وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
دعاى امام عليهالسلام در اعتراف به گناهان و طلب توبه از خداى متعال
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) خدايا! سه خصلت مرا از درخواست از تو باز مىدارد، و يك خصلت مرا به آن وا مىدارد:
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) مرا باز مىدارد كارى كه به آن فرمان دادى و من در انجامش كندى نمودم، و گناهى كه از آن نهى فرمودى و من بر انجامش سرعت گرفتم، و نعمتى كه به آن نعمتم دادى و من در سپاسگزاريش كوتاهى نمودم.
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) و مرا به درخواست از تو وا مىدارد تفضل تو بر كسى كه با روى خود (نيت خالص) به تو رو آورده، و با گمان نيكوى خود بر تو وارد شده، زيرا همهى احسان تو از روى تفضل (بدون استحاق خلق) است، و همهى نعمتهايت ابتدائى است،
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) پس اينك اين منم، اى خداى من! كه همانند فرمانبردار خوار به درگاه عزتت ايستادهام، و با حيا همچون بينوايى عيالوار از تو درخواست دارم،
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) در پيشگاهت اعتراف دارم كه در هنگام احسان تو جز خوددارى از معصيتت فرمان نبردهام، و در هيچ حالى از احسان تو خالى نبوم،
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) اى خداى من! آيا مرا سود مىبخشد اقرارم در حضورت به بدى آنچه به دست آوردهام و آيا اعترافم به درگاهت به زشتى آنچه مرتكب شدهام (عذاب) تو مرا نجات مىدهد؟ يا آن كه در اين جايگاهم غضب خود را بر من حتمى كردهاى؟ يا در اين وقت خواندنم انتقام سخت را بر من لازم نمودهاى؟
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) پاك و منزهى تو، از (رحمت) تو مأيوس نمىشوم در حالى كه در بازگشت به سوى خود را به رويم گشودهاى، بلكه همچون گفتار بندهاى خوار سخن مىگويم، بندهاى كه به خود ستم كرده، و حرمت پروردگارش را سبك شمرده،
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) آن كه گناهانش فراوان گشته و بزرگ شده، و روزگارش (به او) پشت كرده و برگشته، تا هنگامى كه بيند زمان كار به سر آمده، و پايان زندگى فرا رسيده و باور نموده كه براى او پناهى، و گريزگاهى از (امر) تو نيست، و با رجوع (خود) به تو رو نموده و توبه (اش) را براى تو خالص ساخته، پس با قلبى پاك و پاكيزه به سويت برخاسته، سپس با صدايى غير عادى و آهسته تو را خوانده،
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) در حالى كه خود را براى تو پست نموده و خم گشته، و سر به زير آورده و كج شده، ترس پاهايش را به لرزه انداخته، و اشكهاى (چشم) دو طرف چهرهاش را غرق نموده، تو را با (نداى): «اى مهربانترين مهربانان»، مىخواند، و «اى بخشندهتر كسى كه بخشش خواهان پياپى نزد او آيند، و اى مهربانتر كسى كه آمرزش جويان به گردش درآيند، و اى كس كه بخشش او بيش از انتقام اوست، و اى آن كه خشنوديش بيش از خشم اوست،
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى آن كه با گذشت نيكو (خود) آفريدههايش را به ثناى خويش خوانده، و اى كسى كه بندگان خود را به قبول توبه عادت داده، و اى آن كه اصلاح تباهى بندگان را به واسطهى توبه خواسته، و اى كسى كه به عمل اندك بندگان قانع است، و اى آن كه (عمل) كم ايشان را به (پاداش) زياد جزا داده، و اى كسى كه اجابت دعا را براى ايشان ضمامت كرده، و اى كسى كه از روى فضل خويش به ايشان وعده داده پاداش نيك راه،
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) من گناهكارتر از آن كه نافرمانى تو نموده و تو او را بخشيدهاى نيستم، و نيستم نكوهيدهتر از آن كه به درگاهت پوزش آورده و تو از او پذيرفتهاى، و ستمكارتر از آن كه به درگاهت بازگشته و تو بر او احسان نمودهاى،
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) من (نيز) در اين مقام خود به سوى تو باز مىگردم بازگشت كسى كه بر آنچه از او سر زده پشيمان است، (و) از آنچه بر (پشت) او گرد آمده ترسان است، از آنچه در آن افتاده تنها (از خدا) شرمگين است،
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) داناست كه بخشش از گناهان بزرگ بر تو بزرگ نمىنمايد، و گذشت از معصيت مهم بر تو دشوار نيست، و چشم پوشى از جرمهاى از حد گذشته تو را به مشقت نمىاندازد، و محبوبترين بندگانت نزد تو كسى است كه در برابر تو گردن كشى ننمايد، و از اصرار (بر گناه) دورى گزيند، و پيوسته آمرزش بخواهد،
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) و من در نزدت دورى مىگزينم از اين كه گردن كشى كنم، و به تو پناه مىبرم از اين كه (بر گناه) اصرار ورزم، و براى آنچه در آن كوتاهى نمودم از تو آمرزش مىطلبم، و بر آنچه از انجامش ناتوانم از تو يارى مىطلبم،
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و آنچه از (حقوق) تو بر من لازم است به من ببخش، و از آنچه از جانب تو شايسته آنم نگاهم دار، و از آنچه بدكاران از آن مىترسند پناهم ده، زيرا تو بر بخشش توانا، به مغفرت اميدوار كننده، (و) به گذشت معروفى، و خواهشم را جز تو محل درخواستى نيست، و گناهم را جز تو آمرزندهاى نباشد، پاك و منزهى تو
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) بر خود جز از تو نمىترسم، زيرا تو شايسته آنى كه از تو بترسند و سزاوارى كه بيامرزى، بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و نيازم را روا كن، و درخواستم را برآور، و گناهم را ببخش، و از ترسم ايمنى (آرامش) ده، زيرا تو بر هر چيزى توانايى، و آن بر تو آسان است، دعاى مرا اجابت فرما اى پروردگار جهانيان.