اهل ايمان از آنچه كه خداوند به آنان عنايت مى كند، در راه خدا انفاق مى نمايند.
«وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ» *.
اهل ايمان براى حل مشكلات مردم از مال و دانش و آبرو و مقام و موقعيت خود بهره مى گيرند، و عاشقانه از آنچه كه دارند در راه خدا بدون منت گذارى و ريا خرج مى كنند.
اهل ايمان توجهشان به زكات همچون توجه به نماز و حج و روزه است، و نسبت به پرداخت واجب مالى، همان حالى را دارند كه نسبت به اداى نماز دارند.
اهل ايمان در رابطه با زكات، انفاق، صدقه و يارى رساندن به مردم با مال خود كمترين بخلى از خود نشان نمى دهند.
قرآن مجيد در آياتى مردم را امر به انفاق مى كند، و آنچنان براى اين مسأله ارزش و اهميت قائل است كه خوددارى از انفاق را با به هلاكت انداختن خود به دست خود برابر مى داند.
«وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ».
از ثروت خود در راه خدا انفاق كنيد، و خود را با دست خود به خاطر بخل از انفاق در هلاكت نيندازيد، و نيكى كنيد، همانا خداوند نيكوكاران را دوست دارد.
قرآن مجيد خوددارى از انفاق را باعث خرابى آخرت انسان، و مساوى با كفر و ظلم مى داند، و اعلام مى كند آنان كه از انفاق بخل مى ورزند در قيامت دوست و شفيعى نخواهند داشت.
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْكافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ».
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از آنچه روزى شما كرده ايم در راه خدا انفاق كنيد پيش از آنكه قيامت برسد، قيامتى كه براى اهل بخل از انفاق نه چيزى براى خريد هست، و نه دوستى و نه شفيعى، و ناسپاسان همان ستمكارانند.
كتاب خدا انفاق را به خير انسان مى داند، و حفظ وجود را از بخل باعث فلاح و رستگارى به حساب مى آورد:
«فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ أَنْفِقُوا خَيْراً لِأَنْفُسِكُمْ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» .
تا جايى كه در توان و قدرت شماست تقواى الهى را رعايت كنيد، سخن خدا را بشنويد، و از فرمان حق اطاعت نماييد، از مال خود انفاق كنيد كه به خير شماست، آنان كه خود را از بخل و لئامت حفظ كنند اهل فلاح و رستگارى اند.
قرآن مجيد اجر و مزد انفاق در راه خدا را هفتصد برابر و بيشتر مى داند، و مسأله ى انفاق را در اجر و مزد، به يكى از واقعيات طبيعت كه دايم در برابر ديدگان مردم است مثل مى زند تا اطمينان مردم را به اجر اين عمل الهى جلب كند:
«مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ» .
مثل آنان كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى كنند مانند دانه اى است كه هفت خوشه مى روياند، در هر خوشه اى صد دانه است، خداوند براى هركه بخواهد بيش از اين مقدار اضافه مى كند، خداوند را رحمت واسعه و علم بى نهايت است.
انفاق در شب و روز، نهان و آشكار، واقعيتى است كه به آن سفارش شده، و عملى است محبوب حق، و داراى اجر خدايى، و برطرف كننده ى ترس و اندوه به وقت مرگ و در قيامت است:
«الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ» .
آنان كه اموال خود را در شب و روز، پنهان و آشكار، در راه خدا انفاق مى كنند، براى آنان نزد پروردگار اجر است و ترس و غصه اى بر آنان نيست.
قرآن مجيد تلاوت آيات كتاب و اقامه ى نماز و انفاق در راه خدا را تجارتى بدون زيان، و كسبى با سود سنگين مطرح مى كند:
«إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتابَ اللَّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِيَةً يَرْجُونَ تِجارَةً لَنْ تَبُورَ» .
همانا كسانى كه كتاب خدا را تلاوت مى كنند، و نماز به پا داشته و از آنچه روزى آنان كرديم در پنهان و آشكار انفاق نموده اند، تجارتى را اميد دارند كه زيان و ضررى در آن نخواهد بود، بلكه سود آن تجارت، بهشت ابد و رضوان الهى است.
امام صادق عليه السلام مى فرمايند:
براى هر جزيى از اجزاى وجودت از براى خدا زكات واجبى است، بلكه براى هر مو و هر لحظه از لحظات عمرت.
زكات و انفاق چشم نظر به عبرت و پوشيدن آن از شهوات و مانند آن است.
زكات گوش شنيدن علم و حكمت و قرآن و فوايد دين از قبيل موعظه و نصيحت است، و شنيدن آنچه كه موجب نجات تو در آخرت و دنياست و بخصوص اعراض از شنيدن دروغ و غيبت و تهمت و مشابه اين امور شيطانى است.
زكات زبان خيرخواهى براى تمام مسلمانان و بيدار كردن غافلان، و كثرت تسبيح حق و ذكر خداست.
