وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي دِفَاعِ كَيْدِ الْأَعْدَاءِ ، وَ رَدَّ بَأْسِهِمْ
نيايش در دفع مكر دشمنان
﴿1﴾
إِلَهِي هَدَيْتَنِي فَلَهَوْتُ ، وَ وَعَظْتَ فَقَسَوْتُ ، وَ أَبْلَيْتَ الْجَمِيلَ فَعَصَيْتُ ، ثُمَّ عَرَفْتُ مَا أَصْدَرْتَ إِذْ عَرَّفْتَنِيهِ ، فَاسْتَغْفَرْتُ فَأَقَلْتَ ، فَعُدْتُ فَسَتَرْتَ ، فَلَكَ إِلَهِي الْحَمْدُ .
(1) بار الها! هدايتم كردى و راه هوس پيش گرفتم و اندرزم دادى و دل سنگى پيشه كردم و نعمتهاى نيكويم بخشيدى و سركشى آغاز نمودم و آنگاه آنچه را كه از آنم باز داشته بودى به من شناسانيدى و پس از شناختم آمرزش طلبيدم و تو گناهم بخشودى ولى باز به گناه بر گشتم و تو پردهپوشى كردى. پس سپاس ترا باد، اى خداى من!
﴿2﴾
تَقَحَّمْتُ أَوْدِيَةَ الْهَلَاكِ ، وَ حَلَلْتُ شِعَابَ تَلَفٍ ، تَعَرَّضْتُ فِيهَا لِسَطَوَاتِكَ وَ بِحُلُولِهَا عُقُوبَاتِكَ .
(2) خود را در وادىهاى هلاكت در افكندهام و در درههاى تباهى درآمدهام و در همهى آنها با سطوت و قهر و فرود آمدن كيفرهاى تو رخ به رخ شدهام
﴿3﴾
وَ وَسِيلَتِي إِلَيْكَ التَّوْحِيدُ ، وَ ذَرِيعَتِي أَنِّي لَمْ أُشْرِكْ بِكَ شَيْئاً ، وَ لَمْ أَتَّخِذْ مَعَكَ إِلَهاً ، وَ قَدْ فَرَرْتُ إِلَيْكَ بِنَفْسِي ، وَ إِلَيْكَ مَفَرُّ الْمُسيءِ ، وَ مَفْزَعُ الْمُضَيِّعِ لِحَظِّ نَفْسِهِ الْمُلْتَجِىِ .
(3) و دست آويزم به سوى تو توحيد و وسيلتم اين است كه در خدايى چيزى را با «تو» شريك، و با تو معبودى ديگر، نگرفتهام و هم در تو گريختهام چرا كه گريزگاه بدكار و پناهگاه خطا پيشهاى كه بهرهى خود را ضايع كرده، هيچ جا جز پيش تو نيست.
﴿4﴾
فَكَمْ مِنْ عَدُوٍّ انْتَضَى عَلَيَّ سَيْفَ عَدَاوَتِهِ ، وَ شَحَذَ لِي ظُبَةَ مُدْيَتِهِ ، وَ أَرْهَفَ لِي شَبَا حَدِّهِ ، وَ دَافَ لِي قَوَاتِلَ سُمُومِهِ ، وَ سَدَّدَ نَحْوِي صَوَائِبَ سِهَامِهِ ، وَ لَمْ تَنَمْ عَنِّي عَيْنُ حِرَاسَتِهِ ، وَ أَضْمَرَ أَنْ يَسُومَنِي الْمَكْرُوهَ ، وَ يُجَرِّعَنِي زُعَاقَ مَرَارَتِهِ .
(4) چه بسيار دشمن كه تيغ خصومت برهنه ساخت و شمشيرش را براى من تيز نمود و با دم برندهى آن قصد جانم كرد و زهر كشنده در آب من آميخته كرد و مرا آماج تيرهاى بر كمان نهادهى خويش ساخت و چشم حراست از من بر نگرفت و در دل چنين مىپروريد تا مرا گزندى رساند و شرنگ كينه به كامم چكاند،
﴿5﴾
فَنَظَرْتَ يَا إِلَهِي إِلَى ضَعْفِي عَنِ احْتَِمالِ الْفَوَادِحِ ، وَ عَجْزِي عَنِ الِانْتِصَارِ مِمَّنْ قَصَدَنِي بِمُحَارَبَتِهِ ، وَ وَحْدَتِي فِي كَثِيرِ عَدَدِ مَنْ نَاوَانِي ، وَ أَرْصَدَ لِي بِالْبَلَاءِ فِيما لَمْ أُعْمِلْ فِيهِ فِكْرِي .
