سفارش دوّم: احسان به والدين و اولاد
« وَبِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَـنًا »[23]
به پدر و مادر خوبى كنيد. نمى گويد احترام كنيد، مى گويد: احسان كنيد؛ يعنى ديدن آنها برويد، كمبودشان را جبران كنيد،[24] آنها را سراى سالمندان نبريد كه جگرشان بسوزد و آهشان زندگى شما را به باد بدهد، دنبال برنامه هاى غربى كه برنامه هاى الهى را تعطيل مى كنند.و به جاى احسان به والدين آن ها را از خانه بيرون كرده و به آسايشگاه ها مى فرستند نباشيد. پيرو قرآن باشيد كه مى فرمايد:
هر آه آنها يك ستون زندگى شما را مى شكند.
« وَبِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَـنًا »
پيامبر صلى الله عليه و آله هم مثل من و شما دوست داشت كه پدر و مادر در كنارش باشند، خدا فرمود: حبيب من! قبل از ولادت تو من پدرت را بردم، آن موقع پدرت بيست ساله بود.و در پنج سالگى مادرت را بردم، نگذاشتم بمانند. اگر مى ماندند و تو مبعوث به رسالت مى شدى و آنها زنده بودند، بار نبوت و بار رعايت حق پدر و مادر كمرت را مى شكست. من آنها را از دنيا بردم كه از يك بار سنگين راحت باشى.[25]
سفارش سوم: نهايت خدمت به والدين
براى پدر و مادرت نمى خواهد آيت الله، وكيل يا وزير باشى، قرآن مجيد مى فرمايد:
« وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ »[26]
نهايت تواضع را به آنها نشان بده. البته اگر حرف آنها مخالف حرف خدا است، با محبت گوش كن؛ بگو: چشم، اما عمل نكن. گاهى دوستان روحانى به من مى گويند، علت موفقيت شما در كارتان چه بوده است؟ مى گويم: يك درصد قم، يك درصد مطالعه، يك درصد يادداشت بردارى، يك درصد هم تمرين، نود و شش درصد دعاى پدر و مادر.
اول ماه رمضان و ماه محرم، پيش آنها زانو مى زنم، مى گويم: پدر! مادر! بارم سنگين است برايم دعا كنيد، مى گويند: برو، خير دنيا و آخرت ببينى، خدا به تو نظر كامل بكند.
« وَبِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَـنًا »
سفارش چهارم: پرهيز از گناه در نهان و آشكار
« وَلاَ تَقْرَبُواْ الْفَوَ حِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ »[27]
به هيچ گناه آشكار و پنهانى نزديك نشويد.
سفارش پنجم: احترام به جان مردم
جان مردم را محترم بشماريد، پايان اين آيه مى فرمايد:
« ذَ لِكُمْ وَصَّـيكُم بِه لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ »[28]
به اين سفارش ها فكر كنيد، ببينيد چه قدر ريشه دار است، چقدر زيبا و عالى است؟ چقدر براى زندگى شما مفيد است.
سفارش ششم: احترام به مال مردم
« وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِى هى َ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ »[29]
از نزديك مال يتيم هم رد نشويد. مال يتيم بسيار خطرناك است. عموها، دايى ها، يتيم دارها:
به بهترين وجه مال يتيم را حفظ كنيد. وقتى بزرگ و نيرومند و عاقل شد، مال او را به او پس بدهيد.
سفارش هفتم: قسط در كيل و ترازو
« وَأَوْفُواْ الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ »[30]
كاسب ها، كسانى كه جنس را با كيل، ترازو، متر به مردم مى فروشيد! خيانت در فروش به مردم نداشته باشيد. جنس را كامل و پاك به مردم بدهيد، تقلب در جنس و در ترازو نكنيد. روزى خود را به حرام نبنديد، من ضامن هستم و روزى شما را از حلال مى دهم.
