وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ وَ أَهَمَّتْهُ الْخَطَايَا
دعاى امام به هنگامى كه حادثهاى او را غمين و (يادآورى) لغزشها او را اندوهگين مىكرد
﴿1﴾
اللَّهُمَّ يَا كَافِيَ الْفَرْدِ الضَّعِيفِ ، وَ وَاقِيَ الْأَمْرِ الَْمخُوفِ ، أَفْرَدَتْنِي الْخَطَايَا فَلَا صَاحِبَ مَعِي ، وَ ضَعُفْتُ عَنْ غَضَبِكَ فَلَا مُؤَيِّدَ لِي ، وَ أَشْرَفْتُ عَلَى خَوْفِ لِقَائِكَ فَلَا مُسَكِّنَ لِرَوْعَتِي
(1) (بارالها! اى وجود تو براى چارهسازى و كامروايى) مردم تنها و ناتوان بس، و اى ذات تو بارى نگهدارى (آدمى در افتادن به دام) پيشامدهاى ترسناك كافى، (آلودگى به) لغزشها (از تو جدايم كرده و تنهاى) تنهايم خواسته است و (ديگر) يار و ياورى ندارم، و به سبب خشم تو زار و ناتوان شدهام و كسى از من حمايت نمىكند، و (لحظهى) بيمناكى من از ديدار تو (به هنگام مرگ) نزديك است و كسى به تسكين دردم بر نمىخيزد.
﴿2﴾
وَ مَنْ يُؤْمِنُنِي مِنْكَ وَ أَنْتَ أَخَفْتَنِي ، وَ مَنْ يُسَاعِدُنِي وَ أَنْتَ أَفْرَدْتَنِي ، وَ مَنْ يُقَوِّينِي وَ أَنْتَ أَضْعَفْتَنِي
(2) كه اگر تو مرا (از قهر و عذاب خويش) بيم دهى چه كسى پناهم دهد؟ و اگر تو (به خاطر آلودگىهاى كه دارم) تنهايم گذارى چه كسى ياريم كند؟ و اگر تو زار و ناتوانم خواهى چه كسى تاب و توانم بخشد؟
﴿3﴾
لَا يُجِيرُ ، يَا إِلَهِي ، إِلَّا رَبٌّ عَلَى مَرْبُوبٍ ، وَ لَا يُؤْمِنُ إِلَّا غَالِبٌ عَلَى مَغْلُوبٍ ، وَ لَا يُعِينُ إِلَّا طَالِبٌ عَلَى مَطْلُوبٍ .
(3) اى خداى من! هيچ پروردهاى را جز پرودرگار، و هيچ شكست خوردهاى را جز شخص فاتح و پيروز امان ندهد، و هيچ خواستهاى را جز خواهنده بكار نيايد و مدد نرساند.
﴿4﴾
وَ بِيَدِكَ ، يَا إِلَهِي . جَمِيعُ ذَلِكَ السَّبَبِ ، وَ إِلَيْكَ الْمَفَرُّ وَ الْمَهْرَبُ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَجِرْ هَرَبِي ، وَ أَنْجِحْ مَطْلَبِي .
(4) اى خداى من! (رشتهى) همهى اين كارها در دست توست و راه گريز (همهى آفريدگان) به سوى تو. پس بر محمد و آل او درود فرست و مرا در پناه خود امان ده كه به سوى تو گريختهام (و از همه به تو روى آوردهام) و نياز مرا برآور (كه حاجت خود را با تو در ميان گذاشتهام).
﴿5﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ إِنْ صَرَفْتَ عَنِّي وَجْهَكَ الْكَرِيمَ أَوْ مَنَعْتَنِي فَضْلَكَ الْجَسِيمَ أَوْ حَظَرْتَ عَلَيَّ رِزْقَكَ أَوْ قَطَعْتَ عَنِّي سَبَبَكَ لَمْ أَجِدِ السَّبِيلَ إِلَى شَيْءٍ مِنْ أَمَلِي غَيْرَكَ ، وَ لَمْ أَقْدِرْ عَلَى مَا عِنْدَكَ بِمَعُونَةِ سِوَاكَ ، فَاِنِّي عَبْدُكَ وَ فِي قَبْضَتِكَ ، نَاصِيَتِي بِيَدِكَ .
(5) بارالها! من به هيچ يك از آرزوهايم نمىرسم اگر تو روى كرامت از من بگردانى، و از فضل بسيار خويش بازم دارى و روزى خود را از من دريغ كنى،
و يا رشتهى پيوند خويش را از من بگسلى، چرا كه من به جز يارى تو بر آن چه نزد توست نخواهم رسيد، كه من بندهى (ناتوان) و فرمانبر توام و پيشانى من در پنجهى (طاعت و سرگرم سجده به درگاه) توست.
