وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ وَ أَهَمَّتْهُ الْخَطَايَا
هنگامى كه امرى از امور عالم سبب حزن و اندوه خاطر مباركش مىگشت و از خطاها (ى امت يا خودش به اعتبار حسنات الابرار سيئات المقربين) غمگين مىشد به اين دعا با خداى متعال راز و نياز مىكرد
﴿1﴾
اللَّهُمَّ يَا كَافِيَ الْفَرْدِ الضَّعِيفِ ، وَ وَاقِيَ الْأَمْرِ الَْمخُوفِ ، أَفْرَدَتْنِي الْخَطَايَا فَلَا صَاحِبَ مَعِي ، وَ ضَعُفْتُ عَنْ غَضَبِكَ فَلَا مُؤَيِّدَ لِي ، وَ أَشْرَفْتُ عَلَى خَوْفِ لِقَائِكَ فَلَا مُسَكِّنَ لِرَوْعَتِي
(1) اى خدا اى كفايتكنندهى امور فرد ضعيف خلق و حافظ و نگهبان بندگان از امر مخوف و خطرناك (اى خدا) خطاهاى من (و هواهاى نفسانى خيانتكار من) مرا تنها يافته (يعنى مرا از الطاف و عنايتهاى تو دور يافته) و به قصد هلاك من شتافته و من از تحمل قهر و غضب تو ضعيف و ناتوانم و (جز لطف تو) كسى كه مرا يارى كند نيست و اكنون (از كثرت اعمال زشت) مشرف بر خوف و خطر روز لقاى توام (و سخت از ملاقاتت به واسطهى زشتى عملم مىترسم در صورتى كه لقاى تو بايد لذيذترين و خوشترين روز من باشد) پس حالى كسى نيست كه ترس و هراس مرا (از غضب تو) برطرف كند
﴿2﴾
وَ مَنْ يُؤْمِنُنِي مِنْكَ وَ أَنْتَ أَخَفْتَنِي ، وَ مَنْ يُسَاعِدُنِي وَ أَنْتَ أَفْرَدْتَنِي ، وَ مَنْ يُقَوِّينِي وَ أَنْتَ أَضْعَفْتَنِي
(2) و كيست كه مرا از (قهر و خشم) تو ايمنى بخشد در صورتى كه تو مرا ترسان (و هراسان) ساختهاى و كيست كه مرا مساعدت و يارى كند در صورتى كه تو مرا تنها و بىيار و ياور گردانيدهاى و كيست كه در مقابل تو مرا نيرو و توانائى بخشد در حالى كه تو مرا ضعيف و ناتوان كردهاى
﴿3﴾
لَا يُجِيرُ ، يَا إِلَهِي ، إِلَّا رَبٌّ عَلَى مَرْبُوبٍ ، وَ لَا يُؤْمِنُ إِلَّا غَالِبٌ عَلَى مَغْلُوبٍ ، وَ لَا يُعِينُ إِلَّا طَالِبٌ عَلَى مَطْلُوبٍ .
(3) البته اى خداى من جز آفريننده مخلوق براى خلق پناه بخشى نيست و جز خداى غالب توانا بندگان مغلوب عاجز را كه ايمنى تواند داد؟ و جز خداى غالب مسلط بر خلق كيست كه بندگان مسئول و مطلوب را ياورى تواند كرد؟ (و از مسئوليت حق آزاد خواهد نمود)
﴿4﴾
وَ بِيَدِكَ ، يَا إِلَهِي . جَمِيعُ ذَلِكَ السَّبَبِ ، وَ إِلَيْكَ الْمَفَرُّ وَ الْمَهْرَبُ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَجِرْ هَرَبِي ، وَ أَنْجِحْ مَطْلَبِي .
(4) در صورتى كه اى خداى من جميع علل و اسباب امنيت و قوت و نصرت همه بدست قدرت ازلى تست و مفر و ملجاء و پناه همه بندگان درگاه كرم تست پس درود فرست بر محمد و آل پاكش و من گريخته را به درگاه لطف پناه ده و حاجت و مطلبم را برآورده ساز.
