وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي دِفَاعِ كَيْدِ الْأَعْدَاءِ ، وَ رَدَّ بَأْسِهِمْ
در دفع مكر دشمنان
﴿1﴾
إِلَهِي هَدَيْتَنِي فَلَهَوْتُ ، وَ وَعَظْتَ فَقَسَوْتُ ، وَ أَبْلَيْتَ الْجَمِيلَ فَعَصَيْتُ ، ثُمَّ عَرَفْتُ مَا أَصْدَرْتَ إِذْ عَرَّفْتَنِيهِ ، فَاسْتَغْفَرْتُ فَأَقَلْتَ ، فَعُدْتُ فَسَتَرْتَ ، فَلَكَ إِلَهِي الْحَمْدُ .
(1) خدايا نمودى نرفتم به راه
چها آمد از من به من آه، آه
مرا پند دادى و غافل شدم
گرفتار سنگينى دل شدم
ز تو بخشش و بود عصيان ز من
و ليكن نماندست پنهان ز من
ز توفيق چون راه بشناختم
دل خود در اين راه انداختم
چو آمرزشت خواستم داديم
چنين پرده بر كار بنهاديم
تو را اى خداوند عالم سپاس
تو را هم درود و تو را هم سپاس
﴿2﴾
تَقَحَّمْتُ أَوْدِيَةَ الْهَلَاكِ ، وَ حَلَلْتُ شِعَابَ تَلَفٍ ، تَعَرَّضْتُ فِيهَا لِسَطَوَاتِكَ وَ بِحُلُولِهَا عُقُوبَاتِكَ .
(2) به غفلت چو بايد دلى ساختم
در اين ورطه خود را بينداختم
در اين راه نابوديم برگرفت
تباهى و خسران مرا درگرفت
در اين ورطه نگرفت راهم عذاب
بياد آمدم رنج روز حساب
﴿3﴾
وَ وَسِيلَتِي إِلَيْكَ التَّوْحِيدُ ، وَ ذَرِيعَتِي أَنِّي لَمْ أُشْرِكْ بِكَ شَيْئاً ، وَ لَمْ أَتَّخِذْ مَعَكَ إِلَهاً ، وَ قَدْ فَرَرْتُ إِلَيْكَ بِنَفْسِي ، وَ إِلَيْكَ مَفَرُّ الْمُسيءِ ، وَ مَفْزَعُ الْمُضَيِّعِ لِحَظِّ نَفْسِهِ الْمُلْتَجِىِ .
(3) چه دارم مرا جمله سرمايه چيست
به جز آن كه جز تو خداييم نيست
ز هستى به اين قصه پرداختم
تو را هيچ انباز نشناختم
گريزم به جان اين زمان سوى تو
پناهى ندارم به جز كوى تو
كسى را كه گشته است حاصل تباه
نيايد به جز بارگاهت پناه
﴿4﴾
فَكَمْ مِنْ عَدُوٍّ انْتَضَى عَلَيَّ سَيْفَ عَدَاوَتِهِ ، وَ شَحَذَ لِي ظُبَةَ مُدْيَتِهِ ، وَ أَرْهَفَ لِي شَبَا حَدِّهِ ، وَ دَافَ لِي قَوَاتِلَ سُمُومِهِ ، وَ سَدَّدَ نَحْوِي صَوَائِبَ سِهَامِهِ ، وَ لَمْ تَنَمْ عَنِّي عَيْنُ حِرَاسَتِهِ ، وَ أَضْمَرَ أَنْ يَسُومَنِي الْمَكْرُوهَ ، وَ يُجَرِّعَنِي زُعَاقَ مَرَارَتِهِ .
(4) چه بسيار دشمن كه بر من بتاخت
به كشتن مرا تيغ آماده ساخت
برايم دم تيغ را تيز كرد
سوى تيز آن نازكم نيز كرد
پس آن گاه آن را به زهر آب داد
كمين كرد و بر من كمان بر نهاد
نگرديد غافل ز من چشم او
فرو ريخت بر من بسى خشم او
كه تلخى فزايد از آن كام من
نماند به گيتى مگر نام من
﴿5﴾
فَنَظَرْتَ يَا إِلَهِي إِلَى ضَعْفِي عَنِ احْتَِمالِ الْفَوَادِحِ ، وَ عَجْزِي عَنِ الِانْتِصَارِ مِمَّنْ قَصَدَنِي بِمُحَارَبَتِهِ ، وَ وَحْدَتِي فِي كَثِيرِ عَدَدِ مَنْ نَاوَانِي ، وَ أَرْصَدَ لِي بِالْبَلَاءِ فِيما لَمْ أُعْمِلْ فِيهِ فِكْرِي .