﴿6﴾
لَا أَمْرَ لِي مَعَ أَمْرِكَ ، مَاضٍ فِيَّ حُكْمُكَ ، عَدْلٌ فِيَّ قَضَاؤُكَ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْخُرُوجِ مِنْ سُلْطَانِكَ ، وَ لَا أَسْتَطِيعُ مُجَاوَزَةَ قُدْرَتِكَ ، وَ لَا أَسْتَمِيلُ هَوَاكَ ، وَ لَا أَبْلُغُ رِضَاكَ ، وَ لَا أَنَالُ مَا عِنْدَكَ إِلَّا بِطَاعَتِكَ وَ بِفَضْلِ رَحْمَتِكَ .
(6) با وجود فرمان تو، مرا فرمانى (نبوده و) نيست، حكم تو (هر چه باشد) دربارهى من جارى و تقدير تو (كه برخاستهى از عدل است) در حق من سارى است، و مرا ياراى بيرون رفتن از گسترهى سلطنت تو و توان بيرون شدن از قلمرو قدرت تو نيست، و قادر نيستم تا محبت تو را (نسبت به خود) جلب كنم و (بدون لطف و مرحمت تو) به رضامندى تو نايل آيم، و (ترديدى ندارم كه) من جز به اطاعت به درگاه تو و جز با فضل و رحمت تو به آنچه در (خزاين رحمت) توست نخواهم رسيد.
﴿7﴾
إِلَهِي أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَيْتُ عَبْداً دَاخِراً لَكَ ، لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً إِلَّا بِكَ ، أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي ، وَ أَعْتَرِفُ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي ، فَأَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي ، وَ تَمِّمْ لِي مَا آتَيْتَنِي ، فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الضَّرِيرُ الْحَقِيرُ الْمَهِينُ الْفَقِيرُ الْخَائِفُ الْمُسْتَجِيرُ .
(7) اى خداى من! در حال و حالتى شب را به صبح را به شب پيوند مىدهم كه بندهى ذليل توام، و جز با عنايت تو به جلب ناتوانى تو به جلب منفعت و دفع ضرر از خويش قدرت ندارم و، و من به (مراتب) ناتوانى و زبونى خويش گواهى مىدهم و به درماندگى و بيچارگى خويش اعتراف مىكنم، پس (اى خداى رحيم و توانا!) آن چه را كه به من وعده فرمودهاى عطا كن و هر نعمتى را كه (تاكنون) كرم كردهاى كامل ساز، چرا كه من بندهى توام بندهاى بينوا و ناتوان و رنجور و زار و زبون و تهيدست و بيمناك (از قهر و عذاب تو) كه به درگاه تو پناه جسته است.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ لَا تَجْعَلْنِي نَاسِياً لِذِكْرِكَ فِيما أَوْلَيْتَنِي ، وَ لَا غَافِلًا لِإِحْسَانِكَ فِيما أَبْلَيْتَنِي ، وَ لَا آيِساً مِنْ إِجَابَتِكَ لِي وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّي ، فِي سَرَّاءَ كُنْتُ أَوْ ضَرَّاءَ ، أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ ، أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَلَاءٍ ، أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ ، أَوْ جِدَةٍ أَوْ لَأْوَاءَ ، أَوْ فَقْرٍ أَوْ غِنًى .
(8) بارالها! بر محمد و آل او درود فرست و مرا از ياد خويش- به خاطر نعمتهاى بسيارى كه به من عطا كردهاى- دچار غفلت و فراموشى مكن (تا گرفتار ناسپاسى و كفران نعمت نگردم) و مرا از (درياى بيكرانهى) احسان خويش آن چه نصيبم كردهاى غافل مگردان، و در همهى احوال- چه شادى و چه ناخوشى، سختى و آسايش، سلامتى و گرفتارى، نيازمندى و توانگرى، و تنگى معيشت- از بر آوردن خواستهام اگر چه به تأخير افتد، نااميد مگردان.
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْ ثَنَائِي عَلَيْكَ ، وَ مَدْحِي إِيَّاكَ ، وَ حَمْدِي لَكَ فِي كُلِّ حَالَاتِي حَتَّى لَا أَفْرَحَ بِمَا آتَيْتَنِي مِنَ الدُّنْيَا ، وَ لَا أَحْزَنَ عَلَى مَا مَنَعْتَنِي فِيهَا ، وَ أَشْعِرْ قَلْبِي تَقْوَاكَ ، وَ اسْتَعْمِلْ بَدَنِي فِيما تَقْبَلُهُ مِنِّي ، وَ اشْغَلْ بِطَاعَتِكَ نَفْسِي عَنْ كُلِّ مَا يَرِدُ عَلَيَّ حَتَّى لَا اُحِبَّ شَيْئاً مِنْ سُخْطِكَ ، وَ لَا أَسْخَطَ شَيْئاً مِنْ رِضَاكَ .