نمونه هاى كسب بركت مال
پدر بزرگم مى گفت: مشهد مى رفتيم، زمانى كه هنوز ماشين نيامده بود، زمان احمد شاه، گفت: رسيديم به دامغان، خرج رفقا دست من بود، ده دوازده نفر بوديم، در كاروانسرا اطراق كرديم. صبح زود گفتند: برو قند و چايى و نخود و لوبيا بخر و بياور. آمدم درب مغازه يك دامغانى، هر چه مى خواستم داشت، گفتم: اين ها را مى خواهم، گفت: زوار امام رضا عليه السلام هستى؟ گفتم: بله، گفت: بيا داخل. رفتم، گفت: بنشين تا گرد و غبارت در اين مغازه بريزد، گرد و غبارى كه در راه زيارت حضرت رضا عليه السلام بر سر و صورتت نشسته، بركت به زندگى من مى دهد.
آنها به دكورسازى و لامپ زياد روشن كردن، بركت ايجاد نمى كردند.
گفت: ليست اجناس را بده، گفت: همه اين ها را دارم، ولى نمى فروشم، گفتم: براى چه؟ گفت: مغازه روبرويى را ببين، آن هم الان باز است، وقتى نشست، من از اينجا ديدم چهره اش غمناك است، پا شدم رفتم، چون پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند:
نسبت به غم مردم بى تفاوت نباشيد.[31] در مغازه او رفتم، گفتم: چه شده است، گفت: امروز ده يازده تومان بدهى دارم، ديروز اينقدر فروش نداشتم كه بدهى ام را بدهم.
بنابر اين شما بلند شو اين جنس ها را از او بخر كه مشكل او حل بشود، چون من هم ده تومان ندارم به او قرض بدهم، من حق ندارم به تو جنس بفروشم، در حالى كه دوستم نگران بدهى اش است.
مردم آن زمان اين طورى بودند كه مالشان ،زندگى شان ،عمرشان با بركت بود.
سفارش هشتم: عدالت در گفتار
« وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُواْ وَلَوْ كَانَ ذَاقُرْبَى »[32]
سفارش هشتم من اين است كه در گفتارتان حق را مراعات كنيد.
سفارش نهم: وفاى به عهد
« وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُواْ ذَ لِكُمْ وَصّ
َـيكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ »[33]
و به عهد خدا كه اين قرآن در بين شما است، وفا كنيد. اين سفارش ها را با شما دارم كه بنشينيد و در اين سفارش هاى من فكر كنيد، ببينيد سفارش هاى من عيب دارد؟
در آيه بعد،
« وَأَنَّ هَـذَا صِرَ طِى مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِه »[34]
اين نُه سفارشى كه كردم، هدايت، راه و صراط مستقيم من است.
از راه من پيروى كنيد و به راههاى گوناگون نرويد. شما را از راه من پراكنده مى كند. اگر پاكىِ زندگى مى خواهيد، اگر حفظ خود و زن و بچه را مى خواهيد، به اين سفارش هاى من عمل كنيد.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته
پی نوشت ها:
[23] ـ انعام 6 : 151؛ «و به پدر و مادر نيكى كنيد.»
