اخلاق خوبان، ص: 169
كمال
ادب تنها ماه بها و كمال فرد نيست، بلكه كمال و بهای جامعه نيز به ادب مربوط است.
جامعه ای كه در آن ادب حاكم نباشد، رشد و ارتقاء و پيشرفت نيز نخواهد داشت. همچنانكه اگر ادب در آن پايدار باشد تعالی و ترقی نيز در آن چشمگير خواهد بود.
در جامعه مُودب همه در جای و جايگاه خود قرار دارند، و كسی بيش از حد و حريم خود ادعا و تمنا نمی كند. از اين رو، هر كسی بر هر كرسی كه می نشيند لايق اوست. و در حقيقت جز افراد كاردان و سزاوار، زمام امور را به چنگ ندارند.
اما جامعه ای كه از ادب بی بهره و بی نصيب است، پيوسته رو به نقص و كاستی است. و در كاهش و افت، روز به روز، محسوس و ملموس تر است، زيرا كه نالايقان در چنين جامعه ای، رونق و بازار گرم دارند. و بخت و اقبال بيشتر. و بی گمان در چنين جامعه ای كارهای كلان و بزرگ در دستان مردم كوچك، و كارهای خرد و ناچيز در دست مردان بزرگ است، و اينجاست كه هم كارها ضايع و هم مردم تضييع می شوند، كه حاصلی جز عقب افتادگی و واماندگی جامعه ندارد.
پيامبر مكرم صلی الله عليه و آله می فرمايد: اگر به كسی منصب و مقامی پيشنهاد شود، و او بپذيرد حال آنكه ديگری را لايقتر و سزاوارتر از خود می داند، به مسلمانان و نيز به من، و هم به خداوند خيانت ورزيده است.
چون بی ادبی روا داشته، و از شان خود خارج، و شان ديگری را به ناروا تصاحب نموده است.
كه البته، اينگونه تصاحب های ناروا، در ميان اوليای خدا هرگز معنا و مفهومی ندارد.
