امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بعد از پیروزی در جنگ جمل به هنگام ورود به کوفه مسائل مهمّی را در مورد زودگذر بودن دنیا و لزوم غنیمت شمردن فرصت عمر و... بیان کردند از جمله فرمودند:
«فَکونُوا مِن أبْناءِ الآخرةِ وَلا تَکونوا مِن أبناء الدّنیا»[1].
«شما از فرزندان آخرت باشید نه از فرزندان دنیا».
امیرالمؤمنین علیه‌السلام دو خطّ کلّی را ترسیم می‌کنند:
یکی خط دنیا پرستان و دیگری خط عاشقان آخرت هر چند گروهی نیز در میان این دو خط سرگردانند.
فرزندان دنیا کسانی هستند که بدون توجّه به حقیقت اصلی دنیا که مانند پلی برای عبور به آخرت است به مزایای نسبی و مخلوط به ناگواری‌های دنیا دل باخته و خود را فریب داده‌اند همانند کودکان گستاخی که به گمان ابدیت دامن پدر و مادر، را چسبیده و خود را جزئی غیر قابل تفکیک از پدر و مادر می‌دانند. یاد و فکرشان حیات طبیعی و لذایذ و آلام آن است.
فرزندان دنیا جز خواب و خوراک و خشم و شهوت، طرب و عیش و عشرت چیزی را به رسمیت نمی‌شناسند. آنها تنها به ظاهر زندگی دنیا دل بسته‌اند و حتّی به خود اجازه نمی‌دهند که بیاندیشند از کجا آمده‌اند در کجا هستند و به سوی کجا می‌روند.
آری، آنها مصداق این آیه‌اند:
«یعْلَمُونَ ظَاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَهُمْ عَنِ الاْخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ»[2].
[تنها] ظاهری [محسوس] از زندگی دنیا را می‌شناسند و آنان از آخرت [که سرای ابدی و دارای نعمت‌های جاودانی و حیات سرمدی است] بی‌خبرند.
آنان چنان در دنیا زندگی می‌کنند که گویا عمر جاویدان دارند و چنان بر آن و بر اموالشان تکیه کرده‌اند که گویا هرگز زوال و فنایی در کار نیست آن گونه که قرآن کریم می‌فرماید:
«یحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ»[3].
گمان می‌کند که ثروتش او را جاودانه خواهد کرد.
ولی آنها که فرزندان آخرتند با نگاهی دقیق و نافذ به اعماق زندگی دنیا نگریسته و آن را ناپایدار و بی‌قرار یافته‌اند و هرگز به آن دل نمی‌بندند.
تعبیر از دنیا پرستان به فرزندان دنیا و تعبیر از مؤمنان صالح به فرزندان آخرت از آن نظر است که همواره فرزند از طریق عامل وراثت و ژن‌ها شباهت زیادی به پدر و مادر خود دارد، شباهتی که سبب محبّت و دوستی و به هم پیوستگی می‌شود. دنیا پرستان فرزندان دنیا هستند به همین دلیل عشق به دنیا تمام وجودشان را پر کرده است به گونه‌ای که گویی برای آنها همه چیز دنیا است و جز آن چیزی وجود ندارد. ولی فرزندان آخرت عشق به خدا تمام وجودشان را پر کرده است و از امکانات زندگی دنیا به عنوان ابزار و وسیله‌ای برای کسب سعادت ابدی خود بهره می‌گیرند.
در جای دیگر هم امیرالمؤمنین علیه‌السلام وقتی فضایل اهل بیت علیهم‌السلام را بازگو می‌کنند در شرایط امامت و رهبری می‌فرمایند:
«وَلْیکنْ مِنْ أبناءِ الاْخِرَةِ فَاِنَّهُ مِنها قَدِمَ وإلَیها ینْقَلِبُ»[4].
«امام باید از فرزندان آخرت باشد که از آنجا آمده و به آن جا خواهند رفت».
بنابراین فرزندان واقعی آخرت امامان معصوم علیهم‌السلام هستند و اگر ما نیز طالب سعادتی هستیم باید پیرو واقعی اهل بیت علیهم‌السلام در میدان عمل باشیم.
[1] روم 30 : 7 .
[2] همزه 105 : 3 .
[3] نهج البلاغة : خطبه 153 ؛ بحارالانوار : 1/209 ، باب 6 ، حدیث 11 .
[4] بقره 2 : 96 .
