نگاهى به مضامين دعاى عرفه
اين دعا بيش از ده بخش دارد كه هر بخش مشتمل بر مطالبى از اوصاف الهى، حمد او، درود بر محمد و آلش و بر تابعان و طرفدارانش و اعتراف به گناهان و خواسته هاى مختلف است:
در آغاز دعا خداوند را به عنوان رب العالمين بديع السموات، صاحب جلال و اكرام، رب الارباب، اله همه ى معبودان، خالق همه ى مخلوقات، وارث همه چيز، آنكه مثل و مانند ندارد و محيط به همه و رقيب و مراقب همه چيز است معرفى كرده است.
در بخش ديگر خداوند را به عنوان اينكه يكتا و يگانه، كريم، عظيم، كبير، على، انتقام گيرنده، رحمان رحيم، عليم، حكيم، سميع، بصير، قديم، خبير، دائم همچنين به عنوان اينكه اول و آخر است دانى، عالى، صاحب رونق و مجد است توصيف نموده.
به دنبال آن با خطاب اينكه او انشاءكننده ى همه ى اشياء و به تصويركشنده و مبدع همه ى موجودات است و به عنوان اينكه در خلقت اندازه گيرى خاص را لحاظ كرده و راه آسان و تدبير به خوبى صورت گرفته. در اين راه از كسى كمك نگرفته اراده ى او حتمى و لازم است، هيچگونه جايگاه و مكانى ندارد، هيچگونه حجت و برهانى در برابر او اقامه نمى شود و اينكه اوهام و افهام از درك و شناخت او عاجزند و داراى هيچ حد و حدودى نيست. جسم نيست، از چيزى تولد نيافته داراى ضد و معادل و مخالفى نيست و او همه چيز را ابتداء اختراع و احداث نموده و به خوبى ساخته است توصيف گرديده.
به دنبال اين بخش با توجه به لحاظ خلقت با كلمه ى (سبحانك) كه تنزيه او را از هرگونه نقص مى رساند، به صفات ديگر او اشاره نموده كه موقعيت او از همه موقعيتها بالاتر و در جداسازى حق از باطل از همه دقيقتر. همچنين توصيف به لطيف و رئوف و رحيم و مالك و جواد و صاحب مجد و بهاء و صاحب بسط خيرات و هدايت و اينكه همه چيز در برابر او خاشع و خاضع است و اينكه او به هيچ نحو در دسترس حواس انسانى نيست و هيچ صفتى از صفات مخلوق را ندارد و اينكه راهش صاف و فرمانش رشد و بى نياز محض است، سخنش حكم و قضائش حتمى و اراده اش عزم هيچ كس نمى تواند مشيت او را و كلماتش را تغيير دهد، آياتش روشن خالق آسمانها و همه ى انسانها است.
در قسمت بعد به دنبال ملاحظه ى آن نعمتها و تنزيه ها اشاره به حمد او مى كند: حمدى كه همانند خود او جاويد، حمدى كه با خلقت او سازگارى داشته باشد، حمدى كه بر رضايت او بچربد، حمدى كه همراه حمد همه ى حامدان، حمدى كه فقط سزاوار او باشد، حمدى كه از آغاز تا انجام دوام داشته باشد، حمدى كه سراسر زمانها را بپوشاند و همواره رو به ازدياد باشد، حمدى كه ثواب آن كامل و همه ى پاداشها را فراگيرد، حمدى كه كاتبان و حافظان از احصاء او بازمانند، حمدى كه هموزن عرش و معادل كرسى باشد، حمدى كه ظاهرش و باطنش و با نيت وفق دهد، حمدى كه هيچ مخلوقى او را چنين نستوده و فضل آن را جز خدا نداند و بالاخره حمدى كه جامع همه ى حمدها باشد، حمدى كه نزديكتر از آن به قول خداوند يافت نشود حمدى كه موجب مزيد نعمت و موجب كرم و برابر با عز و جلال او باشد.
در بخش بعد، درود بر محمد و آلش را شروع كرده از خداوند مى خواهد كه بر محمد، بركاتش را تمام و كامل گرداند و او را مورد رحمت خويش قرار دهد، درودى رشد يابنده كه بالاتر از آن نباشد، و رضايت بخش، درودى كه هم خدا را راضى كند و هم موجب خشنودى شخص پيامبر گردد.
درودى كه از رضوان خدا بگذرد، به بقا و دوام او مرتبط و هرگز فانى نشود، درودى كه درود همه ى فرشتگان، رسولان و اهل اطاعت پروردگار را به نظم كشند و مشتمل بر درود همه ى بندگان خداوند از جن و انس گردد و با درود همه ى مخلوق مجتمع شود، درودى محيط بر همه ى درودهاى سابق و آينده، درودى كه با گذشت زمان رو به ازدياد باشد.
به دنبال اين قسمت درود بر اهل بيت پيامبر كه منتخب خداوند براى رساندن آئين حقند همانها كه خزائن علم خداوند، حافظان دين، خلفاى او بر روى زمين، و حجتهاى او بر بندگانند، همانها كه از هرگونه آلودگى پاكشان ساخته و وسيله اى به سوى خود قرارشان داده درود بر محمد و آلش، درودى كه عطايا و كرامتهاى خداوند را با آنها تكميل سازد، درودى كه ابتداء و انتهاى آنها مشخص نباشد درودى هموزن عرش و ماسواى عرش هر چه در آسمانها و زمين است، درودى كه آنها را به قرب خداوند نزديك سازد و ...
پس از اين بخش سخن را با كلمه ى (اللهم) شروع كرده و بدين معنا پرداخته كه خداوند در تمام زمانها دين خود را با امام و پيشوائى تاييد فرموده، امامى كه به عنوان پرچم براى بندگان، نشانه ى روشنى براى آباديها كه در رابطه با خداوندند و وسيله اى براى رسيدن به رضوان او باشد.
امامى كه اطاعتش را فرض و خلاف دستوراتش را ممنوع اعلام نموده و بر همه لازم است از او پيروى نمايند نه از او پيشى گيرند و نه از او عقب بمانند.
پس از اين معنى از خداوند خواسته كه شكر آن را بر ولى خويش ارزانى دارد، سلطنتش را يارى و پيروزيهايش را به آسانى برقرار سازد. او را با كمكهاى خود و فرشتگان امداد، قرآن، حدود شرايع و سنن پيامبر را به وسيله ى آنها برپا و نشانه هاى دين خدا را كه ستمگران از بين برده اند، احيا، كسانى كه از راه خدا منحرف شده اند را از بين برده، قدرتش را بر دشمنان خدا گسترش، رافت و رحمت و محبت را به او ببخشايد و شيعيان و مواليانش را مطيع و شنواى او قرار دهد.
به دنبال آن درود بر اولياء و دوستان اهل بيت را از خداوند درخواست نموده دوستانى كه به مقام آنها آشنا و در راه آنها گام گذارند و پيرو آثار آنها و متمسك به آنهايند.
همانها كه به امامتشان اقتدا، تسليم فرمان و تلاشگر در راه اطاعتشان مى باشند، همانها كه منتظر زمان حكومتشان و خواستار اصلاح شئون، و پذيرش توبه و بخشش گناهان خود هستند.
پس از همه ى اينها اشاره به فضيلت روز عرفه نموده كه خداوند آن را شرافت، كرامت و عظمت بخشيده، رحمتش را در آن منتشر، و عفو و تفضل خود را در آن روز شامل بندگان نموده است.
بعد از آن خود را در پيشگاه خداوند معرفى مى كند و نعمتهاى خداوند بر خويش را مى شمارد و مخالفتهاى خود را از فرمان الهى يادآور گردد، اعلام مى كند كه من همان بنده ام كه پيش از خلقت مورد نعمت قرار گرفته ام به سوى دين خدا هدايت شده، در جرگه ى دوستان و مواليان خداوند قرار گرفته اما فرمان او را اطاعت نكرده نهى او را ترك نموده ولى اين نه به خاطر معاندت و استكبار بوده، بلكه هوى و هوس او را به اينجا كشانده، و دشمن خدا و خودش او را اعانت نموده تا اين خلافها را مرتكب شده ولى هم اكنون در پيشگاه او خاضعانه ذليل و كوچك گرديده به بزرگى گناهان خود معترف و به رحمت او پناه آورده است و يقين دارد كه جز او كسى پناهش نمى دهد، از خدا مى خواهد كه مورد لطفش قرار دهد توبه اش را بپذيرد و در همين روز عرفه بهره اى از رضوانش را به او عنايت كند و دست خالى او را برنگرداند.
اعلام مى كند درست است كه عمل صالحى را از پيش نفرستاده ولى به توحيد خداوند معترف و هرگونه شريك و شبيه و نظير و ضد را از ساحت مقدس او دور مى شمارد و بالاخره با حسن ظن به خداوند درخواست محبت و الطاف او را دارد. و اعلام مى كند كه بنده اى است حقير، ذليل، مستمند، خائف، پناه خواه، از همه كوچكتر، از همه ذليلتر، به اندازه ى ذره اى يا كوچكتر از آن است و با صراحت مى گويد كه: من به خطاهاى خود معترف من در برابر مولا جرئت بر گناه نمودم عمدا او را عصيان كردم جانى بر نفس خويشم و در گرو بلاياى خود.