﴿5﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ إِنْ صَرَفْتَ عَنِّي وَجْهَكَ الْكَرِيمَ أَوْ مَنَعْتَنِي فَضْلَكَ الْجَسِيمَ أَوْ حَظَرْتَ عَلَيَّ رِزْقَكَ أَوْ قَطَعْتَ عَنِّي سَبَبَكَ لَمْ أَجِدِ السَّبِيلَ إِلَى شَيْءٍ مِنْ أَمَلِي غَيْرَكَ ، وَ لَمْ أَقْدِرْ عَلَى مَا عِنْدَكَ بِمَعُونَةِ سِوَاكَ ، فَاِنِّي عَبْدُكَ وَ فِي قَبْضَتِكَ ، نَاصِيَتِي بِيَدِكَ .
(5) اى خداى من توئى كه اگر روى كرم و بزرگواريت را از من بگردانى يا مرا از فضل عظيم خود منع كنى يا از رزق (و عطاى) خود محرومم سازى يا وسيله و رابطه خود را از من قطع كنى ديگر هيچ راهى به اميد و آرزوى خود نخواهم يافت غير تو (و غير لطف و احسان تو) و هرگز نتوانم با كمك جز تو بر آن خيرات و درجات رفيعه كه نزد تست نائل گردم اى خدا من (با همه عيب و نقص) بندهى توام و در قبضه قدرت تو پيشانى من (و تمام قواى وجودى من) بدست تست
﴿6﴾
لَا أَمْرَ لِي مَعَ أَمْرِكَ ، مَاضٍ فِيَّ حُكْمُكَ ، عَدْلٌ فِيَّ قَضَاؤُكَ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْخُرُوجِ مِنْ سُلْطَانِكَ ، وَ لَا أَسْتَطِيعُ مُجَاوَزَةَ قُدْرَتِكَ ، وَ لَا أَسْتَمِيلُ هَوَاكَ ، وَ لَا أَبْلُغُ رِضَاكَ ، وَ لَا أَنَالُ مَا عِنْدَكَ إِلَّا بِطَاعَتِكَ وَ بِفَضْلِ رَحْمَتِكَ .
(6) با وجود امر و فرمان نافذ تو مرا امرى و ارادهاى نخواهد بود حكم و فرمان تو بر من جارى و نافذ است و قضا و تقديرت در حق من (و در حق همه مخلوقاتت) عدل (و احسان) است و مرا هيچ قدرت بر آنكه سر از حكم و سلطنتت بپيچم نخواهد بود و هرگز توانائى آنكه از حدود قدرتت تجاوز كنم نيست و من به آنچه ميل و ارادهى تست خود را قابل و مايل نتوانم ساخت و به رضا و خشنودى تو نخواهم رسيد و به آنچه از خيرات و مقامات عاليه كه نزد تست نائل نتوانم شد مگر به طاعت و بندگى تو و به فضل و رحمت نامنتهاى تو
﴿7﴾
إِلَهِي أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَيْتُ عَبْداً دَاخِراً لَكَ ، لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً إِلَّا بِكَ ، أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي ، وَ أَعْتَرِفُ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي ، فَأَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي ، وَ تَمِّمْ لِي مَا آتَيْتَنِي ، فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الضَّرِيرُ الْحَقِيرُ الْمَهِينُ الْفَقِيرُ الْخَائِفُ الْمُسْتَجِيرُ .
(7) اى خداى من روز را شب و شب را روز كردم (و روزگارم سرآمد) در حالى كه بندهى حقير ذليل تو هستم و مالك هيچ نفع و ضررى بر خود نيستم مگر به خواست تو (من جلب نفعى يا دفع ضررى از خود نتوانم كرد جز آنكه تو خواسته باشى و به قدرت و مشيت ازلى بر من تو مقدر كرده باشى) و بر عجز خود بر اين مطلب به يقين گواهى مىدهم و اعتراف به ضعف و مضطرى و ناتوانى و بيچارگى خويش (حضور حضرتت) مىكنم پس تو (به لطف و كرمت) خيرات و مقامات آخرت كه به من وعده دادى منجز فرما و آنچه از نعمتها كه در اين عالم به من عطا فرمودى نيز تمام و كامل گردان كه اى خدا من بنده مسكين بيچاره ناتوان درمانده مضطر حقير خوار فقير توام كه (از خطا و زشتيهاى خود) ترسان و هراسان به درگاه (جود و احسان) تو پناه آوردهام.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ لَا تَجْعَلْنِي نَاسِياً لِذِكْرِكَ فِيما أَوْلَيْتَنِي ، وَ لَا غَافِلًا لِإِحْسَانِكَ فِيما أَبْلَيْتَنِي ، وَ لَا آيِساً مِنْ إِجَابَتِكَ لِي وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّي ، فِي سَرَّاءَ كُنْتُ أَوْ ضَرَّاءَ ، أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ ، أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَلَاءٍ ، أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ ، أَوْ جِدَةٍ أَوْ لَأْوَاءَ ، أَوْ فَقْرٍ أَوْ غِنًى .
