وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
از دعاهاى امام عليهالسلام است در اقرار به گناه و درخواست توبه و بازگشت به سوى خداى تعالى
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) بار خدايا سه خصلت مرا از درخواست از تو باز مىدارد، و يك خصلت مرا بر آن مىدارد،
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) بازمىدارد مرا امرى كه به آن فرمان دادى و من از به جا آوردن آن درنگ كردم، و نهيى كه از آن جلوگيرى كردى و من به سوى آن شتافتم و نعمتى كه به من بخشيدى و من در سپاسگزاريش كوتاهى نمودم،
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) و مىدارد مرا به درخواست از تو تفضل تو به كسى كه رو به تو آورد، و با گمان نيك به سوى (درگاه رحمت) تو آيد، زيرا همهى احسانهاى تو از روى تفضل مىباشد و همهى نعمتهاى تو ابتدائى است،
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) پس اينك خداى من، اين منم به درگاه گرامى تو همچون فرمانبردار خوار ايستاده، و با شرمندگيم مانند محتاج عيالمند از تو درخواست مىنمايم،
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) اعتراف دارم كه هنگام احسانت جز خوددارى از معصيت تو فرمان نبردهام، و در همهى احوال بىاحسان تو نبودم (و فضلت شامل حالم بود)،
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) پس اى خداى من، آيا اعترافم به بدى آنچه كردهام نزد تو سود مىدهد؟ و آيا اقرارم در درگاهت به زشتى آنچه به جا آوردهام از (عذاب) تو مرا رها مىنمايد؟ يا در اينجا خشم خود (دورى از رحمتت) را براى من قرار دادهاى؟ يا هنگامى كه دعا كرده تو را مىخوانم دشمنى تو با من همراه بوده؟
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) منزه و پاكى، از تو نوميد نمىشوم در حالى كه در توبه و بازگشت به سوى خود را برويم گشودهاى، بلكه مىگويم: گفتار بندهى خوارى كه به خود ستم كرده و حرمت پروردگارش را رعايت ننموده،
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) بندهاى كه گناهانش بزرگ و رو به فزونى است، و روزگارش به او پشت كرده و برگشته تا چون ببيند كه زمان كار گذشته، و عمر به پايان رسيده، و باور نمايد كه پناه و گريزگاهى از (كيفر) تو برايش نيست، و به وسيلهى توبه و انابه به تو روى آورده، و توبه را براى تو خالص گرداند، پس با دلى پاك و پاكيزه به سوى تو برخيزد، و با صداى تغيير يافته (زمزمهدار) آهسته تو را بخواند،
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) در حاليكه براى تو فروتنى كرده و خم گشته و سر به زير افكنده و كج شده، و ترس پاهايش را به لرزه انداخته و بسيارى اشك گونههايش را غرق نموده تو را مىخواند به اى بخشندهترين بخشندگان و اى بخشندهتر كسى كه رحمت خواهان پى در پى به او رو مىآورند، و اى مهربانتر كسى كه آمرزشجويان گرد او گردند، و اى آنكه بخشش او از كيفرش بيشتر است، و اى آنكه خوشنودى او از خشمش افزونتر است،
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى آنكه با گذشت نيك بر آفريدگانش منت نهاده، و اى آنكه بندگانش را به توبهپذيرى عادت داده، و اى آنكه اصلاح تباهىهاى ايشان را به وسيلهى توبه خواسته، و اى آنكه از كردار (نيك) ايشان به اندك خوشنود گشته، و اى آنكه (كار) اندك ايشان را پاداش بسيار داده، و اى آنكه روا شدن دعاء را بر ايشان ضمانت كرده، و اى آنكه از روى تفضل پاداش نيك به ايشان را وعده فرموده است،
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) من گناهكارتر از آنكه معصيت تو كرده و او را آمرزيدهاى نيستم، و نكوهيدهتر از كسى كه به پيشگاه تو عذر آورده و عذرش را پذيرفتهاى نمىباشم، و ستمكارتر از كسى كه به درگاه تو توبه كرده و به او احسان كردهاى نيستم،
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) در اينجا كه هستم (از كردار ناپسندم) به سوى تو توبه مىكنم توبهى كسى كه از آنچه پيش از اين كرده پشيمان است، از آنچه بر او گرد آمده ترسان است، از آنچه در آن افتاده شرمندهى واقعى است،
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) مىداند كه گذشت از گناه بزرگ بر تو بزرگ نمىنمايد، و گذشت از معصيت بسيار بر تو دشوار نيست، و چشمپوشى از جرمهاى از حد گذشته بر تو گران نمىباشد، و دوستترين بندگان تو نزدت كسى است كه بر تو سركشى ننمايد، و از اصرار (بر گناه) دورى گزيند، و همواره آمرزش خواهد
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) و من نزد تو از سركشى بيزارى مىجويم، و به تو پناه مىبرم از اينكه (بر گناه) اصرار نمايم و براى آنچه در آن كوتاهى نمودم از تو آمرزش مىخواهم ، و بر آنچه از انجام آن نتوانم از تو يارى مىطلبم،
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و آنچه از تو بر من واجب است را به من ببخش، و از آنچه از جانب تو سزاوار آن مىباشم رهائى ده، و از آنچه (دوزخ كه) بدكرداران از آن مىترسند پناهم ده، زيرا تو بر عفو و گذشت توانائى، و براى آمرزش اميدوارى به تو است، و به گذشت (از گناه) مشهورى، حاجتم را جز (آمرزش) تو جاى درخواستى نيست، و گناهم را جز تو آمرزندهاى نيست تو از عيوب منزهى كه براى گناهان جز تو آمرزندهاى
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) و من بر خود جز از تو نمىترسم زيرا تو سزاوارى كه از تو بترسند و سزاوارى كه بيامرزى، بر محمد و آل محمد درود فرست و حاجتم روا كن، و خواستهام را برآور، و گناهم را بيامرز، و از ترس ايمنم گردان، زيرا تو به هر چيز توانائى، و آنچه خواستم (روا كردنش) بر تو آسان است، پروردگار جهانيان دعايم را مستجاب فرما.