خدا را به حق برگزيدگانش قسم مى دهد و به حق كسانى كه طاعت آنها را با طاعت خود در ربط قرار داده كه او را در روز عرفه مشمول رحمت خويش گرداند، توبه اش را بپذيرد او را مواخذه نكند مبتلا به بلاى استدراج ننمايد، او را هم گروه غافلان و مسرفان نسازد و بالاخره هر چه او براى بندگان خوب خود مى پسندد به او بدهد و هر چه را براى بندگانش نمى پسندد آن را از او دور دارد. و مى خواهد كه مناجات شبانه روز او را در پيشگاهش زينت دهد، تطهير از آلودگى عصيان را نصيبش سازد و زنگارهاى خطا را از دلش بزدايد، لباس عافيت را بر او بپوشاند و با نعمتهاى خود او را مجلل دارد و او را به قوه و قدرت خودش وانگذارد، شكر خود را از ياد او نبرد، رغبتى بالاتر از رغبت راغبان و حمد و ستايشى فوق ستايش ستايشگران براى او قرار دهد.
و سرانجام مى گويد: من اعلام مى كنم كه تسليم توام، مى دانم كه حجت و دليل از آن تو است ولى تو اولى به فضل و كرمى، اهل مغفرت و تقوا و احسانى.
مى دانم كه عفو در نزد تو اولى از عقوبت است، حيات طيبه اى كه آنچه را مى خواهم همراه داشته باشد به من ارزانى دار، مرا مانند كسى بميران كه نور او در پيش رو و دست راستش در حركت است.
پس از خواسته هاى فراوان ديگرى به صورت مثبت و منفى كه در دعا مى خوانيد مى طلبد كه: خداوندا به من بى نيازى، عفاف، آرامش، عافيت از بلا، تندرستى، توسعه ى رزق و آرامش عنايت فرما. اكنون كه به طور سربسته و اجمال به مضمون اين دعاى بلند واقف شديم به ترجمه و توضيح عبارات دعا ضمن چند فراز مى پردازيم:
― در نخستين فراز از اين دعا امام عليه السلام به ستايش پروردگار بزرگ پرداخته و او را از ابعاد مختلف توصيف كرده است. نخست مى گويد: (حمد و ستايش مخصوص پروردگار جهانيان است) (الحمد لله رب العالمين).
― و به دنبال آن او را چنين توصيف مى كند: (بار خداوندا حمد و ستايش مخصوص تو است اى ابداع كننده ى آسمانها و زمين) (اللهم لك الحمد بديع السموات و الارض).
― (و اى صاحب جلال (و بزرگى) و اكرام) (ذا الجلال و الاكرام).
― (و اى مالك و پروردگار همه ى مالكان) (رب الارباب).
― (و اى معبود هر معبود، خالق و آفريدگار هر مخلوق و وارث همه چيز) (و اله كل مالوه و خالق كل مخلوق و وارث كل شى ء).
― اى كسى كه (هيچ چيز همتاى او نيست) (ليس كمثله شى ء).
― (علم هيچ چيز از او پنهان نمى ماند، به همه چيز محيط است و نسبت به هر چيز مراقب و نگهبان) (و لايعزب عنه علم شى ء و هو بكل شى ء محيط، و هو على كل شى ء رقيب).
― از اين قسمت به بعد دعا حالت خطابى بيشتر به خود گرفته و چنين ادامه مى يابد: (تو آن خداوندى هستى كه معبودى جز تو نيست يگانه و يكتايى فردى و بى مانند) (انت الله لا اله الا انت، الاحد المتوحد، الفرد المتفرد).
― (تو آن خدايى هستى كه معبودى جز تو نيست، كريم در منتهاى كرامت، عظيم در نهايت عظمت و بزرگ در بلندترين مرتبه از كمال و بزرگى) (و انت الله لا اله الا انت الكريم المتكرم، العظيم المتعظم، الكبير المتكبر).
― (تو آن خدائى هستى كه معبودى جز تو نيست بلند مرتبه در نهايت بلندى، در مجازات و انتقام بسيار شديد) (و انت الله لا اله الا انت، العلى المتعال، الشديد المحال).
― (تو آن خداوندى هستى كه معبودى جز تو نيست (خداوند) رحمان، رحيم، عليم و حكيم) (و انت الله لا اله الا انت الرحمن الرحيم، العليم الحكيم).
― (تو آن خداوندى هستى كه هيچ معبودى جز تو نيست، شنوا و بينا، ازلى و آگاه بر تمام اسرار) (و انت الله لا اله الا انت، السميع البصير، القديم الخبير).
― (تو آن خداوندى هستى كه هيچ معبودى جز تو نيست، كريم، و از همه كريمتر، دائم، سرمدى و از همه جاودانه تر) (و انت الله لا اله الا انت الكريم الاكرم، الدائم الادوم).
― (تو آن خداوندى هستى كه معبودى جز تو نيست نخستين (و ازلى) قبل از هر كس، آخرين (و ابدى) بعد از هر شماره و عدد) (و انت الله لا اله الا انت، الاول قبل كل احد، و الاخر بعد كل عدد).
― (تو آن خدائى هستى كه معبودى جز تو نيست، نزديك در عين بلندى مقام، و بلند مرتبه در عين قرب و نزديكى) (و انت الله لا اله الا انت الدانى فى علوه، و العالى فى دنوه).
― (تو آن خداوندى هستى كه هيچ معبودى جز تو نيست تو صاحب جمال، مجد كبريا (و عظمت) و حمد و ستايش (همه ى اينها از آن تو است) (و انت الله لا اله الا انت، ذو البهاء و المجد، و الكبرياء و الحمد).
― (تو آن خدايى هستى كه هيچ معبودى جز تو نيست، همانى كه اشياء را بدون هيچ مايه و اساسى ايجاد كردى، صورتها و اشكال را بدون هيچ نمونه ى قبلى به تصوير كشيدى، و موجودات جديد را بدون اقتباس به وجود آوردى) (و انت الله لا اله الا انت، الذى انشات الاشياء من غير سنخ، و صورت ما صورت من غير مثال، و ابتدعت المبتدعات بلا احتذاء).
― در دومين فراز از اين دعا، توصيف خداوند در حالت خطاب به نحو ديگرى ادامه داده عرضه مى دارد: (تو آن كسى هستى كه همه چيز را (به نحو خاص و با مقياسى مخصوص) اندازه گيرى كرده اى) (انت الذى قدرت كل شى ء تقديرا).
― (و هر چيز را آن چنان كه شايسته است براى انجام وظيفه مهيا ساخته اى) (و يسرت كل شى ء تيسيرا).
― (و امور ماسواى خود را تدبير و سامان بخشيده اى) (و دبرت ما دونك تدبيرا).
― (تو آن خدائى هستى كه در خلقت، هيچ شريكى تو را كمك نداده) (و انت الذى لم يعنك على خلقك شريك).
― (و در (آفرينش و سامان دادن آن) هيچ وزير و مشاورى از تو پشتيبانى ننموده) (و لم يوازرك فى امرك وزير).
― (و براى تو (به هنگام ايجاد) هيچ شاهد، ناظر و نظيرى نبوده است) (و لم يكن لك مشاهد و لا نظير).
― (تو آن خدائى هستى كه اراده فرمودى و آنچه را كه اراده كردى حتم و لازم گشته) (انت الذى اردت فكان حتما ما اردت).
― (و درست هر چه را قضاوت كرده اى بر آئين عدل و انصاف بوده) (و قضيت فكان عدلا ما قضيت).
― (و حكم فرمودى و هر چه را كه حكم كرده اى بر اساس انصاف بوده است) (و حكمت فكان نصفا ما حكمت).
― (تو آن خدائى هستى كه هيچ مكانى تو را در بر نمى گيرد) (انت الذى لا يحويك مكان).
― (و در برابر سلطنت و حكومتت هيچ سلطنتى به پا نخاسته است) (و لم يقم لسلطانك سلطان).
― (و هيچ برهان و بيانى تو را عاجز وامانده نساخته) (و لم يعيك برهان و لا بيان).
― (تو آن خدائى هستى كه همه چيز را با شمارش احصا كرده اى) (انت الذى احصيت كل شى ء عددا).
― (و براى هر چيز سرانجام و مدتى قرار داده اى) (و جعلت لكل شى ء امدا).
― (و هر چيز را با مقياس (حكمت) اندازه گرفته اى) (و قدرت كل شى ء تقديرا).
― (تو آن خدائى هستى كه دست شاهباز فكر و انديشه از رسيدن به ذاتت كوتاه شده) (انت الذى قصرت الاوهام عن ذاتيتك).
― (و فهمها و دركها از آشنائى و چگونگى كيفيت تو عاجز و ناتوانند) (و عجزت الافهام عن كيفيتك).
― (و دستگاه بينائى از درك مكان و موضع تو محروم گشته) (و لم تدرك الابصار موضع اينيتك).
― (تو آن خدائى هستى كه داراى هيچگونه حدى نيست تا محدود گردى) (انت الذى لاتحد فتكون محدودا).
― (و مثل و مانند ندارى تا كلمه ى (موجود) (همچون) سائر موجودات بر تو صدق كند) (و لم تمثل فتكون موجودا).
― (و نزاده اى تا كلمه ى (مولود) درباره ى تو به كار رود) (و لم تلد فتكون مولودا).
― (تو آن خدائى هستى كه ضدى همراه تو نيست تا با تو از در معاندت بيرون آيد) (انت الذى لا ضد معك فيعاندك).
