُدُهُمَا الْمُؤْمِنُ مَعَ الْإِمَامِ فِي جَمَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِتْقِ مِائَةِ رَقَبَةٍ.»

.[2] كشف الخفاء : 2/294 ،حدیث 2689 ؛«المؤمن في المسجد كالسمك في الماء والمنافق في المسجد كالطير في القفص.»

.[3] الكافى:3 / 265 ، حديث 5؛ بحارالأنوار:81 / 260 ، باب16،حديث 59«« قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله: إِذَا قَامَ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ فِي صَلَاتِهِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَيْهِ أَوْ قَالَ أَقْبَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ حَتَّى يَنْصَرِفَ وَ أَظَلَّتْهُ الرَّحْمَةُ مِنْ فَوْقِ رَأْسِهِ إِلَى أُفُقِ السَّمَاءِ وَ الْمَلَائِكَةُ تَحُفُّهُ مِنْ حَوْلِهِ إِلَى أُفُقِ السَّمَاءِ وَ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً قَائِماً عَلَى رَأْسِهِ يَقُولُ لَهُ أَيُّهَا الْمُصَلِّي لَوْ تَعْلَمُ مَنْ يَنْظُرُ إِلَيْكَ وَ مَنْ تُنَاجِي مَا الْتَفَتَّ وَ لَا زِلْتَ مِنْ مَوْضِعِكَ أَبَداً.»

.[4] آل عمران (3):97.

.[5] توبة(9):72.

.[6] مدثر(74) :38-39.

.[7] واقعة(56) : 27.

.[8] واقعة(56) : .41

.[9] واقعة(56) :.11-10

.[10] الكافي: 8/260،حدیث373 ؛«عَنْ عَنْبَسَةَ بْنِ بِجَادٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ أَمَّا إِنْ كانَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ فَسَلامٌ لَكَ مِنْ أَصْحابِ الْيَمِينِ فَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله لِعَلِيٍّ علیه السلام هُمْ شِيعَتُكَ فَسَلِمَ وُلْدُكَ مِنْهُمْ أَنْ يَقْتُلُوهُمْ.»

.[11] آل عمران (3): .22

.[12] مدثر(74):40.

.[13] مدثر(74):. 42

.[14] مدثر(74): .43

.[15] الأمالى، شيخ صدوق:199 ؛ بحارالأنوار:44/ 255-256، باب31، حديث4؛ شرح نهج البلاغة، ابن أبي الحديد: 3/ 169؛«هَرْثَمَةَ بْنِ أَبِي مُسْلِمٍ قَالَ غَزَوْنَا مَعَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام صِفِّينَ فَلَمَّا انْصَرَفْنَا نَزَلَ بِكَرْبَلَاءَ فَصَلَّى بِهَا الْغَدَاةَ ثُمَّ رَفَعَ إِلَيْهِ مِنْ تُرْبَتِهَا فَشَمَّهَا ثُمَّ قَالَ وَاهاً لَكَ أَيَّتُهَا التُّرْبَةُ لَيَحْشُرَنَّ مِنْكَ أَقْوَامٌ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ ... بِغَيْرِحِسابٍ فَرَجَعَ هَرْثَمَةُ إِلَى زَوْجَتِهِ وَ كَانَتْ شِيعَةً لِعَلِيٍّ عليه السلام فَقَالَ أَ لَاأُحَدِّثُكَ عَنْ وَلِيِّكَ أَبِي الْحَسَنِ نَزَلَ بِكَرْبَلَاءَ فَصَلَّى ثُمَّ رَفَعَ إِلَيْهِ مِنْ تُرْبَتِهَا فَقَالَ وَاهاً لَكَ أَيَّتُهَا التُّرْبَةُ لَيَحْشُرَنَّ مِنْكَ أَقْوَامٌ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ ... بِغَيْرِ حِسابٍ قَالَتْ أَيُّهَا الرَّجُلُ فَإِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام لَمْ يَقُلْ إِلَّا حَقّاً فَلَمَّا قَدِمَ الْحُسَيْنُ عليه السلام قَالَ هَرْثَمَةُ كُنْتُ فِي الْبَعْثِ الَّذِينَ بَعَثَهُمْ عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ زِيَادٍ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَلَمَّا رَأَيْتُ الْمَنْزِلَ وَ الشَّجَرَ ذَكَرْتُ الْحَدِيثَ فَجَلَسْتُ عَلَى بَعِيرِي ثُمَّ صِرْتُ إِلَى الْحُسَيْنِ عليه السلام فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ وَ أَخْبَرْتُهُ بِمَا سَمِعْتُ مِنْ أَبِيهِ فِي ذَلِكَ الْمَنْزِلِ الَّذِي نَزَلَ بِهِ الْحُسَيْنُ فَقَالَ مَعَنَا أَنْتَ أَمْ عَلَيْنَا فَقُلْتُ لَامَعَكَ وَ لَاعَلَيْكَ خَلَّفْتُ صِبْيَةً أَخَافُ عَلَيْهِمْ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ زِيَادٍ قَالَ فَامْضِ حَيْثُ لَاتَرَى لَنَا مَقْتَلًا وَ لَاتَسْمَعُ لَنَا صَوْتاً فَوَ الَّذِي نَفْسُ حُسَيْنٍ بِيَدِهِ لَايَسْمَعُ الْيَوْمَ وَاعِيَتَنَا أَحَدٌ فَلَا يُعِينُنَا إِلَّا كَبَّهُ اللَّهُ لِوَجْهِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ.»

مدثر(74):44 .[16]

.[17] ذاريات(51):50.

.[18] مدثر(74): 45.

.[19] مدثر(74): .46

.[20] شعراء(26):351.

.[21] مدثر(74): .48

.[22] آل عمران (3):.185