حالات بزرگان در سوگ سیدالشهدا(ع)

غم مصیبت سیدالشهدا(ع) را باید در نگاه عالمان وارسته خواند و شیوه ماتم را باید از سیره آنان آموخت. این سطرها راوی ارادت این بزرگان به اباعبدالله الحسین(ع) است.

این گونه مجالس را دوست دارم

امام صادق (ع) به فضیل بن یسار فرمود: آیا مجلس عزا به پا می کنید و برای یکدیگر حدیث می گویید؟ عرض کرد: بلی، فدایت شوم. امام فرمودند: این گونه مجالس را دوست دارم. پس امر ما را زنده بدارید که هر کس امر ما را زنده کند مورد رحمت خدا خواهد بود.[1]

اسباب گشایش

آیت الله قاضی: در مستحبات عزاداری و زیارت سیدالشهدا مسامحه ننمایید و روضه هفتگی ولو دو سه نفره باشد، اسباب گشایش امور است... و اگر هفتگی ممکن نشد، دهه اول محرم ترک نشود.

روضه خوانی را ترک نکنید

آیت الله شیخ عبدالله مامقانی: تا جایی که لقمه نانی از گلویتان پایین می رود، روضه خوانی در منزل را ترک نکنید!

گریه ای که تمامی نداشت

مرحوم آیت الله العظمی محمدعلی اراکی درباره آیت الله آقا نورالدین اراکی(عراقی): می فرمود «من به چشم خود دیدم، در دهه عاشورا، در مجلس روضه خوانی که در منزل معظم له از اول طلوع آفتاب شروع می شد و تا ظهر ادامه داشت و منبری ها بلاحساب می آمدند و مردم زیادی از غریبه و آشنا، از اهل اراک و جاهای دیگر جمع می شدند، ایشان از اول روضه چندین دستمال جلوی خودش می گذاشت و دستمال ها را از گریه خیس می کرد، از اول روضه گریه می کرد تا آخر، من نمی دانم چه گریه ای بود که تمامی نداشت. روز عاشورا که می شد، معرکه بود، بکاء بود به تمام معنا.»مانند پسر از دست داده.

حفظ احترام ناموس بزرگ خدا

آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی: «سزاوار است حال دوستان آل محمد در دهه اول محرم تغییر نموده و در دل و سیمای خود آثار اندوه و درد این مصیبت های بزرگ را آشکار نمایند. باید مقداری از لذایذ زندگی را که از خوردن و نوشیدن و حتی خوابیدن به دست می آید ترک نموده و مانند کسی باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده است. نباید احترام ناموس بزرگ خدا و احترام پیامبر و امام، کمتر از احترام خود و نزدیکانش باشد. اگر کسی نتواند در تمام دهه محرم این کار را انجام دهد حداقل در روز تاسوعا و عاشورا و شب یازدهم دست از برخی لذایذ بردارد. [مثلاً نان خالی بخورد یا آب کمتر بنوشد و خود را به یاد آن روزهای سخت اهل بیت، به سختی اندازد.]»[2]

وصیتی عجیب

مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی: ماه های محرم و صفر هر سال را لباس سیاه می پوشیدند و در وصیت نامه خود نوشته اند: لباس سیاهی که در ماه های محرم و صفر می پوشیدم جهت حزن و اندوه در مصیبت های آل رسول اکرم(ص) با من دفن شود [تا وسیله شفاعت ایشان در روز قیامت باشد] سفارش می کنم دستمالی را که اشک های زیادی در رثای جدم حسین مظلوم و اهل بیت مکرم او (علیهم السلام) ریخته و صورت خود را با آن پاک می کردم بر روی سینه ام در کفنم بگذارند.

باقی مانده چای روضه

آیت الله مجتهدی تهرانی: علت موفقیت من، همین مجالس توسل و روضه خوانی و سینه زنی در کنار درس های طلبگی است. از زمانی که طلبه بودم، پنج شنبه ها در منزلمان روضه برقرار می کردم. وقتی هم که به قم رفتیم، مجلس روضه مان در قم برپا بود. وقتی هم نزد استادمان حاج شیخ علی اکبر برهان در مسجد لرزاده تهران بودیم، ایشان هفته ای یک شب، سینه زنی می کردند و می فرمودند: من هر چه دارم از همان روضه ها و سینه زنی هایی است که برای اهل بیت گرفته ام.

(مرحوم مجتهدی در مجالس روضه خوانی چای بازمانده در استکان را که دیگری خورده بود، به عنوان تبرک می خورد.)

بالاترین مستحب

آیت الله بهجت: بکاء بر مصائب اهل بیت(علیهم السلام) و به خصوص حضرت سیدالشهدا(ع) شاید از آن قبیل مستحباتی باشد که افضل از آن نیست. بنده خیال می کنم، فضیلت بکاء بر سیدالشهدا(ع) بالاتر از نماز شب است.