― (و عدل و همتائى ندارى تا بر تو پيروز گردد) (و لا عدل لك فيكاثرك).
― (و شريك و همتائى ندارى تا با تو به معارضه برخيزد) (و لا ند لك فيعارضك).
― (تو آن خدائى هستى كه، آغاز كرده، اختراع نموده، از نو پديد آورده، نقش تازه به كار بسته و ساختمان هر چه را كه ساخته محكم بنيان نهاده است) (انت الذى ابتدا، و اخترع و استحدث، و ابتدع، و احسن صنع ما صنع).
― در سومين فراز امام عليه السلام خداوند را با كلمه ى (سبحانك) (منزهى تو) مخاطب ساخته و چنين مى گويد: (بار خداوندا) (منزهى تو كه شانت بزرگ است و در همه جا مقام و منزلت تو بلند و در آشكار ساختن حق، قرآن تو روشنگر) (سبحانك! ما اجل شانك، و اسنى فى الاماكن مكانك، و اصدع بالحق فرقانك!).
― (منزهى تو اى لطيف كه چه لطفت بسيار، اى مهربان كه چه رافتت فراوان، و اى حكيم كه چقدر شناسائيت افزون است) (سبحانك من لطيف ما الطفك، و رووف ما ارافك و حكيم ما اعرفك).
― (منزهى تو اى سلطان و صاحب قدرت كه دست هيچ معارضى به حد و مرز حكومتت نرسد، سخاوتمندى كه دامنه ى سخاوتت بسيار وسيع و گسترده، و بلند مرتبه اى كه پايگاه رفعتت بسيار بلند، صاحب جمال، مجد و كبريا و حمد و ستايش) (سبحانك من مليك ما امنعك، و جواد ما اوسعك و رفيع ما ارفعك ذو البهاء و المجد و الكبرياء و الحمد).
― (منزهى تو كه دستت را به خيرات و نيكيها گشوده اى و هدايت از جانب تو شناخته شده، بنابراين هر كس تو را به خاطر دين يا دنيا پى جويت شود تو را خواهد يافت) (سبحانك بسطت بالخيرات يدك، و عرفت الهدايه من عندك، فمن التمسك لدين او دنيا وجدك).
― (منزهى تو هر كس در حيطه علم تو قرار گرفته در برابرت خاضع شده، هر كس در ماوراى عرش تو است به خاطر عظمتت در پيشگاه تو خاشع گرديده و همه ى مخلوقت در برابر تو رشته ى انقياد و تسليم به گردن افكنده اند) (سبحانك خضع لك من جرى فى علمك، و خشع لعظمتك ما دون عرشك و انقاد للتسليم لك كل خلقك).
― (منزهى تو! كه نه با حس درك مى شوى نه با تجسس و تفحص و نه با تماس جسمى، نه با تو كيد توان كرد و نه مى توان تو را دور ساخت، نه مى شود با تو از در نزاع درآمد و نمى توان هرگز بر تو غلبه كرد، نمى توان با تو به جدال برخاست، نه با تو خدعه نمود و نه از در مكر و حيله درآمد) (سبحانك لا تحس و لا تجس و لا تمس و لا تكاد و لا تماط و لا تنازع و لا تجارى و لا تمارى و لا تخادع و لا تماكر).
― (منزهى تو، راه تو صاف و هموار فرمانت رشد و صواب، تو زنده و صمدى و از هر نظر بى نياز) (سبحانك سبيلك جدد، و امرك رشد، و انت حى صمد).
― (منزهى تو سخنت حكم است، قضا و فرمانت لازم و اراده ات عزم و تصميم) (سبحانك قولك حكم، و قضاوك حتم، و ارادتك عزم).
― (منزهى تو مشيتت را رد نتوان كرد و كلماتت را تغيير نتوان داد) (سبحانك لا راد لمشيتك، و لا مبدل لكلماتك).
― (منزهى تو اى صاحب آيات درخشان و اى خالق آسمانها و اى آفريننده ى انسانها) (سبحانك باهر الايات، فاطر السموات، بارى ء النسمات).
― در چهارمين فراز از دعا حمد و ستايش خداوند را از جهات گوناگون مورد توجه قرار داده مى گويد: (پروردگارا) (حمد و ستايش مخصوص تو است، ستايشى كه جاودانگى تو ادامه يابد) (لك الحمد حمد يدوم بدوامك).
― ستايش مخصوص تو است، ستايشى كه هماهنگ با نعمتهايت خالد و پاينده باشد) (و لك الحمد حمدا خالدا بنعمتك).
― (حمد و ستايش مخصوص تو است، ستايشى كه با كردار و خلقتت برابرى كند) (و لك الحمد حمدا يوازى صنعك).
― (ستايش مخصوص تو است، ستايشى كه بر رضا و خشنوديت بيفزايد) (و لك الحمد حمدا يزيد على رضاك).
― (ستايش مخصوص تو است، ستايشى كه با ستايش هر ستايشگرى همگام باشد) (و لك الحمد حمدا مع حمد كل حامد).
― و سپاس مخصوص تو است (سپاسى كه شكر و سپاس همه ى سپاسگزاران نسبت به آن قاصر و كوتاه باشد) (و شكرا يقصر عنه شكر كل شاكر).
― (ستايشى كه سزاوار هيچ كس جز تو نباشد و به وسيله ى آن جز به تو تقرب نتوان جست) (حمدا لا ينبغى الا لك، و لا يتقرب به الا اليك).
― (ستايشى كه موجب دوام ستايش اول و باعث درخواست دوام آخر گردد) (حمدت يستدام به الاول، و يستدعى به دوام الاخر).
― (ستايشى كه با گردش روزگاران، مضاعف شود و پياپى چندين برابر فزونى گيرد) (حمدا يتضاعف على كرور الازمنه و يتزايد اضعافا مترادفه).
― (ستايشى كه فرشتگان نگهبان از احصاء آن عاجز، و بر آنچه كاتبان نامه ثبت و احصاء كرده اند بيفزايد) (حمدا يعجز عن احصائه الحفظه، و يزيد على ما احصته فى كتابك الكتبه).
― (ستايشى كه هموزن عرش مجيدت و معادل كرسى بلند پايه ات باشد) (حمدا يوازن عرشك المجيد و يعادل كرسيك الرفيع).
― (ستايشى كه ثوابش از جانب تو تكميل، و پاداشش همه ى پاداشها را فراگيرد) (حمدا يكمل لديك ثوابه، و يستغرق كل جزاء جزاوه).
― (حمدى كه ظاهرش موافق باطنش، و باطنش با صدق نيت موافق) (حمدا ظاهرا وفق لباطنه، و باطنه وفق لصدق النيه).
― (ستايشى كه هيچ مخلوقى مانند آن تو را نستوده و احدى جز تو فضل و ارزش آن را نشناسد) (حمدا لم يحمدك خلق مثله، و لا يعرف احد سواك فضله).
― (ستايشى كه هر كس در شمارش آن تلاش كند (از جانب تو) كمك گردد) (حمدا يعان من اجتهد فى تعديده).
― (و هر كس در گستردگى آن تلاش نمايد تا به حد كمال برسد تاييد شود) (و يويد من اغرق نزعا فى توفيته).
― (ستايشى كه ستايشهاى آفريده ات را گرد آورد، و آنچه را كه بعدا خواهى آفريد به نظم كشد) (حمدا يجمع ما خلقت من الحمد، و ينتظم ما انت خالقه من بعد).
― (ستايشى كه هيچ ستايش ديگرى از آن به سخن تو نزديكتر نباشد) (حمدا لا حمد اقرب الى قولك منه).
― (حمدى كه (هيچ كس از ستايشگران تو، به وسيله ى آن از آن ستايشگرتر نباشد) (و لا احمد ممن يحمدك به).
― (ستايشى كه به وسيله ى فراوانى آن و به سبب كرمت، موجب فراوانى شود و با فزونى پياپى تفضلت، آن را پيوسته سازى) (حمدا يوجب بكرمك المزيد بوفوره، و تصله بمزيد بعد مزيد طولا منك).
― (ستايشى كه زيبنده ى ذات كريمت باشد و با عز و جلالت برابرى كند) (حمدا يجب لكرم وجهك، و يقابل عز جلالك).
― در پنجمين فراز اين دعا به درخواست رحمت و بركت براى محمد و آل محمد پرداخته، چنين مى گويد: (بار پروردگارا بر محمد و آل محمد، منتخب، گزيده، گرامى و مقرب درگاهت برترين درودهايت را فروفرست) (رب صل على محمد و آل محمد المنتجب المصطفى المكرم المقرب افضل صلواتك).
― (و او را با كاملترين بركاتت بركت ده) (و بارك عليه اتم بركاتك).
― (و او را با كامبخشترين رحمتهاى خود مورد رحمت قرار ده) (و ترحم عليه امتع رحماتك).
― (پروردگارا بر محمد و آلش درود فرست، درودى پاكيزه و رشد يابنده كه از آن پاكيزه تر و رشد يابنده تر نباشد) (رب صل على محمد و آله، صلاه زاكيه لاتكون صلاه ازكى منها).
― (بر او درود فرست درودى همواره در نمو و افزايش، درودى كه از آن فزاينده تر نباشد) (و صل عليه صلاه ناميه لاتكون صلاه انمى منها).
― (بر او درود فرست، درودى خشنودكننده كه هيچ درودى فوق آن تصور نشود) (و صل عليه صلاه راضيه لا تكون صلاه فوقها).