(5) تو ديدى مرا اى خدا ناتوان
چنين خسته از رنجهاى گران
تو ديدى كه دشمن پى انتقام
مرا زهرها ريخت خواهد به جام
تو ديدى در اين سوى تنها منم
و ليكن فزون لشگر دشمنم
كه در لحظهى غفلتم پا نهد
فرا آيد از زحمتم وارهد
﴿6﴾
فَابْتَدَأْتَنِي بِنَصْرِكَ ، وَ شَدَدْتَ أَزْرِي بِقُوَّتِكَ ، ثُمَّ فَلَلْتَ لِي حَدَّهُ ، وَ صَيَّرْتَهُ مِنْ بَعْدِ جَمْعٍ عَدِيدٍ وَحْدَهُ ، وَ أَعْلَيْتَ كَعْبِي عَلَيْهِ ، وَ جَعَلْتَ مَا سَدَّدَهُ مَرْدُوداً عَلَيْهِ ، فَرَدَدْتَهُ لَمْ يَشْفِ غَيْظَهُ ، وَ لَمْ يَسْكُنْ غَلِيلُهُ ، قَدْ عَضَّ عَلَى شَوَاهُ وَ أَدْبَرَ مُوَلِّياً قَدْ أَخْلَفَتْ سَرَايَاهُ .
(6) تو آغاز كردى به يارى مرا
توان دادى و استوارى مرا
شكستى از او تيغ برنده را
نماندى بر او جمع آكنده را
به احسان بر او داديم برترى
فكندى نشانش سوى ديگرى
بگرداندى از راه ديرينهاش
نرفته ز سينه برون كينهاش
سر انگشت خود را به دندان گزيد
چو آن لشگر خود بدان حال ديد
به حسرت برآورد از سينه آه
نكردند چون آنچه بايد سپاه
﴿7﴾
وَ كَمْ مِنْ بَاغٍ بَغَانِي بِمَكَايِدِهِ ، وَ نَصَبَ لِي شَرَكَ مَصَايِدِهِ ، وَ وَكَّلَ بِي تَفَقُّدَ رِعَايَتِهِ ، وَ أَضْبَأَ إِلَيَّ إِضْبَاءَ السَّبُعِ لِطَرِيدَتِهِ انْتِظَاراً لِانْتِهَازِ الْفُرْصَةِ لِفَرِيسَتِهِ ، وَ هُوَ يُظْهِرُ لِي بَشَاشَةَ الْمَلَقِ ، وَ يَنْظُرُنِي عَلَى شِدَّةِ الْحَنَقِ .
(7) ستمها نمودند اهل ستم
نهادند دامم كه پا بر نهم
كمانها به كف مانده اندر كمين
بدوزند بر هم زمان و زمين
به ظاهر به خوش رويى اما به خشم
مرا دوخته همچو صياد چشم
﴿8﴾
فَلَمَّا رَأَيْتَ يَا إِلَهِي تَبَاركْتَ وَ تَعَالَيْتَ دَغَلَ سَرِيرَتِهِ ، وَ قُبْحَ مَا انْطَوَى عَلَيْهِ ، أَرْكَسْتَهُ لِأُمِّ رَأْسِهِ فِي زُبْيَتِهِ ، وَ رَدَدْتَهُ فِي مَهْوَى حُفْرَتِهِ ، فَانْقَمَعَ بَعْدَ اسْتِطَالَتِهِ ذَلِيلًا فِي رِبَقِ حِبَالَتِهِ الَّتِي كَانَ يُقَدِّرُ أَنْ يَرَانِي فِيهَا ، وَ قَدْ كَادَ أَنْ يَحُلَّ بِي لَوْ لَا رَحْمَتُكَ مَا حَلَّ بِسَاحَتِهِ .