وقتی گریه فریاد است

امام خمینی: ما تا ابد هم اگر برای سیدالشهدا(ع) گریه کنیم، برای سیدالشهدا نفعی ندارد، برای ما نفع دارد. ما یک ملتی هستیم که با همین گریه ها یک قدرت 2500 ساله را از بین بردیم. آن ها از همین گریه ها می ترسند، برای این که گریه بر مظلوم، فریاد در مقابل ظالم است. با این هیاهو و با این گریه، با این نوحه خوانی، با این شعرخوانی، با این نثرخوانی، ما می خواهیم مکتب را حفظ کنیم، چنان که تا حالا حفظ شده.

تأثیر یک قطره اشک

علامه طباطبایی: وقتی از ایشان می پرسند: چگونه طبق فرمایش امام صادق(ع) یک قطره اشک عزادار، آتش جهنم را خاموش می کند؟ می فرمایند: چه مانعی دارد که قطره اشکی با اذن و خواست خدا، آتش جهنم را خاموش گرداند؟ درواقع قطره اشک نظیر توبه است که باعث آمرزش گناه و محو آثار و از بین بردن عذاب می شود و نیز در نقطه مقابل آن کفر، باعث حبط و نابودی حسنات و نعمت های بهشتی و سبب افروختن آتش می گردد.

تمیز کردن کفش عزاداران روضه

آیت الله قاضی: ایشان در مجلس روضه بسیار مؤدب و با احترام می نشست و در پایان مراسم، کفش حاضران را ردیف کرده، آماده پوشیدن می نمود و چه بسا آن ها را گردگیری می کرد. می فرمودند: من کفش حاضران در مجلس روضه اباعبدالله را تمیز می کنم تا ملائک حاضر در این مجلس گواهی دهند به آن چه در باطن من می گذرد که جز خدای متعال، کسی از آن اطلاع ندارد.

پای سماور

آیت الله غروی اصفهانی: آیت الله بهجت درباره روضه هفتگی استادشان می گفتند: مرحوم غروی در این روضه، مقید بود که خود پای سماور بنشیند و خود او همه کفش ها را جفت کند.

شاهدان گریه

علامه طباطبایی: ایشان در مجلس روضه ای که سیدی در محله گذر خان قم تشکیل می داد شرکت می نمود، یک بار قسمتی از منزل آن سید، نوسازی شده بود و علامه در همان قسمت نشسته بودند. در آن هنگام می پرسند: چه مدت است که در این جا مجلس عزاداری برپاست؟ گفته بودند: بیش از چهل سال. مرحوم علامه از آن قسمت نوسازی شده، برخاستند و به قسمت قدیمی خانه رفتند و فرمودند «این آجرهایی که چهل سال شاهد گریه بر امام حسین(ع) بودند، قداستی دارند که انسان به این ها هم تبرک می جوید.»

با پای برهنه

آیت الله سید عبدالکریم کشمیری در روز عاشورا بسیار مضطرب و بی قرار بود؛ با حالت خاص از خانه با پای برهنه و گِل بر سر مالیده بیرون می آمد، اگر کسی روضه می خواند اشک می ریخت و منقلب بود و آرام و قرار نداشت. می رفت کنار حرم حضرت معصومه(س) کنار دسته های عزاداری و تا آخر شب همان جا کنار حرم به گنبد نگاه می کرد و در حال خود بود و اشک می ریخت.

کاش یک روضه خوان بودم

علامه طباطبایی: یک بار، شخصی محضر علامه رسیده بود، اما ایشان را نمی شناخت و به همین سبب، سخنان ناپسندی گفته بود. وقتی فهمید شخصی، که روبه روی او نشسته علامه طباطبایی است، اظهار شرمندگی و عذرخواهی کرد و به ایشان گفت: من گمان نمی کردم که شما حضرت علامه طباطبایی باشید و از ظاهرتان این گونه تصور کردم که یک روضه خوان هستید. علامه فرمود: «ای کاش بنده یک مرثیه خوان حضرت سیدالشهدا(ع) بودم، همه سال هایی که سرگرم درس و بحث بوده ام با یک مرثیه خوانی امام حسین برابری نمی کند.»

اهمیت روضه

آخوند ملاعلی معصومی همدانی: ایشان زمانی که در مسجد خود به منبر می رفتند به ذکر مصائب بسیار اهمیت می دادند، روزی شخصی به ایشان عرض کرده بود اگر ذکر مصیبت را در منبر کم کنید و سایر مطالب را بیش تر بفرمایید مردم زیادتر استفاده می کنند. معظم له فرموده بود «از مطالب کم می کنم و روضه را بیش تر می خوانم.»

آخرین توشه

 آیت الله العظمی حجت: روزی که ایشان در حال احتضار قرار می گیرند، به حاضران می گویند: مقداری از تربت سیدالشهدا برای من بیاورید، مقداری تربت حاضر می کنند، ایشان تربت را با آب حل می کنند، لیوان را به دست می گیرند و هنگامی که نزدیک به لب می آورند، می گویند: «آخر زادی من الدنیا تربه الحسین(ع)؛ آخرین توشه من از دنیا تربت حسین(ع) است.» آن گاه آب را نوشیدند و شهادتین را بر زبان جاری نموده و درحالی که روبه قبله بودند به جوار رحمت حق پیوستند.

پی نوشت ها:

[1] . بحارالانوار، ج 44، ص 282

[2] المراقبات، ص 45-50