― (پروردگارا بر محمد و آلش درود فرست درودى كه او را خوشحال سازد و بر خشنوديش بيفزايد) (رب صل على محمد و آله، صلاه ترضيه و تزيد على رضاه).
― (بر او درود فرست، درودى كه تو را خشنود سازد و بر خشنوديت به خاطر او بيفزايد) (و صل عليه صلاه ترضيك و تزيد على رضاك له).
― (بر او درود فرست، درودى كه جز به آن درود برايش راضى نشوى و ديگرى را شايسته ى چنين درودى ندانى) (و صل عليه صلاه ترضى له الا بها و لا ترى غيره اهلا).
― (پروردگارا بر محمد و آلش درود فرست، درودى كه از منتهاى رضوان و خشنوديت بگذرد) (رب صل على محمد و آله، صلاه تجاوز رضوانك).
― (و پيوند و ارتباطش با بقاى تو متصل گردد) (و يتصل اتصالها ببقائك).
― (و درست همانند كلماتت كه فنا در آن راه ندارد پايان نگيرد) (و لا ينفذ كما لا تنفذ كلماتك).
― (پروردگارا بر محمد و آلش درود فرست، درودى كه صلوات و درود فرشتگان، انبياء، رسولان و اهل طاعت را به رشته ى نظم كشد) (رب صل على محمد و آله، صلاه تنتظم صلوات ملائكتك و انبيائك و رسلك و اهل طاعتك).
― (درودى كه شامل همه ى درودهاى بندگانت از جن، انس و پذيرندگان دعوتت گردد) (و تشتمل على صلوات عبادك من جنك و انسك و اهل اجابتك).
― (جامع درود همه ى كسانى را كه آفريده اى اعم از جماد، نبات و حيوان از انواع مخلوقاتت باشد) (و تجتمع على صلاه كل من ذراءت و براءت من اصناف خلقك).
― (پروردگارا بر او و آلش درود فرست، درودى كه همه ى درودهاى گذشته و جديد را احاطه كند) (رب صل عليه و آله، صلاه تحيط بكل صلاه سالفه و مستانفه).
― (بر او و بر آلش درود فرست، درودى كه موجب خشنودى تو و غير تو گردد) (و صل عليه و على آله، صلاه مرضيه لك و لمن دونك).
― (علاوه بر آن درودهائى ايجاد كنى كه در نزد آن درودهاى سابق را چند برابر سازى) (و تنشى ء مع ذلك صلوات تضاعف معها تلك الصلوات عندها).
― درودى كه (با گذشت ايام همچنان آن را در افزايش قرار دهى و چندين برابر سازى كه جز تو كسى نتواند آن را بشمرد) (و تزيدها على كرور الايام زياده فى تضاعيف لا يعدها غيرك).
― به دنبال اين قسمت پاكان اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مورد توجه قرار ده، عرض مى كند: (پروردگارا بر پاكيزه تران از اهل بيت او درود فرست) (رب صل على اطائب اهل بيته).
― (همانها كه براى قيام به امرت برگزيده اى) (الذين اخترتهم لامرك).
― (و خزينه ى علمت قرار داده اى) (و جعلتهم خزنه علمك).
― (و حافظان و نگهبانان دينت، خلفايت بر روى زمين بر بندگانت گردانده اى) (و حفظه دينك و خلفاءك فى ارضك، و حجبك على عبادك).
― (آنان كه با اراده ى خود از هر نوع آلودگى و پليدى پاك كرده اى) (و طهرتهم من الرجس و الدنس تطهيرا بارادتك).
― (همانا كه وسيله در پيشگاهت و طريق و راه به سوى بهشتت قرار داده اى) (و جعلتهم الوسيله اليك، و المسلك الى جنتك).
― (پروردگارا بر محمد و آلش درود فرست درودى كه به وسيله ى آن بخششها و كرامتهايت را نسبت به آنها بزرگ گردانى) (رب صل على محمد و آله، صلاه تجزل لهم بها من نحلك و كرامتك).
― (عطا و بخششهايت را براى آنها كامل كنى) (و تكمل لهم الاشياء من عطاياك ونوا فلك).
― (و حظ و بهره ى آنها را از عوائد و فوائدت سرشار گردانى) (و توفر عليهم الحظ من عوائدك و فوائدك).
― (پروردگارا بر او و آلش درود فرست، درودى كه در آغازش هيچ حد و مرزى، و مدتش را هيچ فرجامى و آخرش پايانى نداشته باشد) (رب صل عليه و عليهم، صلاه لا امد فى اولها و لا غايه لامدها، و لا نهايه لاخرها).
― پس از اين قسمت به وزن و سنگينى اين درودها پرداخته مى گويد: (بار پروردگارا بر آنها به وزن عرش خود و آنچه مادون آن است درود فرست) (رب صل عليهم زنه عرشك و ما دونه).
― (به اندازه گنجايش آسمانهايت و آنچه فوق آنهاست) (و ملاء سمواتك و ما فوقهن).
― (به تعداد رمينهايت و آنچه در زير آنها و مابين آنهاست) (و عدد ارضيك و ما تحتهن و ما بينهن).
― (درودى فرست كه موجب قرب مخصوص آنها به تو گردد) (صلاه تقربهم منك زلفى).
― (و مايه ى خشنودى تو و آنها گردد) (و تكون لك و لهم رضى).
― (و امثال و نظائر اين درودها تا ابد متصل و پى در پى آيد) (و متصله بنظائرهن ابدا).
― در ششمين فراز امام دعاهاى خود را با كلمه (اللهم) آغاز كرده و مطالبى را بدينگونه عرضه مى دارد: (بار خداوندا تو در هر زمان دين خود را به وسيله ى امامى تاييد فرموده اى) (اللهم انك ايدت دينك فى كل اوان بامام).
― (او را براى بندگانت به عنوان علم و نشانه و در آباديها و شهرهايت به عنوان چراغ راهنما برپا داشته اى) (اقمته علما لعبادك، و منارا فى بلادك).
― (و اين پس از آن انجام يافته، كه رشته ى ارتباط او را با رشته ى ارتباط خود پيوند داده اى) (بعد ان وصلت حبله بحبلك).
― (او را وسيله ى رسيدن به خشنودى خود، طاعتش را واجب و از معصيتش بر حذر داشته اى) (و جعلته الذريعه الى رضوانك، و افترضت طاعته، و حذرت معصيته).
― (به امتثال اوامرش و باز ايستادن در برابر نهيش فرمان داده اى) (و امرت بامتثال اوامره، و الانتهاء عند نهيه).
― (دستور داده اى كه هيچ كس بر او مقدم نشود و احدى از او واپس نماند) (و الا يتقدمه متقدم، و لا يتاخر عنه متاخر).
― (بنابراين او نگهدار پناهندگان، ملجاء مومنان، دستگيره ى محكم متمسكان و جمال و زيبائى جهانيان است) (فهو عصمه اللائذين، و كهف المومنين، و عروه المتمسكين، و بهاء العالمين).
― (بار خداوندا شكر نعمتهائى را كه به وليت انعام كرده اى به او الهام فرما، و به ما نيز در مورد نعمت وجود(ش) مثل آن را الهام كن) (اللهم فاوزع لوليك شكر ما انعمت به عليه، و اوزعنا مثله فيه).
― (از پيشگاه خود به او سلطنت يارى دهنده عنايت فرما) (و آته من لدنك سلطانا نصيرا).
― (درهاى فتح و پيروزى را به رويش به آسانى بگشا) (و افتح له فتحا يسيرا).
― (با تكيه گاه نيرومند خود او را اعانت كن) (و اعنه بركنك الاعز).
― (پشتش را محكم، بازويش را قوى و با چشم عنايت خود، وى را تحت رعايت خويش قرار ده) (و اشدد ازره، و قوه عضده، وراعه بعينك).
― (با حمايت خود به حفظش پرداز، با فرشتگانت ياريش كن و با پيروزترين سپاهت او را امداد نما) (و احمه بحفظك، و انصره بملائكتك، و امدده بجندك الاغلب).
― (به وسيله ى او كتابت، حدودت، شرايعت و سنن پيامبرت را كه- درود تو اى خداوندا بر او و آلش باد- برپا دار) (و اقم به كتابك و حدودك و شرائعك و سنن رسولك صلواتك اللهم عليه و آله).
― (به توسط او آنچه را كه ستمگران از نشانه هاى دينت را از بين برده اند احيا فرما) (و احى به ما اماته الظالمون من معالم دينك).
― (با او زنگارهاى جور و ظلم را از وجود شريعتت بزداى) (و اجل به صداء الجور عن طريقتك).
― (سختيها و مشكلات را از راه خود به وسيله ى او برطرف ساز) (و ابن به الضراء من سبيلك).
― (منحرفان از صراط خود را با او از ميان بردار) (و ازل به الناكبين عن صراطك).
― (و آنان كه تصميم ايجاد اعوجاج در راهت را دارند به وسيله ى او هلاك فرما) (و امحق به بغاه قصدك عوجا).
― (قلب و دلش را براى اوليائت نرم ساز) (و الن جانبه لاوليائك).
― (دست تسلطش را بر سر دشمنانت بگشاى) (و ابسط يده على اعدائك).
― (رافت، رحمت، عطوفت و شفقتش را بر ما ارزانى دار) (وهب لنا رافته و رحمته و تعطفه و تحننه).