(8) چو ديدى تبه كرده او حال خويش
به سر درفكندى به گودال خويش
مرا از سفه دام بنهاده بود
به ذلت در آن دام افتاده بود
نبودم اگر بر سر اكرام دوست
مرا بود اينك همان را كه دوست
﴿9﴾
وَ كَمْ مِنْ حَاسِدٍ قَدْ شَرِقَ بِي بِغُصَّتِهِ ، وَ شَجِيَ مِنِّي بِغَيْظِهِ ، وَ سَلَقَنِي بِحَدِّ لِسَانِهِ ، وَ وَحَرَنِي بِقَرْفِ عُيُوبِهِ ، وَ جَعَلَ عِرْضِي غَرَضاً لِمَرَامِيهِ ، وَ قَلَّدَنِي خِلَالًا لَمْ تَزَلْ فِيهِ ، وَ وَحَرَنِي بِكَيْدِهِ ، وَ قَصَدَنِي بِمَكِيدَتِهِ .
(9) چه بسيار بودند عنود و حسود
كه خشنوديم مايهى رنج بود
بمانده چنان خشمش اندر گلو
كه مىبست راه نفس را بر او
زبان را به آزار من باز كرد
مرا تهمت و كذب آغاز كرد
بر آن شد كه ريزد مرا آبرو
مرا گفت آن را كه خود بود او
به حيلت درآمد پى جنگ من
پس آن گاه بنمود آهنگ من
﴿10﴾
فَنَادَيْتُكَ يَا إِلَهِي مُسْتَغِيثاً بِكَ ، وَاثِقاً بِسُرْعَةِ إِجَابَتِكَ ، عَالِماً أَنَّهُ لَا يُضْطَهَدُ مَنْ أَوَى إِلَى ظِلِّ كَنَفِكَ ، وَ لَا يَفْزَعُ مَنْ لَجَأَ إِلَى مَعْقِلِ انْتِصَارِكَ ، فَحَصَّنْتَنِي مِنْ بَأْسِهِ بِقُدْرَتِكَ .
(10) خدايا در اين حال خواندم تو را
بيارى چه درها فشاندم تو را
مرا بود بر لطف تو اعتماد
كه نشكست آنكو به تو دل نهاد
كسى كو پناهد به احسان تو
نترسد كه اين است پيمان تو
به سختى تو بودى نگهدار من
چه كارم بد و با تو شد كار من
﴿11﴾
وَ كَمْ مِنْ سَحَائِبِ مَكْرُوهٍ جَلَّيْتَهَا عَنِّي ، وَ سَحَائِبِ نِعَمٍ أَمْطَرْتَهَا عَلَيَّ ، وَ جَدَاوِلِ رَحْمَةٍ نَشَرْتَهَا وَ ، عَافِيَةٍ أَلْبَسْتَهَا ، وَ أَعْيُنِ أَحْدَاثٍ طَمَسْتَهَا ، وَ غَوَاشِيَ كُرُبَاتٍ كَشَفْتَهَا .
(11) بسى ابر شر از سرم راندهاى
چه باران رحمت كه باراندهاى
گشودى بسى جوى رحمت مرا
بپوشانده رخت سلامت مرا
گرفتى ز چشم بلا نور را
نهادى بر آنها ره دور را
﴿12﴾
وَ كَمْ مِنْ ظَنٍّ حَسَنٍ حَقَّقْتَ ، وَ عَدَمٍ جَبَرْتَ ، وَ صَرْعَةٍ أَنْعَشْتَ ، وَ مَسْكَنَةٍ حَوَّلْتَ .
(12) پذيرفتى از من گمان نكو
فرا كردى از نردبان نكو
چه بسيار از فقر و درويشيم
گرفتى و بنهادهاى بيشيم
در افتاده را باز كردى به پا
فزودى به سختى در افتاده را
﴿13﴾
كُلُّ ذَلِكَ إِنْعَاماً وَ تَطَوُّلًا مِنْكَ ، وَ فِي جَمِيعِهِ انْهِمَاكاً مِنِّي عَلَى مَعَاصِيكَ ، لَمْ تَمْنَعْكَ إِسَاءَتِي عَنْ إِتْمَامِ إِحْسَانِكَ ، وَ لَا حَجَرَنِي ذَلِكَ عَنِ ارْتِكَابِ مَسَاخِطِكَ ، لَا تُسْأَلُ عَمَّا تَفْعَلُ .
