اخلاق خوبان، ص: 158
|
پاك كن دو چشم را اول ز عيب |
تا ببينی باغ و سروستان غيب «1» |
|
رذيلت ها
و البته عيب جويی تنها خاری نيست كه از بوته پر تيغ و خار تكبر بر می آيد، بلكه دهها رذيله ديگر نيز از آن منشعب می شود كه تمامی به زيان و ضرر آدمی می انجامد. همچنانكه از دلِ بوته سبزِ تواضع و افتادگی گل هايی بر می دمد كه تمامی به سود و صلاح آدمی خواهد بود.
وقتی كه «تواضع» گام به عرصه حيات آدميان می نهد همه چيز بر وفق مراد است، و هيچگونه فساد و تباهی رخ نمی نمايد، همچنان كه در جهان هستی اين حقيقت را نظاره گريم، و قرآن كريم نيز بر آن گواهی می دهد، و می گويد:
مجموعه موجودات عالم چه حيوان چه نبات چه جماد، و آنچه در پس پرده اين عالم است، نسبت به پروردگار عالم خاشع و متواضعند.
و به خوبی پيداست كه به دور از عالَمِ انسان ها كه متكبران در آن موج می زنند، در هيچ كجای هستی موجودی وجود ندارد كه تكبر را پيشه خود ساخته باشد. و از اين روست كه در عالَم-/ منهای عالَم انسان ها-/ فسادی به چشم نمی آيد، زيرا كه تمامی سر به تسليم حق می باشند. و همين مومجب دوام و بقای كاخ هستی در طول اين ميلياردها سال شده است.
خورشيد اگر همان خورشيد است، و ماه اگر از نظم خود ذره ای تخلف ندارد، و يا ستارگان اگر با يكديگر جنگ و نزاعی ندارند، تمامی اينها ريشه در تواضع آنها دارد، كه قرآن از آن پرده بر می دارد:
______________________________ (1) مثنوی معنوی، دفتر دوم، بيت 1949.
