اخلاق خوبان، ص: 280

و البته، پاره ای نيز همچون خفاش كه چشم از خورشيد فرو بسته و خود را از آن دور ميدارد، از آن پيامبر بزرگوار فاصله گرفته، و خود را محروم می داشتند، و با اين عمل و رفتار خويش خسارت می كردند و به جای سود جستن از آن كانون مهر و صفا زيان می ديدند. و تو گويی به شوره زاری می ماندند كه از بارش باران، نه به بوته های زيبای گل، بلكه به خارهايی جانسوز دست می يافتند.

از اين رو بايد پذيرفت كه محروميت با دست خود صورت می پذيرد، كه البته مايه توقف است و توقف از شمار معاصی و گناهانی بس سنگين است كه بشر به آن اقدام می نمايد.

و اين گناه وقتی سنگين تر خواهد بود كه انسان مايه محروميت و توقف ديگران نيز باشد.

قرآن كريم در باب اين جماعت می گويد:

«يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ» «1»

يعنی راه را بر كسی كه می خواهد رشد و تعالی يابد می بندند، و يا زمينه های رشد را كور می كنند. و در حقيقت شخصيت معنوی ديگران را از ميان می برند، و امام صادق عليه السلام فرمود: كسی كه تنها با يك انسان چنين كند يعنی مايه توقف و عدم رشد او باشد گويی با تمامی انسان ها در افتاده و تمامی ايشان را از ميان برداشته باشد.

از اين رو، بخوبی ثابت و روشن می شود كه توقف و مانع رشد خود و ديگران شدن بسيار سهمگين و عظيم است، وگرنه هيچگاه با قتل و از ميان بردن تمامی انسان ها برابر و مساوی نبود.

______________________________
(1) اعراف/ 45.