عزت و ذلت اختياري

عزلت و ذلت همانند هدایت و ضلالت به اختیار انسان است و انسان هر کدام را برگزیند، خداوند نیز همان را بر او مقدر می‌کند

در آية (تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ)

هم همان سخن گفته شده در آیات هدایت و گمراهی قابل بیان است. اول زمينة عزّت را خود من فراهم مي‌کنم و بعد در گردونة (تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ) قرار مي‌گيرم؛ يا خواري را مي‌خواهم و در گردونة(تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ) قرار مي‌گيرم.

اين مطلب را به نحو روان‌تر و ساده‌تر در ضمن آية شريفه‌اي که دربارة قرآن بیان شده، مي‌توان فهميد كه مي‌فرمايد:

(إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرى لِلْعالَمينَ)

اين قرآن، ذکر و هدايت‌کنندة تمام جهانيان است؛ سپس می‌فرماید:

(لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقيمَ)

کسي که بخواهد در صراط مستقيم قرار بگيرد. براي آن‌كه بخواهد قرآن مجيد او را در صراط مستقيم قرار دهد.

اما ممکن است كسي بگويد من نمي‌خواهم در این صورت از (لمن شاء أن يستقيم) بيرون مي‌رود و وارد گمراهي مي‌شود. خواستن و نخواستن جدي او، در هدايت و ضلالت کاربرد دارد. يعني اول از ارادة انسان شروع مي‌شود و سپس خداوند در جهت هدايت یا در جهت گمراهي، راه را نشان مي‌دهد. هيچ کدام هم اجباري نيست.

پروردگار هرگز جلوي گمراهان را نمي‌گيرد. انسان گمراه مي‌گويد من اين گونه زندگي را مي‌خواهم؛ ظلم و حرام را مي‌خواهم؛ و معصيت و فساد را مي‌خواهم. در نتیجه خداوند کاري به او ندارد. روز عاشورا دشمنان می‌گفتند ما يزيد و ابن زياد را مي‌خواهيم و كشتن 72 نفر را خواستاريم. در برابر آنان، ياران امام حسين (علیه السلام) ايستادگي در مقابل ستم و فساد را مي‌خواستند و مي‌دانستند كه ايستادگي، به شهادت ختم مي‌شود. پروردگار عالم آن‌ها را هم آزاد گذاشت، تا همگان، خود تصميم بگيرند.