(13) تو را هر چه بودست انعام بود
مرا معصيت بود و خجلت فزود
به احسان مرا بر فزودى توان
چو بدبينى از من نكاهى از آن
﴿14﴾
وَ لَقَدْ سُئِلْتَ فَأَعْطَيْتَ ، وَ لَمْ تُسْأَلْ فَابْتَدَأْتَ ، وَ اسْتُمِيحَ فَضْلُكَ فَمَا أَكْدَيْتَ ، أَبَيْتَ يَا مَوْلَايَ إِلَّا إِحْسَاناً وَ امْتِنَاناً وَ تَطَوُّلًا وَ إِنْعَاماً ، وَ أَبَيْتُ إِلَّا تَقَحُّماً لِحُرُمَاتِكَ ، وَ تَعَدِّياً لِحُدُودِكَ ، وَ غَفْلَةً عَنْ وَعِيدِكَ ، فَلَكَ الْحَمْدُ إِلَهِي مِنْ مُقْتَدِرٍ لَا يُغْلَبُ ، وَ ذِي أَنَاةٍ لَا يَعْجَلُ .
(14) تو كارى كه اندر جهان كردهاى
نپرسند اين يا كه آن كردهاى
بخواهم اگر خود تو بخشيدهاى
نخواهم نياز مرا ديدهاى
به بخشش خود آغاز كردى مرا
درى اين چنين باز كردى مرا
تو مولاى من هر چه را خواستم
فزون داديم خود از آن كاستم
جز احسان نخواهى به من اى خدا
دريغا كه خواهم حرام تو را
نرفتم رهى جز به راه حرام
گذشتم زاندازهى خود مدام
فراموش كردم من از رستخيز
ز روزى كه از آن نباشد گريز
تو را اى خداوند عالم سپاس
تو را هم درود و تو را هم سپاس
خداى من اى فاتح بىشكست
دهى فرصت اما شتابت گسست
﴿15﴾
هَذَا مَقَامُ مَنِ اعْتَرَفَ بِسُبُوغِ النِّعَمِ ، وَ قَابَلَهَا بِالتَّقْصِيرِ ، وَ شَهِدَ عَلَى نَفْسِهِ بِالتَّضْيِيعِ.
(15) خداوندگارا ببين اين منم
كه از نعمتت باز دم مىزنم
به تقصير خود نيز باشم گواه
كه خود كردهام خويشتن را تباه
﴿16﴾
اللَّهُمَّ فَإِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِالُْمحَمَّدِيَّةِ الرَّفِيعَةِ ، وَ الْعَلَوِيَّةِ الْبَيْضَاءِ ، وَ أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِهِمَا أَنْ تُعِيذَنِي مِنْ شَرِّ كَذَا وَ كَذَا ، فَإِنَّ ذَلِكَ لَا يَضِيقُ عَلَيْكَ فِي وُجْدِكَ ، وَ لَا يَتَكَأَّدُكَ فِي قُدْرَتِكَ وَ أَنْتَ عَلَي كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
(16) خدايا بپويم همه راه تو
كه يابم مگر قرب درگاه تو
محمد نهد سايه بر سر مرا
مقام على يار ديگر مرا
بدين دو كنم رو به درگاه تو
كه يابم از آن دو مگر راه تو
بدين گونه جويم به كويت پناه
پذيرى مرا تا نگردم تباه
نگويم كه بر درگهت بار نيست
كريمى تو و كار دشوار نيست
نباشد تو را رنج و بر جا تويى
خداى تواناى دانا تويى
﴿17﴾
فَهَبْ لِي يَا إِلَهِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ دَوَامِ تَوْفِيقِكَ مَا أَتَّخِذُهُ سُلَّماً أَعْرُجُ بِهِ إِلَى رِضْوَانِكَ ، وَ آمَنُ بِهِ مِنْ عِقَابِكَ ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .
(17) ز احسان خدايا تو بر ما ببخش
گهنكار باشيم اما ببخش
مرا بام خشنوديت آرزوست
تفضل يكى نردبان نكوست
ز كيفر خدايا مرا وارهان
تو اى مهربانتر ز هر مهربان