― (ما را در برابر دستورهايش شنوا و مطيع قرار ده) (و اجعلنا له سامعين مطيعين).
― (ما را در راه رضايش تلاشگر، در يارى و دفاع از او حامى و در پيشگاه خود و پيامبرت- كه درود تو اى خداوند بر او و آلش باد- از مقربان قرار ده) (و فى رضاه ساعين، و الى نصرته و المدافعه عنه مكنفين، و اليك و الى رسولك صلواتك اللهم عليه و آله بذلك متقربين).
― به دنبال دعاهاى پيشين امام عليه السلام اولياء و دوستان پيامبر و آلش را مورد لطف قرار ده و براى آنان چنين دعا مى كند، (بار خدوندا بر اولياء و دوستانشان درود فرست همانها كه به مقام آنان معترف، در پيمودن راهشان تابع و پيرو آثار آنهايند) (اللهم و صل على اوليائهم المعترفين بمقامهم، المتبعين منهجهم، المقتفين آثارهم).
― (اولياء و دوستانى كه به دستگيره ى محكم آنان چنگ زده، به ولايتشان متمسك، به امامتشان اقتداء و در برابر فرمانشان تسليمند)
― (المستمسكين بعروتهم، المتمسكين بولايتهم، الموتمين بامامتهم، المسلمين لامرهم).
― (همانا كه در طاعتشان كوشا، براى ايام دولتشان منتظر و چشمشان به راه آنان است) (المجتهدين فى طاعتهم، المنتظرين ايامهم، المادين اليهم اعينهم).
― بر آنها درود فرست) (درودى پربركت، پاكيزه، رشد يابنده صبحگاهان، شامگاهان) (الصلوات المباركات الزاكيات الناميات الغاديات الرائحات).
― (بر آنان و بر ارواحشان سلام رسان، امر آنان را بر اساس تقوا مجتمع، شئون زندگيشان را اصلاح، توبه ى آنان را بپذير كه تو بسيار توبه پذيرى، رحيم و بهترين آمرزندگانى، و ما را با رحمتت- اى مهربانترين مهربانان- در دارالسلام با آنان قرار ده) (و سلم عليهم و على ارواحهم، و اجمع على التقوى امرهم، و اصلح لهم شوونهم، و تب عليهم، انك انت التواب الرحيم، و خير الغافرين، و اجعلنا معهم فى دارالسلام، برحمتك يا ارحم الراحمين).
― در هفتمين فراز به معرفى روز عرفه پرداخته و چگونگى بندگى خود در پيشگاه خدا را توضيح مى دهد مى گويد: (بار الها اين روز، روز عرفه است، روزى است كه آن را شرافت بخشيده اى، گرامى داشته اى، عظمت داده اى، رحمتت را در آن گسترده اى، عفوت را در آن (بر ما بندگان) منت نهاده اى و عطا و بخششت را در آن بزرگ و به بندگانت تفضل كرده اى) (اللهم و هذا يوم عرفه يوم شرفته و كرمته و عظمته، نشرت فيه رحمتك، و مننت فيه بعفوك، و اجزلت فيه عطيتك، و تفضلت به على عبادك).
― (بار الها من بنده توام همان بنده اى كه پيش از اينكه او را بيافرينى و بعد از آفريدنش او را مورد نعمت قرار داده اى) (اللهم و انا عبدك الذى انعمت عليه قبل خلقك له و بعد خلقك اياه).
― (او را از كسانى قرار داده اى كه به سوى دينت هدايتش كرده اى) (فجعلته ممن هديته لدينك).
― (بر انجام حق خود موفقش داشته اى) (و وفقته لحقك).
― (با رشته ى ولايت خود او را حفظ فرموده اى) (و عصمته بحبلك).
― (او را در حزب خويش داخل گردانيده اى) (و ادخلته فى حزبك).
― (و به موالات و دوستى با اوليائت و دشمنى با اعدائت ارشادش فرموده اى) (و ارشدته لمولاه اوليائك و معاداه اعدائك).
― (سپس او را فرمان داده اى ولى فرمان نبرده) (ثم امرته فلم ياتمر).
― (از كارهاى بد بازش داشته اى ولى باز نايستاده) (و زجرته فلم ينزجر).
― (او را از انجام معاصيت نهى كرده اى ولى با امرت مخالفت كرده و به سوى نهيت شتافته است) (و نهيته عن معصيتك، فخالف امرك الى نهيك).
― اما با صراحت اعتراف مى كند كه: (اين مخالفت از روى عناد با تو نبوده و نه از روى گردنكشى در برابر تو) (لا معانده لك، و لا استكبارا عليك).
― (بلكه هواى نفسش او را به چيزى فراخوانده كه تو او را از آن دور داشته و از آن بر حذرش ساخته اى) (بل دعاه هواه الى ما زيلته، و الى ما حذرته).
― (و دشمن تو و دشمن او وى را در اين راه كمك كرده است) (و اعانه على ذلك عدوك و عدوه).
― (اقدام نموده در حاليكه به تهديدهاى تو عارف و آشنا، به عفو تو اميدوار و به گذشت تو مطمئن بوده است) (فاقدم عليه عارفا بوعيدك، راجيا لعفوك، واثقا بتجاوزك).
― (در صورتى كه او با همه ى اين نعمتها سزاوارترين بندگان تو بود كه به آن كار اقدام نكند) (و كان احق عبادك مع ما مننت عليه الا يفعل).
― (و اكنون اين منم كه در پيشگاه تو (ايستاده ام) كوچك، خوار و ذليل، خاضع، خائف و معترف به گناهان عظيمى كه بر دوش كشيده ام) (و ها انا ذا بين يديك صاغرا ذليلا خاضعا خاشعا خائفا معترفا بعظيم من الذنوب تحملته).
― ((و معترف) به خطاهاى بزرگى كه مرتكب شده ام) (و جليل من الخطايا اجترمته).
― (به عفو و گذشتت پناهنده و به رحمتت ملتجى) (مستجيرا بصفحك، لائذا برحمتك).
― (به يقين مى دانم كه احدى نمى تواند در برابر تو به من پناه دهد و يا مرا از عذاب و عقاب تو باز دارد) (موقنا انه لا يجيرونى منك مجير، و لا يمنعنى منك مانع).
― (بنابراين لطف و محبت خود را به من بازگردان، همانگونه كه ستر و پوشش خود را بر كسى كه مرتكب گناه شده مى پوشانى) (فعد على بما تعود به- على من اقترف- من تغمدك).
― (عفو و بخششت را به همان مقدار به من عطا فرما كه آن را بر كسى كه تسليم پيشگاه تو است مى بخشى) (وجد على بما تجود به- على من القى بيده اليك- من عفوك).
― (بر من منت گذار و غفران و آمرزشت را شامل حالم گردان، به همان مقدار كه به شخص آرزومند در پيشگاهت مى بخشى و در نظرت بزرگ نمى نمايد) (و امنن على- بما لا يتعاظمك ان تمن على من املك- من غفرانك).
― (در اين روز براى من نصيبى قرار ده كه به حظ و بهره از رضوان تو نائل آيم) (و اجعل لى فى هذا اليوم نصيبا انال به حظا من رضوانك).
― (مرا از آنچه بندگان تلاشگر در راه عبادتت به ارمغان مى آورند تهيدست بر مگردان) (و لا تردنى صفرا مما ينقلب به المتعبدون لك من عبادك).
― (درست است كه من اعمال شايسته اى را كه آنها از پيش فرستاده اند قبلا نفرستاده ام اما توحيد تو، نفى اضداد، امثال، و اشباه تو را پيشاپيش تقديم داشته ام) (و انى و ان لم اقدم ما قدموه من الصالحات فقد قدمت توحيدك و نفى الاضداد و الانداد و الاشباه عنك).
― (و من در ورود (به بارگاه بندگيت) از درهائى وارد شده ام كه تو فرمان داده اى بايد از آنها وارد شد) (و اتيتك من الابواب التى امرت ان توتى منها).
― (با وسيله اى به تو تقرب جسته ام كه احدى جز به آن نمى تواند به تو تقرب جويد) (و تقربت اليك بما لا يقرب احد منك الا بالتقرب به).
― (و به دنبال آن بازگشت به سويت، ابراز خوارى مسكنت در برابرت، حسن ظن و اطمينان به تو را به بدرقه آورده ام) (ثم اتبعت ذلك بالانابه اليك، و التذلل و الاستكانه لك، و حسن الظن بك، و الثقه بما عندك).
― (آنگاه اميدوارى به تو را- كه كمتر شخص اميدوار از آن نوميد مى شود- را ضميمه آن ساخته ام) (و شفعته برجائك الذى قل ما يخيب عليه راجيك).
― (از تو همانند شخص حقير، خوار، نيازمند، فقير، ترسان و پناه خواه درخواستم را ابراز داشته ام) (و سالتك مساله الحقير الذليل البائس الفقير الخائف المستجير).
― (با اين حال (خواسته هايم) از روى ترس، تضرع، پناهخواهى و ملجاءطلبى بوده است، نه از روى گردنكشى كبرآميز همچون متكبران و نه از روى جرئت و خاطرجمعى مطيعان و نه از سربلند پروازى به اعتماد شفاعت شافعان) (و مع ذلك خيفه و تضرعا و تعوذا و تلوذا، لا مستطيلا بتكبر المتكبرين، و لا متعاليا بداله المطيعين، و لا مستطيلا بشفاعه الشافعين).