(8) پروردگارا درود فرست بر رسول اكرم و آل پاكش و هرگز در آنچه مرا عطا فرمودى ذكرت را از لوح خاطرم محو مگردان (و لحظهاى يادت را فراموشم مساز) و از احسانهايت كه مرا به آن امتحان كردى دلم را غافل مدار و از اجابت دعايم هر چند به طول انجامد مايوسم مگردان تا در هر حال خوشى و ناخوشى روزگار و در حال سختى و آسانى عالم و حال سلامت و ابتلاء و حال رنج و تنعم و حال وسعت و مضيقه و حال فقر و غنى (در تمام اين احوال به ياد تو باشم و از ذكر نعم و احسانت لحظهاى غافل نباشم)
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْ ثَنَائِي عَلَيْكَ ، وَ مَدْحِي إِيَّاكَ ، وَ حَمْدِي لَكَ فِي كُلِّ حَالَاتِي حَتَّى لَا أَفْرَحَ بِمَا آتَيْتَنِي مِنَ الدُّنْيَا ، وَ لَا أَحْزَنَ عَلَى مَا مَنَعْتَنِي فِيهَا ، وَ أَشْعِرْ قَلْبِي تَقْوَاكَ ، وَ اسْتَعْمِلْ بَدَنِي فِيما تَقْبَلُهُ مِنِّي ، وَ اشْغَلْ بِطَاعَتِكَ نَفْسِي عَنْ كُلِّ مَا يَرِدُ عَلَيَّ حَتَّى لَا اُحِبَّ شَيْئاً مِنْ سُخْطِكَ ، وَ لَا أَسْخَطَ شَيْئاً مِنْ رِضَاكَ .
(9) پروردگارا درود فرست بر محمد و آل پاكش و حمد و ثنا و ستايشم را در هر يك از حالاتم مخصوص و خالص براى حضرتت گردان تا آنجا كه هرگز به نعمتهائى كه در دنيا به من عطا كردهاى شاد و فرحناك نباشم و از آنچه محرومم كردهاى ناشاد و محزون نگردم (بلكه نشاط و شاديم به ياد تو و حزن و اندوهم از غم فراق تو و دورى از حضورت منحصر باشد) و قلبم را به خدا ترسى و تقواى خود آگاه ساز و بدنم را به عملى كه مقبول درگاه تست بكار آور و نفسم را به طاعتت مشغول دار و از هر كار ديگر كه بر من پيش آيد بازدار تا آنجا كه هرگز چيزى كه خشم و غضب تو در اوست ابدا دوست ندارم و آنچه رضا و خشنودى تو در اوست (بدان خوشنود باشم و) ناپسندم نباشد (هميشه آنچه محبوب تست اى خدا محبوب من و هر چه مبغوض تست مبغوض من بگردان كه رضا و خشنودى من در همه حالات تابع رضا و خشنودى تو باشد)
﴿10﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ فَرِّغْ قَلْبِي لَِمحَبَّتِكَ ، وَ اشْغَلْهُ بِذِكْرِكَ ، وَ انْعَشْهُ بِخَوْفِكَ وَ بِالْوَجَلِ مِنْكَ ، وَ قَوِّهِ بِالرَّغْبَةِ إِلَيْكَ ، وَ أَمِلْهُ إِلَى طَاعَتِكَ ، وَ أَجْرِ بِهِ فِي أَحَبِّ السُّبُلِ إِلَيْكَ ، وَ ذَلِّلْهُ بِالرَّغْبَةِ فِيما عِنْدَكَ أَيَّامَ حَيَاتِي كُلِّهَا .
