در قرآن مجيد و كلام رسول خدا صلى الله عليه و آله و ائمه طاهرين عليهم السلام از پنج حقيقت ياد شده است كه انسان را از نظر عملكرد به اين پنج حقيقت تشبيه كرده اند. اين پنج حقيقت عبارت از جماد، نبات، حيوان، شيطان و فرشتگان است.
اما موارد تشبيه كه در رابطه با عملكرد انسان است، در قرآن و معارف الهى قابل توجه است. پروردگار عالم همه انسان ها را در شكل مصرف نعمت ها به دو دسته تقسيم مى كند؛ يا انسان مجموعه نعمت هايى كه به او عنايت شده است، صحيح، يعنى مطابق با طرح و نقشه اى كه حضرت حق توسط پيغمبران و امامان تدوين كرده خرج مى كند و يا اين كه نعمت ها را خلاف آن طرح و نقشه مصرف مى كند.
اين نعمت ها هم نعمت هاى متصل است، يعنى نعمت هايى است كه وجود انسان از آنها تركيب شده است، مثل چشم، گوش، زبان، عقل، نفس، دست، قدم ها، شكم و شهوت.
و نعمت هايى كه منفصل، يعنى جداى از انسان است، ولى نقش و تأثير كاملى را در حيات انسان دارد، مثل خوراكى ها، هوا، نور، زمين، آسمان، خورشيد، ماه.
نعمت هايى كه در قرآن مجيد با جمله «وَ سَخَّرَ لَكُمْ» از آنها ياد شده است، كه بيانگر نقش برجسته نعمت ها در زندگى انسان ها مى باشد:
«وَ سَخَّرَ لَكُمُ الَّيْلَ و النَّهَارَ و الشَّمْسَ و الْقَمَرَ و النُّجُومُ مُسَخَّرَ تٌ بِأَمْرِهِ» «1»
نعمت شب، روز، خورشيد، ماه و ستارگان كه كسى نمى تواند منكر نقش اين نعمت هاى منفصل در خيمه حيات شود.
منبع : پایگاه عرفان