― (و من- گذشته از همه ى اينها- كمترين كمتران و خوارترين خواران، مانند ذره اى يا كوچكتر از آنم) (و انا بعد اقل الاقلين، و اذل الاذلين، و مثل الذره او دونها).
― (بنابراين اى خدائى كه در مواخذه ى بدكاران شتاب نكرده اى) (فيا من لم يعاجل المسيئين).
― (مترفان را از درگاهت نمى رانى) (و لا ينده المترفين).
― (اى كسى كه منت مى گذارى و از خطاى لغزش كاران در مى گذرى) (و يا من يمن باقاله العاثرين).
― (و از راه تفضل، خطاكاران را مهلت مى بخشى) (و يتفضل بانظار الخاطئين).
― در هشتمين فراز كه امام عليه السلام خواسته هاى خود را با كلمه ى (انا) (من) ادامه مى دهد چنين عرضه مى دارد: (من همان گناهكار معترف و همان خطاكار لغزشكارم (مرا مشمول الطاف خود قرار ده)) (انا المسى ء المعترف الخاطى ء العاثر).
― (منم همان كسى كه با جرئت در برابر تو اقدام به گناه نموده) (انا الذى اقدم عليك مجترئا).
― (من همانم كه از روى عمد تو را نافرمانى كرده) (انا الذى عصاك متعمدا).
― (من همانم كه خود را (به هنگام گناه) از بندگانت مخفى نموده ولى با تو آشكارا از در مبارزه در آمده) (انا الذى استخفى من عبادك و بارزك).
― (من همانم كه از بندگان تو ترسيده اما از تو خويشتن را در امان ديده) (انا الذى هاب عبادك و امنك).
― (من همانم كه از سطوت و هيبت تو نترسيده و از خشم تو نهراسيده) (انا الذى لم يرهب سطوتك و لم يخف باسك).
― (من همان جنايتكار بر خويشتنم) (انا الجانى على نفسه).
― (من همان گروگان بلاهاى خودم) (انا المرتهن ببليته).
― (من همان كم حيايم) (انا القليل الحياء).
― (من همان گرفتارى رنجهاى طولانيم) (انا الطويل العناء).
― (تو را سوگند مى دهم به حق آن كس كه از ميان خلقت برگزيده اى) (بحق من انتجبت من خلقك).
― (به حق آن كس كه براى خويش انتخاب كرده اى) (و بمن اصطفيته لنفسك).
― (به حق آن كس كه از ميان آفريدگانت اختيار فرموده اى) (بحق من اخترت من بريتك).
― (به حق آن كس كه براى شئون خويش پسنديده اى) (و من اجتبيت لشانك).
― (به كسى كه طاعتش را به طاعت خود ربط داده اى) (بحق من وصلت طاعته بطاعتك).
― (و به حق كسى كه معصيت و نافرمانيش را همچون نافرمانى خويش قرار داده اى) (و من جعلت معصيته كمعصيتك).
― (به حق آن كس كه دوستى و موالاتش را با دوستى و موالات خود مقرون فرموده اى) (بحق من قرنت موالاته بموالاتك).
― (و كسى كه دشمنيش را با دشمنى خويش ارتباط داده اى) (و من نطت معاداته بمعاداتك).
― به حق همه ى اينها تو را سوگند مى دهم (همين امروز مرا در جامه ى عفو و بخششت بپوشان، همانگونه كه بر افرادى كه به تو ملتجى شده در حاليكه زارى مى كند و پناه آورده در حال استغفار و توبه است مى پوشانى) (تغمدنى فى يومى هذا بما تتغمد به من جار اليك متنصلا، و عاذ باستغفارك تائبا).
― (مرا تولى و سرپرستى كن همانگونه كه اهل طاعت، قرب و منزلت در پيشگاه خويش را سرپرستى مى كنى) (و تولنى بما تتولى به اهل طاعتك و الزلفى لديك و المكانه منك).
― (مرا اختصاص ده به آنچه اختصاص مى دهى كسى را كه به عهدت وفا كرده در راه تو خود را به زحمت افكنده، و در تحصيل رضايتت خويشتن را خسته نموده است) (و توحدنى بما تتوحد به من وفى بعهدك، و اتعب نفسه فى ذاتك، و اجهدها فى مرضاتك).
― (مرا در كوتاهى در حقت، تعدى از حدودت و تجاوز از احكامت مواخذه مفرما) (و لا تواخذنى بتفريطى فى جنبك، و تعدى طورى فى حدودك، و مجاوزه احكامك).
― (با مهلت دادن، مرا به بلاى استدراج- همانند بلاى استدراج كسى كه خير و نيكى در نزد خود را از من دريغ داشته، و حتى تو را در حلول نعمتش بر من شريك ندانسته است- غافلگير مفرما) (و لا تستدرجنى باملائك لى استدراج من منعنى خير ما عنده، و لم يشركك فى حلول نعمته بى).
― (مرا از خواب بى خبران، خواب آلودگى مسرفان و چرت زدن مخذولان متنبه فرما) (و نهبنى من رقده الغافلين، و سنه المسرفين و نعسه المخذولين).
― (قلب مرا بگير و به راهى وادار كه اطاعت كاران را به آن گماشته اى، عبادت كاران را به آن متعهد ساخته اى و مسامحه كاران را به وسيله ى آن رهائى بخشيده اى) (و خذ بقلبى الى ما استعملت به القانتين، و استعبدت به المتعبدين، و استنقذت به المتهاونين).
― (از آنچه موجب دوريم از تو مى شود، بين من و بهره ام از تو فاصله مى اندازد و تلاشهاى من در پيشگاه تو را سد مى كند، پناه ده) (و اعذنى مما يباعدنى عنك، و يحول بينى و بين حظى منك، و يصدنى عما احاول لديك).
― (پوئيدن راه خيرات به سوى خود، مسابقه به سوى آن از راهى كه تو امر فرموده اى، و مبارزه و منازعه در انجام آن، آنطور كه تو اراده كرده اى را برايم سهل و آسان فرما) (و سهل لى مسلك الخيرات اليك، و المسابقه اليها من حيث امرت، و المشاحه فيها على ما اردت).
― (مرا در جمع كسانى كه نسبت به تهديد و وعيد تو استخفاف ورزيده اند و تباهشان مى سازى نابود فرما) (و لا تمحقنى فيمن تمحق من المستخفين بما اوعدت).
― (مرا همراه كسانى كه در معرض خشم تو قرار گرفته اند و هلاكشان مى كنى به هلاكت مرسان) (و لا تهلكنى مع من تهلك من المعترضين لمقتك).
― (مرا در عداد كسانى كه از راه تو منحرف شده و در همشان مى شكنى در هم مشكن) (و لا تتبرنى فيمن تتبر من المنحرفين عن سبلك).
― (مرا از گردابهاى فتنه نجات ده) (و نجنى من غمرات الفتنه).
― (از گلوگاههاى بلا خلاص فرما) (و خلصنى من لهوات البلوى).
― (از غافلگير شدن در مهلت پناه ده) (و اجرنى من اخذ الاملاء).
― (بين من و بين دشمنى كه مرا گمراه مى كند هوا هوسى كه به هلاكت مى رساند، نقص و عيبى كه مرا فراگيرد حائل شو) (و حل بينى و بين عدو يضلنى، و هوى يوبقنى، و منقصه ترهقنى).
― (از من اعراض مفرما همانند اعراض از كسى كه بعد از خشم و غضبت، ديگر از او راضى نمى شوى) (و لا تعرض عنى اعراض من لا ترضى عنه بعد غضبك).
― (مرا از آرزو و اميد (به عطايت) مايوس مفرما، به گونه اى كه موجب شود نوميدى از رحمت بر من غلبه نمايد) (و لا تويسنى من الامل فيك، فيغلب على القنوط من رحمتك).
― (به من آنقدر مبخش كه تاب تحمل آن را نداشته و از فزونى فضل و محبتى كه به من تحميل مى كنى گرانبارم كنى و از پاى در آورى) (و لا تمنحنى بما لا طاقه لى به، فتبهظنى مما تحملنيه من فضل محبتك).
― (مرا از دستت رها مساز، مانند رها ساختن كسى كه هيچ خيرى در او نيست، و هيچ نيازى به او ندارى و هيچ بازگشتى برايش وجود ندارد) (و لا ترسلنى من يدك ارسال من لا خير فيه، و لا حاجه بك اليه، و لا انابه له).
― (مرا به دور مينداز، همانند دور انداختن كسى كه از چشم تو ساقط شده است) (و لا ترم بى رمى من سقط من عين رعايتك).
― (همانند سقوط كسى كه رسوائى از ناحيه تو شامل حالش شده است) (و من اشتمل عليه الخزى من عندك).
― (بلكه دستم را بگير و از سقوط فروافتادگان، وحشت گمراهان، لغزش مغروران، و ورطه ى هلاك شدگان (نجاتم ده)) (بل خذ بيدى من سقطه المتردين، و وهله المتعسفين و زله المغرورين، و ورطه الهالكين).
― (از گرفتاريهائى كه طبقات بندگان و كنيزانت را به آن مبتلا ساخته اى، مرا معاف دار) (و عافنى مما ابتليت به طبقات عبيدك و امائك).