(5) آنگاه تو اى خداى من! ديدى كه چگونه از تحمل رنجهاى گران ناتوانم و چسان از كيفر كشيدن از آن كه با منش سر جنگ دارد، درماندهام و در ميان آنهمه دشمن چگونه تنهايم و دشمن چگونه كمين گرفته تا از راهى كه انديشهام بدان خطور نتواند كرد مرا گرفتار سازد،
﴿6﴾
فَابْتَدَأْتَنِي بِنَصْرِكَ ، وَ شَدَدْتَ أَزْرِي بِقُوَّتِكَ ، ثُمَّ فَلَلْتَ لِي حَدَّهُ ، وَ صَيَّرْتَهُ مِنْ بَعْدِ جَمْعٍ عَدِيدٍ وَحْدَهُ ، وَ أَعْلَيْتَ كَعْبِي عَلَيْهِ ، وَ جَعَلْتَ مَا سَدَّدَهُ مَرْدُوداً عَلَيْهِ ، فَرَدَدْتَهُ لَمْ يَشْفِ غَيْظَهُ ، وَ لَمْ يَسْكُنْ غَلِيلُهُ ، قَدْ عَضَّ عَلَى شَوَاهُ وَ أَدْبَرَ مُوَلِّياً قَدْ أَخْلَفَتْ سَرَايَاهُ .
(6) در اين شرايط دست به يارى من زدى و با نيروى خويش پشتم را استوار ساختى و تيغ وى را كند گردانيدى و با آنهمه ياران فراوان تنهايش نهادى و مرا بر او چيره ساختى و آن تير كه به آهنگ هلاكت من (بر كمان نهاده) بود به سوى خويش بر گردانيدى و بىآنكه خشمش را فرو خورد و كينهاش را فرو نشاند او را باز گردانيدى. از تير خشم سر انگشتان خود به دندان گزيد و روى به گريز نهاد بىآنكه يارانش توانسته باشند وعدهى يارى خود را بجاى آرند.
﴿7﴾
وَ كَمْ مِنْ بَاغٍ بَغَانِي بِمَكَايِدِهِ ، وَ نَصَبَ لِي شَرَكَ مَصَايِدِهِ ، وَ وَكَّلَ بِي تَفَقُّدَ رِعَايَتِهِ ، وَ أَضْبَأَ إِلَيَّ إِضْبَاءَ السَّبُعِ لِطَرِيدَتِهِ انْتِظَاراً لِانْتِهَازِ الْفُرْصَةِ لِفَرِيسَتِهِ ، وَ هُوَ يُظْهِرُ لِي بَشَاشَةَ الْمَلَقِ ، وَ يَنْظُرُنِي عَلَى شِدَّةِ الْحَنَقِ .
(7) چه بسيار ستمكارانى كه با نيرنگهاى خود نسبت به من ظلم نمودند و دامهاى خود را بر سر راه من گستردند و براى پاييدن من كسانى را بر گماشتند و چون درندهاى كه در انتظار شكار خود منتظر فرصت است در كمينم نشستند! (دشمن) در حالى كه به ظاهر گشاده رويى مىنمود با نهايت كينه در من مىنگريست.
﴿8﴾
فَلَمَّا رَأَيْتَ يَا إِلَهِي تَبَاركْتَ وَ تَعَالَيْتَ دَغَلَ سَرِيرَتِهِ ، وَ قُبْحَ مَا انْطَوَى عَلَيْهِ ، أَرْكَسْتَهُ لِأُمِّ رَأْسِهِ فِي زُبْيَتِهِ ، وَ رَدَدْتَهُ فِي مَهْوَى حُفْرَتِهِ ، فَانْقَمَعَ بَعْدَ اسْتِطَالَتِهِ ذَلِيلًا فِي رِبَقِ حِبَالَتِهِ الَّتِي كَانَ يُقَدِّرُ أَنْ يَرَانِي فِيهَا ، وَ قَدْ كَادَ أَنْ يَحُلَّ بِي لَوْ لَا رَحْمَتُكَ مَا حَلَّ بِسَاحَتِهِ .
(8) پس تو اى خداى من! كه فرخنده و والايى، چون ناپاكى درون و زشتى نهادش را ديدى، وى را در همان گودال كه براى در دام انداختن من كنده بود سرنگون ساختى و در ژرفاى پرتگاهش درافكندى و وى پس از آنهمه سركشى در همان دام كه براى من گسترده بود به خوارى در افتاد و به راستى كه اگر رحمت تو نبود چيزى نمانده بود كه همان بلا را بر سر من در آورد.
