اخلاق خوبان، ص: 76

تواضع ممدوح

البته، نكته شايسته و قابل تامل آنست كه تواضع در صورتی ممدوح و ميمون و شايسته است كه خود ريشه در تعلق نداشته باشد. چراكه گاه تعلق مايه تواضع و كرنش خواهد بود.

چه بسيار كسانی كه تعلق به شهرت و پرآوازگی و محبوبيت دارند و از همين رو افتادگی پيشه می كنند، تا از اين راه به خواسته شُومِ خود چنگ يافته و در ديد مردم، بزرگ و برجسته و معتبر نمايند.

باری، تواضع و كوچكی تنها در صورتی مقبول است كه در برابرخداوند و برای خداوند باشد و هيچ چيز و يا هيچكس ديگر در آن لحاظ نشود.

آدمی جز در جلب توجه و عنايت خداوند نبايد بكوشد. و جز خداوند طالب چيز ديگری نباشد، و اگر چيزی نيز به چنگ آورد آن را ناچيز انگارد، و به جای آنكه بر سر گذارد زير پا نهاده و پشت پا زند، درست مثل حرف «باء» كه اگر نقطه ای يافت آن را بر سر ننهاد، بلكه در زير پای خود جای داد، و در اين صورت اوج گرفته و بالا می رود.

همچنانكه انسان، اگر چيزی را به زير پا نهد، بالا می رود، و در بالا بيشتر و بهتر می بيند، كسانی نيز كه رياست را، اعتبار را، ثروت را در زير پای خود قرار می دهند اوج گرفته و در جايگاهی رفيع جای می گيرند. و چيزهايی می بينند كه ديگران از ديدن آنها عجز داشته و ناتوانند.

______________________________
(1) سعدی.