زكات دست بذل و بخشش و عطا به اموال خداداده، و واداشتن آن به نوشتن علوم نافعه و امورى است كه مسلمانان در طاعت خدا از آن بهره مند گردند، و اينكه دست را از ايجاد شر و زيان به مردم حفظ نمايى.
زكات قدم كوشش در اداى حقوق خدا، زيارت عباد شايسته ى حق، رفتن به مجالس ذكر و علم، و شركت در جلسات اصلاح مردم و انجام صله ى رحم و جهاد و هرچه كه صلاح قلب و سلامت دين تو در آن است.
اين امور مسايلى است كه دلها تحمل فهم آن را دارد، و همگان مى توانند به كار بگيرند. اما زكات آنچه را جز عباد مقرب حق به آن آگاهى ندارند، بيش از آن است كه شماره شود، ارباب عمل به آن امور آنانند، و شعار اولياى حق در زمينه ى زكات كامل غير از شعار ديگران است .
امام عسكرى عليه السلام در توضيح «وَ آتُوا الزَّكاةَ»* در تمام آيات قرآن مى فرمايند:
منظور پرداخت زكات از مال و آبرو و قدرت بدن است.
اما نسبت به مال، مواسات با برادران مؤمن است.
اما نسبت به آبرو به اين است كه با آبرويت برادران ايمانى خود را كه به علت ناتوانى از خواسته هاى باطنى خويش از كار مانده اند به حوايج و خواسته هايشان برسانى.
اما نسبت به قدرت و قوت بدن، اينكه از توانايى خود براى به حركت آوردن مركبى كه از برادر دينيت از كار افتاده استفاده كنى و او را در حالى كه براى به حركت آمدن مركبش طلب يارى مى كند يارى دهى، تا مركبش به راه افتد و بارش را بار كند، و چنان شود كه به قافله برسد.
در تمام اين امور يعنى پرداخت زكات مال و آبرو و قوت بدن، بايد معتقد به ولايت محمد و اهل بيت پاكش باشى، در اين صورت است كه خداوند عملت را پاكيزه و مزد زحماتت را دو چندان مى كند، كه اين عنايت مخصوص كسانى است كه ولايت محمد و آلش را پذيرفته و از دشمنان آنان بيزار هستند .
اميرالمؤمنين عليه السلام از رسول خدا روايت مى كند:
قِراءَةُ الْ قُرآنِ فِى الصَّلاةِ افْضَلُ مِنْ قِراءَةِ الْقُرآنِ فِى غَيْرِ الصَّلاةِ، وَذِكْرُ اللَّهِ افْضَلُ مِنَ الصَّدَقَةِ، وَالصَّدَقَةُ افْضَلُ مِنَ الصَّوْمِ، وَالصَّوْمُ جُنَّةٌ .
خواندن قرآن در نماز برتر از خواندن قرآن در غير نماز است، و ياد خدا در تمام شئون زندگى بهتر از صدقه دادن در راه خداست، و صدقه افضل از روزه است، و روزه سپر از آتش جهنم است.
حضرت زين العابدين عليه السلام از اميرالمؤمنين عليه السلام روايت مى كنند:
همانا در بهشت درختى است كه از بالاى آن لباسهاى نو بيرون مى آيد، و از پايين آن اسبهايى خاكسترى رنگ با زين و دهانه بند، و آن اسبها داراى بالهايى هستند! بول و سرگين از آنها خارج نمى گردد، اولياى الهى بر آن اسبها سوار مى شوند و به هر جاى بهشت كه بخواهند مى روند.
پايين ترين آنان به حضرت حق عرضه مى دارد: پروردگارا! چه عاملى بندگان تو را به اين كرامت رسانيد؟ خداوند جل و علا مى فرمايد: نماز شب، روزه،
جهاد با دشمن بدون وحشت و صدقه دادن در راه خدا بدون آلوده بودن به بخل .
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند:
الا وَمَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَلَهُ بِوَزْنِ كُلِّ دِرْهَمٍ مِثْلُ جَبَلِ احُدٍ مِنْ نَعِيمِ الْجَنَّةِ .
بدانيد هر كس در راه خدا صدقه اى بدهد، به وزن هر درهمى همچون كوه احداز نعمت بهشت براى او خواهد بود.
امام صادق عليه السلام از پدرانش از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم روايت مى كند:
كُلُّ مَعْروفٍ صَدَقَةٌ، وَالدّالُّ عَلَى الْخَيْرِ كَفَاعِلِهِ، وَاللَّهُ يُحِبُّ اغاثَةَ اللَّهْفانِ .
هر كار نيكى صدقه است، راهنما و دليل بر خير مانند انجام دهنده ى خير است، خداوند فريادرسى اندوهناك را دوست دارد.
منبع : پایگاه عرفان
