وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
دعاء در طلب آمرزش از دربار پروردگار و اعتراف به گناه
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) پروردگارا سه خصلت است كه مرا از سوال باز مىدارد و يك صفت است كه به مسئلت مىكشاند
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) آنچه باز مىدارد درنگ كردن در اطاعت امر تو مىباشد در مورد امر تو يا نهى تو، كه فرمودى و شتابان به سوى آن رفتهام و همچنين نعمتى را كه بر من انعام فرمودى و من در شكر آن تقصير كردهام.
در آتشم بيفكن و نام گنه مبر
كه آتش به گرمى عرق انفعال نيست
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) اما آنچه مرا به سوال كردن مىكشاند تفضل و رحمت تو مىباشد كه هر كسى به دربار تو آيد و حاجتى بخواهد با همه گناه و سياهى نامه باز در حق او از بذل عنايت خود دريغ نمىدارى و مىفرمائى:
بازآ بازآ هر آن چه هستى بازآ
گر كافر و گبر و بت پرستى بازآ
اين درگه ما درگه نوميدى نيست
بازآ بازآ هر آن چه هستى بازآ
هر كسى كه به گمان نيكو به دربار تو آيد او را تفضل و احسان مىفرمائى همه نعمتهاى خدا در حق بندگان هميشه ابتداء و بىتوجه به سابقه است زيرا اين از فضل او مىباشد. كه ابتدا به كرم و بخشش مىكنى قبل از آنكه استحقاق آنها را داشته باشيم.
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) اكنون من بنده تو، به دربار عز تو ايستاده مانند كسى كه فرمانبردار ذليل باشد و سائلى هستم خوار و ذليل كه به درب خانه تو آمدهام و با شرمسارى تمام طلب حاجت مىكنم. مثل سوال فقير عيالمند محتاج و بىبضاعت،
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) اين است بنده مقر به معصيت و گناه كه اعتراف مىكند تسليم فرمان تو نشده و در هنگام احسان تو شكر و سپاس به جاى نياورده و گردن از طوق بندگى خارج كرده و در همه حال از شكر نعمت تو خالى بوده
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) پروردگارا آيا اقرار من به گناه نفعى براى من در آمرزش دارد آيا اعتراف به تمرد و معصيت خويش سبب نجات من مىگردد آيا اعتراف من به قبح اعمالم موجب آمرزشم مىشود يا سخط و غضب تو را مىافزايد آيا انتقام تو در موقع تقاضاى حاجت اجرا نمىشود
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) پروردگارا تو منزهى از خشم و غضب و انتقام بنده ضعيف و از دربار تو نااميد نمىگردم و باب توبه براى من باز است تا دست حاجت به دربار تو دراز است.
پروردگارا تو باب توبه را به سوى بندگانت گشودى اين بنده ذليل و عبد خوار و خفيف است اين عبد ستمكار بر نفس خود مىباشد كه به پروردگار خود بىاحترامى كرده
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) و گناهان او بزرگ شده تا همان زشتى گناه بزرگتر شده و به سوى بندگان برگشته.
بارالها بندگانت حق تو را نشناختند، و از اطاعت تو سرباز زدند تا مهلت آنها منقضى شد و عمر آنها به سر آمد و يقين كردند كه چه گناهانى بزرگ مرتكب شدهاند، و اين معاصى دره عميقى بين آنها و تو بوجود آورده و راه را به روى خود بستهاند اما باز گريزگاه و ملجا و پناهى جز تو ندارند آنها روى به تو آورده و دست انابه و تضرع و زارى دراز كرده و از روى خلوص نيت توبه مىكنند، در اين موقع است كه قلبهاى پاك متوجه عواطف تو مىشود و با صداى لرزان و آهسته در حال فروتنى و خشيت به دربار تو عرض حاجت مىكنند،
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) الهى اين قامتهاى منحنى و اين گردنهاى كج و بدنهاى لرزان كه مو بر آن راست شده و تا پاى آنها در آب خجالت و عرق غرق شده و بر صورتهاى زرد و گونههاى پريده جارى گشته و تو را مىخوانند، از تو استعانت و طلب آمرزش مىكنند.
پروردگارا تو ارحم الراحمينى، هر چند مكرر به دربار تو بيايند باز به آنها رحم مىكنى اى آن كه تو از مهربانها مهربانترى و آمرزنده گناهانى و عفو تو بيشتر از انتقام تو مىباشد اى خدائى كه خشنودى تو زيادتر از سخط تو مىباشد
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) اى كسى كه منت به خلق نهادهاى برگذشت، اى آن كه عادت دادهاى بندگان خود را به قبول انابه و توبه و اى آن كه هر كسى از تو اصلاح حال خود بخواهد او را به توبه و انابه اصلاح مىفرمائى اى آن كه راضى مىشوى به عمل كم و كفايت مىكنى امور اندك را به پاداش بسيار، اى آن كه ضامن شدى اجابت دعا را، اى آنكه وعده دادى نفوس ضعيف را به نيكوئى جزا تفضل بفرمائى.
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) اى پروردگار ارحم الراحمين من گناهكارتر از آن كسى نيستم كه او را آمرزيدى، من ملامت شدهتر و بردهتر از آن كسى نيستم كه به سوى خود بار عام دادى.
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) هم اكنون توبه مىكنم به سوى تو در اين مقام مانند توبه مردم پشيمان. مانند توبه كسى كه از فرط گناه پيش نفس خود منفعل و شرمنده هستند
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) و مىدانند گذشت تو بزرگتر از گناه آنان است آن عفو بزرگ است كه گناه بزرگ را مىبخشد، و به خاطر آن عظمت توست كه زودتر از گناه درمىگذرى اين جرمهاى از حد گذشته در پيشگاه تو كوچك است.
دوستترين بندگان تو كسى است كه تكبر و سركشى به دربار تو نكند و نخوت و خودخواهى نورزد و جانب اصرار در استغفار و انابه و توبه داشته باشد. و همواره استغفار كند و توبه نمايد و طلب آمرزش كند.
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) پروردگارا من بيزارم از گردن كشى و سركشى و پناه به تو مىبرم از اصرار و پايدارى در گناه و طلب آمرزش مىكنم از آستان تو به جرم تقصيرهاى گذشته و استعانت مىجويم به تو بر آن چه عاجز ماندهام
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) خداوندا رحمت فرست بر محمد آل محمد (ص) و ببخش به من آنچه واجب است بر من براى تو و عافيت ده مرا بر آنچه مستوجب آن هستم، پناه ده مرا از آنچه مىترسند بدكاران از آن.
الها تو كمال قدرتى در آمرزش و گذشت، تو به در گذشت از گناه معروفى و براى حاجت من محلى و مامنى غير از تو نيست براى گناه من آمرزندهاى جز تو نباشد
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) من بر خود با چنين اميدى بيم ندارم تو آمرزنده و اهل تقوا و اهل مغفرتى دورد بر محمد و آل محمد (ص). پروردگارا حاجت مرا بر آور و مراد مرا بده و گناه مرا بيامرز و نفس مرا از خوف و وحشت ايمندار تو هستى كه بر همه چيز قادر و توانائى و اين كار بر تو بس آسان است. اجابت كن دعاى مرا اى پروردگارا. آمين يا رب العالمين.