(9) بارالها! بر محمد و آل او دورد فرست و (مقدر) كن كه در تمامى احوال
ثناگوى تو باشم و ستايشگرى تو كنم و سپاس تو گويم و به آنچه از مال دنيا عطايم كردهاى خوشحال واز آن چه محرومم ساختهاى اندوهگين نشوم، و دل مرا جايگاه تقواى خويش ساز، و بدن مرا به كارى كه مورد پسند تو باشد مشغول كن،و در اثر بندگى خويش از هر انديشهى ديگرى بازم دار تا چيزى را كه پسند تو نيست نپسندم و امرى را كه مورد خشنودى توست، زشت و ناخوش ندارم.
﴿10﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ فَرِّغْ قَلْبِي لَِمحَبَّتِكَ ، وَ اشْغَلْهُ بِذِكْرِكَ ، وَ انْعَشْهُ بِخَوْفِكَ وَ بِالْوَجَلِ مِنْكَ ، وَ قَوِّهِ بِالرَّغْبَةِ إِلَيْكَ ، وَ أَمِلْهُ إِلَى طَاعَتِكَ ، وَ أَجْرِ بِهِ فِي أَحَبِّ السُّبُلِ إِلَيْكَ ، وَ ذَلِّلْهُ بِالرَّغْبَةِ فِيما عِنْدَكَ أَيَّامَ حَيَاتِي كُلِّهَا .
(10) بارالها! بر محمد و آل او دورد فرست و (خانهى) دل مرا بپيراى تا جاى محبت تو باشد، و دل مرا به ياد خويش سرگرم ساز، و نشاط قلبى مرا در هراس از خويش قرار ده، و با رغبت به (نام و ياد) خويش توانش بخش، و دل مرا به بندگى خويش رغبت ده، و ره راهى كه بيشتر دوست دارى رهسپارش گردان و در مدت عمر- به طلب آن چه در نزد توست- فرمانبرش كن؛
﴿11﴾
وَ اجْعَلْ تَقْوَاكَ مِنَ الدُّنْيَا زَادِي ، وَ إِلَى رَحْمَتِكَ رِحْلَتِي ، وَ فِي مَرْضَاتِكَ مَدْخَلِي ، وَ اجْعَلْ فِي جَنَّتِكَ مَثْوَايَ ، وَ هَبْ لِي قُوَّةً أَحْتَمِلُ بِهَا جَمِيعَ مَرْضَاتِكَ ، وَ اجْعَلْ فِرَارِيَ إِلَيْكَ ، وَ رَغْبَتِي فِيما عِنْدَكَ ، وَ أَلْبِسْ قَلْبِيَ الْوَحْشَةَ مِنْ شِرَارِ خَلْقِكَ ، وَ هَبْ لِيَ الْأُنْسَ بِكَ وَ بِأَوْلِيَائِكَ وَ أَهْلِ طَاعَتِكَ .
(11) و توشهى (راه) مرا از (زندگانى در) دنيا تقواى خويش و سلوك مرا در مسير رحمت خود، و ورود مرا به بارگاه رضاى خويش مقرر كن و در بهشت خود مأوايم ده، و به من قدرت و توانى بخش كه (بار) همه امورى كه مورد خشنودى توست (بر دوش) كشم،و گريز مرا به سوى درگاه خود و ميل مرا به (طلب) آن چه در نزد توست قرار ده، و لباس وحشت از آفريدگان شرور خود را بر اندام قلب من بپوشان، و (دولت) انس به خود و بندگان خاص خود و (محبت) اهل بندگى و طاعت را به من عنايت كن؛
﴿12﴾
وَ لَا تَجْعَلْ لِفَاجِرٍ وَ لَا كَافِرٍ عَلَيَّ مِنَّةً ، وَ لَا لَهُ عِنْدِي يَداً ، وَ لَا بِي إِلَيْهِمْ حَاجَةً ، بَلِ اجْعَلْ سُكُونَ قَلْبِي وَ أُنْسَ نَفْسِي وَ اسْتِغْنَائِي وَ كِفَايَتِي بِكَ وَ بِخِيَارِ خَلْقِكَ .
(12) و منتپذير و ريزهخوار هيچ فاجر و كافرى مگرادانم، و روى نياز مرا به جانب آنان مپسند، بلكه آرامش قلب و راحت جان و بىنيازى و چارهجويى مرا (در امور زندگى) بر عهدهى خود و برگزيدگان خلق خود قرار ده.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْنِي لَهُمْ قَرِيناً ، وَ اجْعَلْنِي لَهُمْ نَصِيراً ، وَ امْنُنْ عَلَيَّ بِشَوْقٍ إِلَيْكَ ، وَ بِالْعَمَلِ لَكَ بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ .
(13) بارالها! بر محمد و آل او درود فرست و مرا همدم و همنشين برگزيدگان خلق خويش كن، و بر (گردن) من منت گذار كه شوق و رغبت قلبى من (فقط) به تو باشد، و به كارى دست يازم كه تو دوست دارى و مىپسندى، چرا كه تو بر انجام هر كارى قادر و توانايى (انجام) اين (تقاضا) براى تو آسان است.