﴿9﴾
وَ كَمْ مِنْ حَاسِدٍ قَدْ شَرِقَ بِي بِغُصَّتِهِ ، وَ شَجِيَ مِنِّي بِغَيْظِهِ ، وَ سَلَقَنِي بِحَدِّ لِسَانِهِ ، وَ وَحَرَنِي بِقَرْفِ عُيُوبِهِ ، وَ جَعَلَ عِرْضِي غَرَضاً لِمَرَامِيهِ ، وَ قَلَّدَنِي خِلَالًا لَمْ تَزَلْ فِيهِ ، وَ وَحَرَنِي بِكَيْدِهِ ، وَ قَصَدَنِي بِمَكِيدَتِهِ .
(9) و چه بسا رشك بر كه بر من حسد ورزد و بغض راه گلويش را بند آورد و خشم، استخوان آسا حلقومش را خراشانيد و با تيغ زبان خود مرا آزرد و هر عيب كه در خويش داشت به تهمت بر من نهاد و آبروى مرا آماج تيرهاى بهتان خود گردانيد و با كيد و ترفند خويش مرا خشمزده ساخت و با مكر خود بر من حمله آورد.
﴿10﴾
فَنَادَيْتُكَ يَا إِلَهِي مُسْتَغِيثاً بِكَ ، وَاثِقاً بِسُرْعَةِ إِجَابَتِكَ ، عَالِماً أَنَّهُ لَا يُضْطَهَدُ مَنْ أَوَى إِلَى ظِلِّ كَنَفِكَ ، وَ لَا يَفْزَعُ مَنْ لَجَأَ إِلَى مَعْقِلِ انْتِصَارِكَ ، فَحَصَّنْتَنِي مِنْ بَأْسِهِ بِقُدْرَتِكَ .
(10) بار الها! آنگاه تو را ندا در دادم و از تو، با وثوق به سرعت اجابت تو، به زارى خواستم و مىدانستم كه هر كس در سايهى حمايت تو جا گيرد دستخوش ستم نمىگردد، و هر كس در پناه يارى تو آيد از كس نينديشد، پس تو نيز به توانايى خويش مرا از آسيب وى نگاه داشتى.
﴿11﴾
وَ كَمْ مِنْ سَحَائِبِ مَكْرُوهٍ جَلَّيْتَهَا عَنِّي ، وَ سَحَائِبِ نِعَمٍ أَمْطَرْتَهَا عَلَيَّ ، وَ جَدَاوِلِ رَحْمَةٍ نَشَرْتَهَا وَ ، عَافِيَةٍ أَلْبَسْتَهَا ، وَ أَعْيُنِ أَحْدَاثٍ طَمَسْتَهَا ، وَ غَوَاشِيَ كُرُبَاتٍ كَشَفْتَهَا .
(11) چه بسا ابرهاى نا خوشايند كه پراكنده ساختى و چه بسيار ابرهاى نعمتآور كه بر من بارانيدى و چه بسا جويباران كه براى من روان ساختى و تشريف عافيت كه بر من در پوشانيدى و چه بسيار ديدگان حادثات را كه بر دوختى و چه بسيار پردههاى سوگآور را كه به يك سو زدى
﴿12﴾
وَ كَمْ مِنْ ظَنٍّ حَسَنٍ حَقَّقْتَ ، وَ عَدَمٍ جَبَرْتَ ، وَ صَرْعَةٍ أَنْعَشْتَ ، وَ مَسْكَنَةٍ حَوَّلْتَ .
(12) و چه بسا نيك گمانى را (كه دربارهى من) به حقيقت پيوستى و چه بسا بىچيزى را كه به جبر كسر آن پرداختى و چه بسا بى چيزى را كه به جبر كسر آن پرداختى و چه بسا به سر در افتادنهايم را كه از آن مرا بر كشيدى و مسكنت كه آن را از جانب خود به نعمت و رفاه مبدل كردى.
﴿13﴾
كُلُّ ذَلِكَ إِنْعَاماً وَ تَطَوُّلًا مِنْكَ ، وَ فِي جَمِيعِهِ انْهِمَاكاً مِنِّي عَلَى مَعَاصِيكَ ، لَمْ تَمْنَعْكَ إِسَاءَتِي عَنْ إِتْمَامِ إِحْسَانِكَ ، وَ لَا حَجَرَنِي ذَلِكَ عَنِ ارْتِكَابِ مَسَاخِطِكَ ، لَا تُسْأَلُ عَمَّا تَفْعَلُ .
