اخلاق خوبان، ص: 212

باشد، بلكه محسوس و آفتاب است، و اينه «تفاوت» از اختلاف خاكهاست حقيقتی ديگر است كه با سخن امام المتقين مولانا علی بن ابيطالب مسلّم می نمايد:

«انَّما فَرَّقَ بَيْنَهُم مَبادِی ء طِيْنِهمِم وَ ذلِكَ انَّهُمْ كانُوا فِلْقَةً مِنْ سَبْخِ ارْضٍ وَ عَذْبِها وَحَزِنِ تُرْبَةً وَسَهْلِها» «1»

اساس تفاوت ها ی مردمان در گوناگونی سرشت ايشان است، زيرا كه در آغاز تركيبی از خاك شور و شيرين، و سخت و نرم بود.

خاك انبيا

و از اينجا پيداست كه خاك انبيا و اوليا بس خوش و مرغوب بوده است، و اين خوشی و نيكويی از بهار خصال و صفات شايسته ايشان پيداست.

و البته در خاكی خوش و مرغوب دانه های مرغوب و خوش می كارند.

باری، كدام زارع داناست كه خاك هايی خوش و ناخوش در كف داشته باشد، ولی دانه های مرغوب خود را در خاك ناخوش بكارد.

و مردم همه خاك های ناخوش بودند جز انبيا و اولياء، و از همين رو خداوند، آن زارع عليم، دانه های حكمت را جز در خاك وجود انبيا كشت نكرد.

مزرعه های سبز

پس، انبيا هر كدام مزرعه ای سبزند كه سخاوتمندانه، خلق خدا را به تفرج می خوانند.

يكی از اين مزرعه های سبز و خوش نما، داود است.

و يكی از بوته های پر ثمر اين بوستان دل آرا، اين سخن است كه خداوند با وی در ميان گذاشته است:

______________________________
(1) ذِعْلَب يمانی از احمد بن قتيبه و او از عبد اللَّه بن يزيد و وی نيز از مالك بن رحيد نقل می كند كه:

خدمت امام بوديم و در آنجا سخن از تفاوت سجايا در ميان مردم به ميان آمد و حضرت به پاسخ همين فراز را فرمود. نهج البلاغه، خطبه/ 234.