― (مرا به درجات كسى برسان، كه به او عنايت دارى، نعمت بخشيده اى، از او راضى هستى، بالاخره به او زندگى ستوده بخشيده اى و با سعادت از دنيا برده اى) (و بلغنى مبالغ من عنيت به، و انعمت عليه، و رضيت عنه، فاعشته حميدا، و توفيته سعيدا).
― (طوق دورى گزيدن از آنچه حسنات و نيكيها را حبط مى كند و بركات را از بين مى برد، به گردنم بيفكن) (و طوقنى طوق الاقلاع عما يحبط الحسنات، و يذهب بالبركات).
― (پرده ى امتناع و انزجار از اعمال قبيح و رسوائيهاى گناهان بزرگ را بر قلبم بپوشان) (و اشعر قلبى الازدجار عن قبائح السيئات و فواضح الحوبات).
― (مرا به كارى كه جز با كمك تو به آن دسترسى پيدا نمى كنم و از آنچه غير از آن تو را از من راضى نمى كند، مشغول مدار) (و لا تشغلنى بما لا ادركه الا بك عما لا يرضيك عنى غيره).
― (محبت و دوستى دنياى پست كه انسان را از آنچه در نزد تو است بازمى دارد، از طلب وسيله به سوى تو منع مى كند، و از تقرب به سوى تو غافل مى سازد را از دلم بركن) (و انزع من قلبى حب دنيا دنيه، تنهى عما عندك، و تصد عن ابتغاء الوسيله اليك، و تذهل عن التقرب منك).
― (تنهائى براى مناجات با خودت را در شب و روز در نظرم بياراى) (و زين لى التفرد بمناجاتك بالليل و النهار).
― (عصمتى به من ببخش كه مرا به خشيت و ترس از تو نزديك سازد) (وهب لى عصمه تدنينى من خشيتك).
― (از ارتكاب محرماتت جدا نمايد) (و تقطعنى عن ركوب محارمك).
― (و از اسارت گناهان بزرگ مرا آزاد كند) (و تفكنى من اسر العظائم).
― (طهارت و پاكيزگى از آلودگى گناه را به من ببخش) (وهب لى التطهير من دنس العصيان).
― (كثافت و چرك خطاها را از من بزداى) (و اذهب عنى درن الخطايا).
― (جامه ى عافيتت را بر من بپوشان) (و سربلنى بسربال عافيتك).
― (رداء سلامت و عافيت زا را به من بازگردان) (و ردنى رداء معافاتك).
― (به خلعت نعمتهاى كاملت مرا مجلل دار) (و جللنى سوابغ نعمائك).
― (فضل و نعمتت را بر من ظاهر و آشكار گردان) (و ظاهر لدى فضلك و طولك).
― (با توفيق و راهنمائى خود مرا مويد دار) (و ايدنى بتوفيقك و تسديدك).
― (بر نيت شايسته و سخن پسنديده و عمل نيك مرا اعانت فرما) (و اعنى على صالح النيه، و مرضى القول، و مستحسن العمل).
― (به جاى حول و قوه ى خودت مرا به حول و قوه ى خودم وامگذار) (و لا تكلنى الى حولى و قوتى دون حولك و قوتك).
― (در آن روز كه مرا براى ملاقات خود مبعوث مى سازى رسوا مفرما) (و لا تخزنى يوم تبعثنى للقائك).
― (در پيشگاه اولياء و دوستانت مرا مفتضح مساز) (و لا تفضحنى بين يدى اوليائك).
― (ياد خويش را از خاطرم مبر) (و لا تنسنى ذكرك).
― (و شكر و سپاست را از من سلب منما) (و لا تذهب عنى شكرك).
― (بلكه همواره در آن مواردى كه سهو و غفلت براى جاهلان نسبت به نعمتهايت پيش مى آيد مرا ملازم (ياد) و شكرت گردان) (بل الزمينه فى احوال السهو عند غفلات الجاهلين لالائك).
― (به من الهام فرما كه نسبت به آنچه به من بخشيده اى تو را ثنا گويم، و به آنچه برايم فرستاده اى اعتراف كنم) (و اوزعنى ان اثنى بما اوليتنيه، و اعترف بما اسديته الى).
― (رغبت و توجه مرا به سوى خودت فوق رغبت و توجه همه ى راغبان به سويت قرار ده) (و اجعل رغبتى اليك فوق رغبه الراغبين).
― (حمد و ستايشم نسبت به خود را فوق ستايش همه ى ستايشگران مقرر دار) (و حمدى اياك فوق حمد الحامدين).
― (به هنگام احتياجم به سويت مرا مخذول مدار) (و لا تخذلنى عند فاقتى اليك).
― (به واسطه ى اعمال بدى كه برايت فرستاده ام مرا به هلاكت ميفكن) (و لا تهلكنى بما اسديته اليك).
― (آنچنان كه با معاندانت روبرو شده اى با من روبرو نشو) (و لا تجبهنى بما جبهت به المعاندين لك).
― (زيرا من منقاد و تسليم توام) (فانى لك مسلم).
― (مى دانم كه حجت تو بر من تمام است) (اعلم ان الحجه لك).
― (تو اولى به فضل و بخششى) (و انك اولى بالفضل).
― (عادت تو به احسان از همه بيشتر است) (و اعود بالاحسان).
― (و اهل تقوى و اهل مغفرتى) (و اهل التقوى، و اهل المغفره).
― ((مى دانم كه) تو در عفو كردن و بخشيدن سزاوارترى از عقاب و كيفر نمودن) (و انك بان تعفو اولى منك بان تعاقب).
― (و به اينكه پرده پوشى فرمائى نزديكترى تا پرده درى كنى) (و انك بان تستر اقرب منك الى ان تشهر).
― (بنابراين مرا با حيات طيب و پاكيزه زنده بدار، آنچنان كه طبق اراده ى من انتظام پذيرد) (فاحينى حياه طيبه، تنتظم بما اريد).
― (بدان مرحله رسد كه محبوب من باشد آنگونه كه هيچ عملى كه در نزد تو ناپسند است بجا نياورم) (و تبلغ ما احب من حيث لا آتى ما تكره).
― (و آنچه را كه نهى كرده اى مرتكب نشوم) (و لا ارتكب ما نهيت عنه).
― (مرا بميران، اما مردن كسى كه نورش در پيش رو و از جانب راستش در حركت است) (و امتنى ميته من يسعى نوره بين يديه و عن يمينه).
― (مرا در پيشگاه خود خوار و ذليل فرما، ولى در پيشگاه مخلوقت عزيز دار) (و ذللنى بين يديك، و اعزنى عند خلقك).
― (به هنگامى كه با تو خلوت كنم مرا حقير و پست ساز، اما در بين بندگانت بلند و سرفراز گردان) (وضعنى اذا خلوت بك، و ارفعنى بين عبادك).
― (مرا در برابر كسى كه از من بى نياز است غنى گردان، اما در پيشگاه خودت بر فقر و فاقه ام بيفزاى) (و اغننى عمن هو غنى عنى، وزدنى اليك فاقه و فقرا).
― (مرا از شماتت دشمنان، از نزول بلا و از ذلت و رنج، پناه ده)
― (و اعذنى من شماته الاعداء، و من حلول البلاء، و من الذل و العناء).
― (و در مورد گناهانى كه از من اطلاع دارى به همان اندازه مرا بپوشان- كه قادر بر انتقام- اگر حملش نبود انتقام مى گرفت) (تغمدنى فيما اطلعت عليه منى بما يتغمد به القادر على البطش لو لا حمله).
― ((به همان اندازه كه مواخذه كننده ى جرائم- اگر مدارائيش نبود- مواخذه مى نمود) (و الاخذ على الجريره لو لا اناته).
― (هرگاه اراده ى فتنه يا بدى نسبت به قومى نمودى مرا به خاطر پناهندگى به خود از آن فتنه نجات ده) (و اذا اردت بقوم فتنه او سوء فنجنى منها لواذا بك).
― (چون مرا در اين دنيا در موقف فضاحت و رسوائى برپا نداشتى، در آخرتت نيز مرا در چنين موضعى برپاى مدار) (و اذ لم تقمنى مقام فضيحه فى دنياك، فلا تقمنى مثله فى آخرتك).
― (اوائل نعمتهايت را نسبت به من با اواخر آن، و فوائد قديمت را با تازه هاى آن، برايم توام ساز) (و اشفع لى اوائل مننك باواخرها، و قديم فوائدك بحوادثها).
― (آن قدر مهلتم مده كه با آن، قلبم به قساوت گرايد) (و لا تمدد لى مدا يقسو معه قلبى).
― (مرا به مصيبت كوبنده اى دچار مكن كه آبرو و ارزشم از بين برود)
― (و لا تقرعنى قارعه يذهب لها بهائى).
― (بر من علامت خست و حقارت منه، كه به واسطه ى آن قدر و ارزشم ناچيز گردد) (و لا تسمنى خسيسه يصغر لها قدرى).
― (عيب و نقصى در من قرار مده كه به واسطه ى آن مقام و موقعيتم مجهول ماند) (و لا نقيصه يجهل من اجلها مكانى).
― (مرا آنچنان مترسان كه در اثر آن نوميد گردم) (و لا ترعنى روعه ابلس بها).
― (و آنچنان بيم مده كه هراسان گردم) (و لا خيفه اوجس دونها).
