وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
نيايش او (ع) در اعتراف به گناه و توبه در درگاه خداى تعالى
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) بار خدايا، سه خصلت مرا از اين باز مىدارد كه از درگاه تو مسئلتى كنم و تنها يك خصلت مرا به آن كار ترغيب مىكند
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) آن سه، امرى است كه به آن فرمان دادهاى و در اجراى آن درنگ ورزيدهام و كارى است كه از آن بازم داشتهاى و به سوى آن شتافتهام و نعمتى كه از آن برخوردارم كردهاى و در شكرگزارى آن كوتاهى كردهام
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) اما آنچه كه مرا به مسئلت از درگاه تو ترغيب مىكند، احسان توست به كسى كه با نيت خالص اطاعت تو كند و به درگاهت توبه نمايد، و به آن آستان روى آورد و از راه خوش گمانى به سوى تو آيد. چه، احسانهاى تو همه از روى تفضل است (و فراى شايستگى بندگان) و نعمتهايت همه بىسرآغاز است و بىسبب
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) اى خداى من، اينك من كه به درگاه عزت تو پناه آوردهام، فرمانبردارى مطيعام، بىهيچ قدرت، خوار ايستاده و شرمنده از خويشتن، چون مستمندى عيالوار كه از تو مسئلت دارد
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) و اقرار مىكنم كه در هيچ حالت از نعمت تو بىبهره نبودهام، در حالى كه هنگام احسان تو جز خوددارى از نافرمانى طاعتى نكردهام
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) خدايا، اكنون كه در پيشگاه تو به زشتى اعمال خويش اقرار مىكنم، مرا سودى خواهد داشت؟ و آيا اعتراف به زشتى آنچه كردهام مرا از عذاب تو رهايى خواهد بخشيد؟ يا در اين حال كه منم، مرا شايستهى خشم خود مىدانى؟ و در اين هنگام كه تو را مىخوانم ارادهى عقوبتى شديد در پى من است؟
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) پاك و منزهى تو! در حالى كه باب توبه به درگاهت را به روى من گشودهاى از تو نوميد نيستم، بلكه سخنان بندهاى خوار را به زبان مىآورم كه به خويشتن ستمكار است و در اجراى فرمانهاى پروردگار خويش سهلانگار
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) بندهاى كه گناهانش بزرگ است و بر هم انباشته و زندگى به او پشت كرده. آنگاه كه مىبيند روزگار عمر به سر آمده و مدت زندگانى به پايان رسيده و به يقين مىداند كه از تو كنارهايش نيست و جز آستان تو گريزگاهى ندارد، پشيمان به تو روى آورده است و در پيشگاهت با سوز دل توبه مىكند و در درگاه تو ايستاده و با آوايى اندوهزده و آهسته تو را مىخواند
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) و از بس در برابر تو فروتنى كرده است و سر به پيش افكنده قامتش خميده است. همانا كه از بيم پاى او مىلرزد و اشك صفحهى رخسارش را مىشويد و با اين كلمات تو را مىخواند كه: «اى مهربانترين مهربان و اى مهربانترين كس كه طالبان رحمت قصد تو مىكنند و اى عطوفترين كس كه آمرزشخواهان پيرامون تو طواف كنند و اى كسى كه بخشايش تو بيش از انتقام توست و اى آنكه خشنودىات بيش از خشم توست
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى كسى كه به سبب گذشت پسنديده نسبت به آفريدگانت ستايش مىشوى و اى آنكه بندگان خود را به پذيرفتن انابه خوگر ساختهاى و اى آنكه تباهكارى آنان را از راه توبه، به سوى صلاح باز مىآورى و اى آنكه به اندك كار نيك بندگان، از آنان خرسند مىشوى، اى آنكه نيكى اندك بندگان را به پاداش بسيار جزا مىدهى و اى كه اجابت دعاى بندگان را ضامن شدهاى و اى آنكه، به فضل و بخشش خويش آنان را به پاداش نيكو نويد دادهاى
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) من نه از نافرمانترين كسانم كه تو را نافرمانى كردهاند و تو آنان را آمرزيدهاى و نه از زمرهى كسانى كه بيش از همه در خور ملامتاند و پوزش طلبيدهاند و تو پذيرفتهاى و نه ستمكارترين كس كه به سوى تو بازگشته است و به او احسان كردهاى
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) من اينك به سوى تو بازگشته و به درگاهت توبه مىكنم، توبهى پشيمان از كردهى خويش و نگران از اين بار گران و سراپا شرمسار از آنچه او را افتاده است
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) و آگاه كه بخشايش گناه عظيم در نظر تو بزرگ نمىنمايد و بخشودن گناه خطير، تو را گران نباشد و تحمل جنايات سنگين بر تو دشوار نيايد. و محبوبترين بندگانت نزد تو كسى است كه در درگاه تو دست از سركشى بدارد و از پافشارى در گناه دورى گزيند و همواره آمرزش بخواهد (تا اثر خطاهاى خويش را نابود سازد)
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) و من از سركشى در درگاهت بيزارى مىجويم و از پافشارى در گناه به تو پناه مىآورم و در آنچه كوتاهى كردهام از تو آمرزش مىطلبم و در هر كار كه در آن فرومانم از تو يارى مىجويم
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و از هر حقى كه بر من دارى بگذر و از آن باز مپرس و مرا از كيفرى كه شايستهى آنم ببخشاى و از آنچه بد كرداران از آن بيمناكاند پناه ده، كه تو را بر بخشايش كمال توانايى است و اميد آمرزگارى تنها به توست و همه مىدانند كه تو از گناه درمىگذرى. نياز من جز در آستان تو برآورده نشود و گناه مرا غير تو آمرزگارى نيست. حاشا كه جز اين باشد. هرگز!
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) و جز از (ناخشنودى) تو، بر خويشتن هراسيم نيست. تو سزاوار آنى كه از عذابت بيمناك باشيم و به آمرزشت اميدوار. بر محمد و خاندان او درود فرست و نياز مرا برآور و خواستهى مرا روا كن و گناه مرا بيامرز و از بيم ايمنى ده، كه تو بر همهى كارها توانايى و اين كار تو را آسان است. چنين باد اى پروردگار جهانها!