[24] ـ الكافى: 2/157، باب البر بالوالدين، حديث 1؛ «عَنْ أَبِي وَلاَّدٍ الْحَنَّاطِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عز و جل وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً مَا هَذَا الاْءِحْسَانُ فَقَالَ الاْءِحْسَانُ أَنْ تُحْسِنَ صُحْبَتَهُمَا وَ أَنْ لاَ تُكَلِّفَهُمَا أَنْ يَسْأَلاَكَ شَيْئاً مِمَّا يَحْتَاجَانِ إِلَيْهِ وَ إِنْ كَانَا مُسْتَغْنِيَيْنِ أَ لَيْسَ يَقُولُ اللَّهُ عز و جل لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام وَ أَمَّا قَوْلُ اللَّهِ عز و جلإِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما قَالَ إِنْ أَضْجَرَاكَ فَلاَ تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَ لاَ تَنْهَرْهُمَا إِنْ ضَرَبَاكَ قَالَ وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَرِيماً قَالَ إِنْ ضَرَبَاكَ فَقُلْ لَهُمَا غَفَرَ اللَّهُ لَكُمَا فَذَلِكَ مِنْكَ قَوْلٌ كَرِيمٌ قَالَ وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ قَالَ لاَ تَمْلَأُ عَيْنَيْكَ مِنَ النَّظَرِ إِلَيْهِمَا إِلاَّ بِرَحْمَةٍ وَ رِقَّةٍ وَ لاَ تَرْفَعْ صَوْتَكَ فَوْقَ أَصْوَاتِهِمَا وَ لاَ يَدَكَ فَوْقَ أَيْدِيهِمَا وَ لاَ تَقَدَّمْ قُدَّامَهُمَا.»
[25] ـ عيون أخبار الرضا عليه السلام: 2/46، باب 31، حديث 169؛ «عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عليه السلام عَنْ أَبِيهِ
قَالَ سُئِلَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عليه السلام لِمَ أُوتِمَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله مِنْ أَبَوَيْهِ قَالَ لِئَلاَّ يَجِبَ عَلَيْهِ حَقٌّ لِمَخْلُوق.»
[26] ـ اسراء 17 : 24؛ «و براى هر دو از روى مهر و محبت ، بال فروتنى فرود آر.»
[27] ـ انعام 6 : 151؛ «و به كارهاى زشت چه آشكار و چه پنهانش نزديك نشويد.»
[28] ـ انعام 6 : 151؛ «خدا اين [ گونه ] به شما سفارش كرده تا بينديشيد .»
[29] ـ انعام 6 : 152؛ «و به مال يتيم جز به روشى كه نيكوتر است ، نزديك نشويد تا به حدّ بلوغِ
[ بدنى و عقلىِ ] خود برسد.»
[30] ـ انعام 6 : 152؛ «و پيمانه و ترازو را بر اساس عدالت و انصاف كامل و تمام بدهيد.»
[31] ـ بحار الأنوار: 71/312، باب 20، حديث 69؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله إِنَّ اللَّهَ فِي عَوْنِ الْمُؤمِنِ مَا دَامَ الْمُؤمِنُ فِي عَوْنِ أَخِيهِ الْمُؤمِنِ وَ مَنْ نَفَّسَ عَنْ أَخِيهِ الْمُؤمِنِ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ سَبْعِينَ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الآْخِرَةِ.»
ثواب الأعمال: 146؛ «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عليه السلام قَال: مَنْ قَضَى لِأَخِيهِ حَاجَةً فيحاجه الله بها فَبِحَاجَةِ اللَّهِ بَدَأَ وَ قَضَى اللَّهُ بِهَا مِائَةَ حَاجَةٍ فِي إِحْدَاهُنَّ الْجَنَّةُ وَ مَنْ نَفَّسَ عَنْ أَخِيهِ كُرْبَةً نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ كُرْبَةً يَوْمَ الْقِيَامَة.»
[32] ـ انعام 6 : 152؛ «و هنگامى كه سخن گوييد ، عدالت ورزيد هر چند درباره خويشان باشد.»
[33] ـ انعام 6 : 152؛ «و به پيمان خدا وفا كنيد ؛ خدا اين [ گونه ] به شما سفارش كرده تا پند
گيريد .»
[34] ـ انعام 6 : 153؛ «و مسلماً اين [ برنامه هاى محكم و استوار و قوانين و مقرّرات حكيمانه ]
راه راست من است ؛ بنابراين از آن پيروى كنيد و از راه هاى ديگر پيروى مكنيد كه شما را از راه او پراكنده مى كند.»
منبع : پایگاه عرفان
