انسان موجودى با ابعاد مختلف است. ازاين رو، كمال او در گرو آن است كه تمام ابعاد وجودى اش، در كنار هم و به صورت هماهنگ رشد كنند و همه استعدادها و قابليت هايش، چه در ساحت روحانى و چه در حوزه جسمانى، به گونه اى مطلوب به فعليت درآيند.
هريك از مكاتب بشرى، در ترسيم چهره انسان كامل، تنها بر يك يا چند بعد خاص تكيه مى كنند: پاره اى از فيلسوفان كمال انسانى را به كمال قوّه عاقله مى دانند؛ برخى از اهل عرفان آن را در دورى از طبيعت، عزلت گزينى، گوشه نشينى، زهد و رياضت مى جويند؛ و گروهى تسخير هرچه بيشتر طبيعت و بهره كشى از آن را معيارى براى كمال انسان مى دانند. از ديدگاه اسلام، كمال انسان جز در سايه پرورش هماهنگ همه استعدادهاى او فراهم نمى آيد؛ به گونه اى كه همه قواى او در راه عبوديت و تقرّب به خداوند به كار گرفته مى شود.
منبع : پایگاه عرفان