(13) همهى اين موارد زادهى انعام و احسان تو بود و حال آنكه من همچنان در نافرمانى تو مستغرق بودم. با اينهمه نه بد كرداريهاى من تو را از دهش باز داشت و نه دهش و فزون بخشى تو مرا از انجام دادن اعمالى كه تو را به خشم مىآورد (مانع گرديد).
﴿14﴾
وَ لَقَدْ سُئِلْتَ فَأَعْطَيْتَ ، وَ لَمْ تُسْأَلْ فَابْتَدَأْتَ ، وَ اسْتُمِيحَ فَضْلُكَ فَمَا أَكْدَيْتَ ، أَبَيْتَ يَا مَوْلَايَ إِلَّا إِحْسَاناً وَ امْتِنَاناً وَ تَطَوُّلًا وَ إِنْعَاماً ، وَ أَبَيْتُ إِلَّا تَقَحُّماً لِحُرُمَاتِكَ ، وَ تَعَدِّياً لِحُدُودِكَ ، وَ غَفْلَةً عَنْ وَعِيدِكَ ، فَلَكَ الْحَمْدُ إِلَهِي مِنْ مُقْتَدِرٍ لَا يُغْلَبُ ، وَ ذِي أَنَاةٍ لَا يَعْجَلُ .
(14) آرى تو از آنچه كنى پرسيده نشوى. از تو خواسته شده و كرم فرمودى و بىدرخواست بخشش آغاز كردى و چون از تو تقاضا شد از فضل خود دريغ نورزيدى.
اى مولاى من! تو خوددارى مىكنى مگر از دهش و بخشش و امتنان و انعام، و من خوددارى مىورزم مگر با گستاخانه خود را در محرمات تو در انداختن و از حدود تو پا فراتر نهادن و از تهديد تو غفلت ورزيدن. پس خدايا ترا سپاس كه تو آن قدرتمندى كه مغلوب نمىگردى و مهلت دهندهاى مىباشى كه شتاب نمىورزى.
﴿15﴾
هَذَا مَقَامُ مَنِ اعْتَرَفَ بِسُبُوغِ النِّعَمِ ، وَ قَابَلَهَا بِالتَّقْصِيرِ ، وَ شَهِدَ عَلَى نَفْسِهِ بِالتَّضْيِيعِ.
(15) اينجا كسى بر پاى ايستاده كه به سرشارى دهشهاى تو اعتراف مىكند، و در مقابل آنها را با كوتاهى در خدمت تو پاسخ مىدهد و عليه خود گواهى مىدهد كه كارش تباه كردن (عمر خود) بوده.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ فَإِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِالُْمحَمَّدِيَّةِ الرَّفِيعَةِ ، وَ الْعَلَوِيَّةِ الْبَيْضَاءِ ، وَ أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِهِمَا أَنْ تُعِيذَنِي مِنْ شَرِّ كَذَا وَ كَذَا ، فَإِنَّ ذَلِكَ لَا يَضِيقُ عَلَيْكَ فِي وُجْدِكَ ، وَ لَا يَتَكَأَّدُكَ فِي قُدْرَتِكَ وَ أَنْتَ عَلَي كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
(16) بار خدايا! همانا من بمقام محمدى به سوى تو تقرب مىجويم و نيز به سپيدروئى على و به وسيلهى آن دو (بزرگوار) روى به سوى تو مىنهم و (اميد كه) مرا از شر چه و چه (يا فلان و بهمان) پناه دهى، چرا كه اين امر عرصه را بر تو تنگ نمىگرداند و با چنان قدرتى كه تو دارى، تو را دچار مضيقه نمىكند و تو بر هر چيز توانايى.
﴿17﴾
فَهَبْ لِي يَا إِلَهِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ دَوَامِ تَوْفِيقِكَ مَا أَتَّخِذُهُ سُلَّماً أَعْرُجُ بِهِ إِلَى رِضْوَانِكَ ، وَ آمَنُ بِهِ مِنْ عِقَابِكَ ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .
(17) پس خداوندا، رحمت و دوام توفيق خود را به من بخش تا آن را نردبان صفت براى بالا رفتن به سوى خشنوديت به كار گيرم و از كيفرت مصون مانم، اى مهربانترين مهربانان!