اخلاق خوبان، ص: 167
البته، هر كسی به فراخور خود می بيند، و ابن سينا از آنجا كه معدن و كانون استعداد و انديشه بود، همه چيز را نيز از اين منظر تماشا می كرد، درست همچون نجاری كه از درختانِ سرسبزِ جنگل تنها چوب را می فهمد.
بنابراين، ممكن است كسی با ديدن خاكستر و آتش چيزی ديگر فهم و برداشت كند، مثلًا با خود بگويد: آتش ظرف خاص خود را می خواهد و از اين رو، تا كودك آن را فراهم نكرد به آن نرسيد. و آنگاه نتيجه بگيرد ه: هه چيز همانند آتش است، و ظرف متناسب خود را می خواهد، و انسان بايد نخست آن را فراهم نمايد. از اين رو در می يابد كه دريافت فضل و رحمت حق نيز ظرف خود را می خواهد. كه به گواهی سخن های پاك معصومان چيزی جز ادب نخواهد بود.
باری آنچه مايه جذب و به چنگ آوردن رحمت و فضل خداوندی است، ادب است، كه بدون آن جز حرمان و محروميت، رهاوردی نيست.
|
مايده از آسمان در می رسيد |
بی شَری و بيع، بی گفت و شنيد |
|
|
در ميان قوم موسی چند كس |
بی ادب گفتند كو سير و عدس |
|
|
منقطع شد خوان و نان از آسمان |
ماند رنج زرع و بيل و داسمان «1» |
|
ميزان اعتبار
اساساً، ميزان ارزش و اعتبار آدمی به ادب است.
|
آبروی گل، ز رنگ و بوی اوست |
بی ادب، بی رنگ و بو، بی آبروست |
|
______________________________ (1) مثنوی معنوی، دفتر اول، بيت 80 تا 82.