― در فراز نهم از اين دعا خواسته هاى خود به صورت مثبت را چنين ادامه مى دهد:
― (هيبتم را در بيم و ترس از تهديدت، پرهيزم را از اتمام حجت و انذارت، و خوف و خشيتم را به هنگام تلاوت آياتت قرار ده) (اجعل هيبتى فى وعيدك، و حذرى من اعذارك و انذارك، و رهبتى عند تلاوه آياتك).
― (شبم را با بيدار ساختنم براى عبادتت) (و اعمر ليلى بايقاظى فيه لعبادتك).
― (تنهائيم را براى تهجد و شب زنده داريت، تجردم را براى انس و آرامش به سويت، فرود آوردن حوائجم در نزدت، سئوال و اصرارم را براى آزاد كردن خود از آتشت، و پناه دادنم را براى نجات از عذاب اهل جهنمت، عمران و آباد ساز) (و تفردى بالتهجد لك، و تجردى بسكونى اليك، و انزال حوائجى بك، و منازلتى اياك فى فكاك رقبتى من نارك، و اجارتى مما فيه اهلها من عذابك).
― (مرا در ميان طغيانم همچنان نابينا و سرگردان، و در گرداب نادانيم بى خبر- تا زمانى معين- وامگذار) (و لا تذرنى فى طغيانى عامها، و لا فى غمرتى ساهيا حتى حين).
― (مرا مايه ى موعظه و پند، پندپذيران قرار مده) (و لا تجعلنى عظه لمن اتعظ).
― (وسيله ى عبرت براى كسانى كه مى خواهند عبرت پذيرند مگردان) (و لا نكالا لمن اعتبر).
― (همچنين مايه ى آزمايش و فتنه براى ناظران قرار مده) (و لا فتنه لمن نظر).
― (مرا در زمره ى كسانى كه با آنها مكر و خدعه مى كنى مگذار) (و لا تمكر بى فيمن تمكر به).
― در انجام اعمال نيك (ديگرى را به جاى من مگزين) (و لا تستبدل بى غيرى).
― (نامم را تغيير مده) (و لا تغير لى اسما).
― (جسمم را دگرگون مساز) (و لا تبدل لى جسما).
― (مرا مضحكه ى خلق و مسخره ى خويش قرار مده) (و لا تتخذنى هزوا لخلقك و لا سخريا لك).
― (مرا جز براى تبعيت از رضاى خودت و جز براى انتقام گرفتن بخاطر خويش، در مشكلات و زحمت مينداز) (و لا تبعا الا لمرضاتك، و لا ممتهنا الا بالانتقام لك).
― (خنكى عفوت، حلاوت رحمتت، روح و ريحانت و جنت نعيمت را در من ايجاد كن) (و اوجدنى برد عفوك، و حلاوه رحمتك و روحك و ريحانك، و جنه نعيمك).
― (با وسعت و گشايشى از وسعتهائى كه مى بخشى، طعم فراغ و آسايش در راه آنچه دوست دارى و همچنين طعم تلاش و كوشش در آنچه موجب تقرب به پيشگاه و در نزد تو است به من بچشان)
― (و اذقنى طعم الفراغ لما تحب بسعه من سعتك، و الاجتهاد فيما يزلف لديك و عندك).
― (تحفه اى از تحفه هايت را به من عنايت فرما) (و اتحفنى بتحفه من تحفاتك).
― (تجارتم را سودمند و بازگشتم را بى زيان قرار ده) (و اجعل تجارتى رابحه و كرتى غير خاسره).
― (مرا از مقام خود بترسان) (و اخفنى مقامك).
― (در راه لقاء خود مشتاقم فرما) (و شوقنى لقاءك).
― (توبه ى خالص مرا بپذير) (و تب على توبه نصوحا).
― (توبه اى كه با آن هيچ گناهى اعم از كوچك و بزرگ باقى نگذارى)
― (لا تبق معها ذنوبا صغيره و لا كبيره).
― (نيز همراه آن هيچ گناه علنى و پنهان وامگذار) (و لا تذر معها علانيه و لا سريره).
― (كينه ى مومنان را از دلم بركن) (و انزع الغل من صدرى للمومنين).
― (قلبم را بر خاشعان معطوف دار) (و اعطف بقلبى على الخاشعين).
― (با من همانگونه باش كه با صالحانى) (و كن لى كما تكون للصالحين).
― (مرا به حيله و زيور پرهيزكاران بياراى) (و حلنى حليه المتقين).
― (براى من زبان صدقى در بين آيندگان و ذكر خير روزافزونى در واپسينان (آنها) قرار ده) (و اجعل لى لسان صدق فى الغابرين، و ذكرا ناميا فى الاخرين).
― (عرصه ى اولين را برايم كامل ساز) (و واف بى عرصه الاولين).
― (وسعت نعمتت را بر من تمام فرما) (و تمم سبوغ نعمتك على).
― (كرامتهاى نعمت را در نزد من آشكار ساز) (و ظاهر كراماتها لدى).
― (دست مرا از عطاياى خود پر ساز) (املاء من فوائدك يدى).
― (بهترين مواهبت را به سويم گسيل دار) (وسق كرائم مواهبك الى).
― (پاكترين اولياء و دوستانت را در بهشتى كه آن را براى برگزيدگان خود مزين ساخته اى همسايه ام قرار ده) (و جاور بى الاطيبين من اوليائك فى الجنان التى زينتها لاصفيائك).
― (در مقاماتى كه براى دوستانت مهيا ساخته اى مرا به بهترين خلعتهاى خود مجلل دار) (و جللنى شرائف نحلك فى المقامات المعده لاحبائك).
― (در كنف خويش جايگاهى برايم قرار ده كه با آرامش در آن پناه گيرم و منزلى كه آن را انتخاب نمايم و ديده را با آن روشن سازم)
― (و اجعل لى عندك مقيلا آوى اليه مطمئنا، و مثابه اتبووها و اقر عينا).
― (مرا با گناهان بزرگ مسنج) (و لا تقايسنى بعظيمات الجرائر).
― (در روز آشكار شدن اسرار، مرا به هلاكت ميفكن) (و لا تهلكنى يوم تبلى السرائر).
― (هر گونه شك و شبهه اى را از من بزداى) (و ازل عنى كل شك و شبهه).
― (از هر رحمتى راهى به سوى حق برايم بگشا) (و اجعل لى فى الحق طريقا من كل رحمه).
― (سهميه ى مواهب مرا از عطاياى خود سرشار گردان) (و اجزل لى قسم المواهب من نوالك).
― (بهره هاى احسان از فضل نعمت خود را بر من وافر گردان) (و وفر على حظوظ الاحسان من افضالك).
― (قلبم را به آنچه در نزد تو است مطمئن ساز) (و اجعل قلبى واثقا بما عندك).
― (تمام همتم را در راهى كه مربوط به تو است مبذول دار) (و همى مستفرغا لما هو لك).
― (مرا به كارى وادار كه خالصان درگاهت را به آن مى گمارى)
― (و استعملنى بما تستعمل به خالصتك).
― (قلب مرا به هنگام غفلت عقلها از تشخيص، با آب طاعت خودت سيراب ساز) (و اشرب قلبى عند ذهول العقول طاعتك).
― ((بار خداوندا نعمت) غنا و بى نيازى، عفت و پاكدامنى، آسايش، معافات، تندرستى و وسعت روزى، آرامش و عافيت را براى من جمع فرما) (و اجمع لى الغنى و العفاف و الدعه و المعافاه و الصحه و السعه و الطمانينه و العافيه).
― (حسنات و كارهاى نيكم را با گناهانى كه با آنها مخلوط مى گردد، حبط و نابود مفرما) (و لا تحبط حسناتى بما يشوبها من معصيتك).
― (لذت خلوتهايم را با امتحان و آزمايشى كه به وسيله ى نعمت يا محنت عارض مى گردد، تباه مساز) (و لا خلواتى بما يعرض لى من نزغات فتنتك).
― (آبرويم را از اينكه دست طلب به پيش كسى از عالميان دراز كنم، حفظ فرما) (و صن وجهى عن الطلب الى احد من العالمين).
― (از درخواست و التماس آنچه در نزد فاسقان و گناهكاران است مرا حفظ فرما) (و ذبنى عن التماس ما عند الفاسقين).
― (مرا پشتيبان ستمكاران قرار مده) (و لا تجعلنى للظالمين ظهيرا).
― (در محو كتاب خود مرا همكار و ياور آنها مگردان) (و لا لهم على محو كتابك يدا و نصيرا).
― (از جائى كه من خبر ندارم، آنچنان نگهبانيم كن كه با آن از همه ى ناراحتيها محفوظ مانم) (و حطنى من حيث لا اعلم حياطه تقينى بها).
― (بر روى من درهاى توبه، رحمت، رافت و روزى واسعت را بگشاى كه من نيز از راغبان به سوى توام) (و افتح لى ابواب توبتك و رحمتك و رافتك و رزقك الواسع انى اليك من الراغبين).
― (انعامت را بر من كامل فرما كه تو بهترين بخشندگان نعمتى) (و اتمم لى انعامك، انك خير المنعمين).
― (و باقيمانده ى عمرم را بخاطر خشنودى خودت در حج و عمره قرار ده، اى پروردگار عالميان) (و اجعل باقى عمرى فى الحج و العمره ابتغاء وجهك يا رب العالمين).
― و صلى الله على محمد و آله الطيبين الطاهرين، و السلام عليه و عليهم ابد الابدين.