(10) پروردگارا درود فرست بر محمد و آل پاكش و دل مرا از هر چه جز محبت (و جز عشق و اشتياق لقاى حضرتت) فارغ ساز (و از توجه بهر محبوبى جز جمال دل آرايت كه اجمل من كل جميل است دلم را بپرداز كه خلوتگاه دل خاص تو و خاصان و دوستان تو باشد) و قلبم را مدام به ذكر خود مشغول دار و به خوف و خشيت از جلالت رتبه رفيعم بخش و دلم را به شوق و رغبت كامل رو به سوى حضرتت گردان و به طاعتت (با اخلاص) متمايل ساز و دلم را در بهترين راه به سوى خود سير و سلوك ده و در همه دوران عمر براى شوق به مقامات رفيعه نزد حضرتت ذليل و خاضعم گردان
﴿11﴾
وَ اجْعَلْ تَقْوَاكَ مِنَ الدُّنْيَا زَادِي ، وَ إِلَى رَحْمَتِكَ رِحْلَتِي ، وَ فِي مَرْضَاتِكَ مَدْخَلِي ، وَ اجْعَلْ فِي جَنَّتِكَ مَثْوَايَ ، وَ هَبْ لِي قُوَّةً أَحْتَمِلُ بِهَا جَمِيعَ مَرْضَاتِكَ ، وَ اجْعَلْ فِرَارِيَ إِلَيْكَ ، وَ رَغْبَتِي فِيما عِنْدَكَ ، وَ أَلْبِسْ قَلْبِيَ الْوَحْشَةَ مِنْ شِرَارِ خَلْقِكَ ، وَ هَبْ لِيَ الْأُنْسَ بِكَ وَ بِأَوْلِيَائِكَ وَ أَهْلِ طَاعَتِكَ .
(11) و در دنيا تقوى و خداترسى را زاد و توشهى من براى سفر آخرت قرار ده و رحلتم را از دنيا به سوى رحمت (نامنتهاى) خود مقرر فرما و در (بهشت) رضاى خويش داخل و در جنت (شهود) خود منزل عطا فرما و مرا بر تمام اعمالى كه مورد رضا و خشنودى تست قوت و توانائى بخش و فرار و گريزگاهم را (از عالم) به سوى حضرتت قرار ده و ميل و اشتياقم را به آنچه نزد تست (از مقامات و لذات نامتناهى) منحصر ساز و هميشه دل مرا متنفر از اشرار خلقت بگردان و مرا انس با خود و دوستان و اهل طاعت خود (كه خاصان و مقربان درگاهند) عطا فرما
﴿12﴾
وَ لَا تَجْعَلْ لِفَاجِرٍ وَ لَا كَافِرٍ عَلَيَّ مِنَّةً ، وَ لَا لَهُ عِنْدِي يَداً ، وَ لَا بِي إِلَيْهِمْ حَاجَةً ، بَلِ اجْعَلْ سُكُونَ قَلْبِي وَ أُنْسَ نَفْسِي وَ اسْتِغْنَائِي وَ كِفَايَتِي بِكَ وَ بِخِيَارِ خَلْقِكَ .
(12) و هرگز مرا زير بار منت مردم نابكار فاجر و كافر قرار مده (كه آنان بر من احسانى كرده و مرا زير بار منت آرند) و به آنان محتاج و نيازمندم نگردان بلكه تمام آرام دل و انس روحم و استغناء (و انجام حوائجم) و كفايت امورم همه را به عنايت خود و به دست خوبان خلق خود منحصر گردان.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْنِي لَهُمْ قَرِيناً ، وَ اجْعَلْنِي لَهُمْ نَصِيراً ، وَ امْنُنْ عَلَيَّ بِشَوْقٍ إِلَيْكَ ، وَ بِالْعَمَلِ لَكَ بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ .
(13) پروردگارا درود فرست بر محمد و آل پاكش و مرا قرين و همنشين با آن بزرگواران و يار و ياور آنان قرار ده و بر من منت گذار و مرا از مشتاقان حضرتت قرار ده و به عملى كه تو دوست دارى و از آن خشنود باشى موفقم بدار و انجام اين حوائجى كه به درگاهت آوردم بر تو بسى سهل و آسانست (زيرا تو را قدرت و رحمت واسعهى نامتناهى است).